Ο Βλάσιος Γ. Σκορδέλης

του Μιχάλη Πυρίντζου*

Γεννήθηκε στην Στενήμαχο Ανατολικής Ρωμυλίας (Βόρεια Θράκη) το έτος 1830 και πέθανε στην Αθήνα το 1898. Μετά την αποφοίτησή του από το δημοτικό σχολείο της Στενημάχου ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές σπουδές του στην Αθήνα. Στην συνέχεια φοίτησε γιά τέσσερα χρόνια με δαπάνες της ελληνικής κοινότητας Στενημάχου στην φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1858 ανέλαβε την διεύθυνση της Ελληνικής Κεντρικής Σχολής της γενέτειράς του ενώ παράλληλα είχε και την εποπτεία των άλλων σχολείων της. Διακρινόμενος γιά την διδασκαλία του καθώς και γιά την πατριωτική του δράση προσελήφθη στην συνέχεια διευθυντής στην Ελληνική Κεντρική Σχολή της Φιλιππούπολης, την οποία διηύθυνε γιά δώδεκα συνεχόμενα χρόνια. Η περίοδος εκείνη ήταν πολύ κρίσιμη όχι μόνο γιά την Ανατολική Ρωμυλία αλλά γιά τον ελληνισμό γενικότερα. Οι Βούλγαροι είχαν επιλέξει ως κέντρο των πανσλαβικών σχεδίων τους την Φιλιππούπολη. Οι υπέρ των ελληνικών δικαίων εθνικοί αγώνες του Βλάσιου Σκορδέλη αναγνωρίσθηκαν και εκτιμήθηκαν από τον Ελληνισμό. Τα φλογερά πατριωτικά άρθρα του, που δημοσίευσε σε εφημερίδες της Φιλιππούπολης, της Κωνσταντινούπολης και της Αθήνας τον κατέστησαν πασίγνωστο. Η ελληνική κοινότητα Φιλιππούπολης το έτος 1867 τον έστειλε πληρεξούσιο αντιπρόσωπό της στην Κωνσταντινούπολη, όπου γινόντα συζητήσεις γιά το βουλγαρικό θρησκευτικόι ζήτημα.

Όταν κατά τις συζητήσεις ο Τούρκος βεζύρης Αλή Πασά είπε: «Στην Τουρκία μόνο οι Έλληνες είναι επικίνδυνοι» ο Σκορδέλης του απάντησε με θάρρος: «Όσο δίνετε προνόμια στους Βουλγάρους δημιουργείτε νέο επικίνδυνο εχθρό». Στην Κωνσταντινούπολη παρέμεινε περίπου ένα χρονο και κατά το διάστημα εκείνο κατάφερε με παραστάσεις στο Πατριαρχείο να πετύχει την ίδρυση ιερατικής στχολής στην σταυροπηγιακή μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που βρίσκεται στο Μπάσκοβο, που απέχει 12 χιλιόμετρα από την Στενήμαχο. Όταν το 1875 ιδρύθηκαν στην Φιλιππούπολη τα «Ζαρίφεια Διδασκαλεία» ο χορηγός τους Γεώργιος Ζαρίφης, επέλεξε και έστειλε στην Γερμανία τον Βλάσιο Σκορδέλη να μετεκπαιδευτεί στην δημοτική εκπαίδευση με σκοπό επιστρέφοντας από τις μεταπτυχιακές σπουδές του να αναλάβει την διεύθυνση των Ζαρίφειων Διδασκαλείων, όπως και πραγματικά έγινε. Λόγω, όμως, των δυσμενών γιά τον ελληνικό της Ανατολικής Ρωμυλίας πολιτικών εξελίξεων στην Βουλγαρία, όταν το έτος 1878 αναγορεύτηκε διδάκτωρ της φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών μετακόμησε στην Αθήνα. Εκεί συνεργάσθηκε με άλλους παιδαγωγούς γιά την εισαγωγή του νέου παιδαγωγικού συστήματος στην Παιδεία.
Το 1880 διορίσθηκε διευθυντής του νεοσύστατου στην Τρίπολη «Διδασκαλείου της Πελοποννήσου» όπου επετέλεσε αξιοθαύμαστο έργο. Δύο χρόνια αργότερα επανήλθε στην Αθήνα και ίδρυσε το άριστο Ανώτερο Παρθεναγωγείο το οποίο διηύθυνε με επιτυχία η εκπαιδευτικός θυγατέρα του Ασπασία.

Παρά την εθνική και εκπαιδευτική δράση του ο λόγιος Βλάσιος Σκορδέλης δεν παραμέλησε και τις φιλολογικές του μελέτες.
Δημοσίευσε σε εφημερίδες και περιοδικά πολλές διατριβές με παιδαγωγικά, φιλολογικά, ιστορικά, αρχαιολογικά και εθνικά θέματα. Μνημονευτέες: «Τα περί Στενημάχου λαογραφικά», «Οι επιγραφές της Θράκης» και το μικρό αλλά πολύ περιεκτικό «Λεξιλόγιο των κατοίκων της Ροδόπης», που δημοσιεύθηκε σε γερμανική εφημερίδα.

Σε βιβλία εκδόθηκαν α) «Εγκόλπιος του Ελληνόπαιδος», που ήταν μία πραγματική εθνική κατήχηση, β) «Θρακικές Μελέτες» (1877), γ) «Οι γονείς του Ρήγα», ένας πρακτικός οδηγός εθνικής αγωγής δ) «Η ημερολόγιο Διδασκάλου» ε) «Οδηγός των Δημοδιδασκάλων», στ) «Πίστις και Πατρίς». Επίσης εκδόθηκε και σειρά διδακτικών βιβλίων γιά τα δημοτικά σχολεία.

*Μέλος συλλόγου Στενημαχιτών Κιλκίς