Σύλλογος εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Παιονίας 1920 – 2020

19 Νοεμβρίου, 2020

100 χρόνια συνεχούς λειτουργίας (Αναφορά στον πρώτο Σύλλογο του 1920)

Γράφει ο Χρήστος Π. Ίντος

Η ελληνική εκπαίδευση στη Γουμένισσα και την επαρχία της έχει τις ρίζες της βαθειά στους περασμένους αιώνες. Δεν χάθηκαν στα χρόνια της μακραίωνης σκλαβιάς και από τα μέσα του 19ου αιώνα αναζωογονήθηκαν με τη δημιουργία αξιόλογων σχολικών υποδομών. Συμπαραστάτης και συνδρομητής της προσπάθειας ήταν η Εκκλησιαστική Αρχή των Ορθοδόξων, στη δικαιοδοσία της οποίας υπάγονταν η οργάνωση και η λειτουργία των χριστιανικών σχολείων.

Δεν υστέρησε η ηθική και υλική συνδρομή των κατοίκων της περιοχής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η λειτουργία Φιλεκπαιδευτικών Αδελφοτήτων από το 1874 στη Γουμένισσα και τη Γρίβα και η δημιουργία μεγάλων σχολικών μονάδων στις κοινότητες αυτές, παρόμοιες των οποίων τότε υπήρχαν σε λίγες πόλεις και κωμοπόλεις.

Στους άλλους οικισμούς της επαρχίας οι σχετικές προσπάθειες απέδωσαν καρπούς. Τη δεκαετία του 1880 σχεδόν σε όλα τα χωριά λειτουργούσαν ελληνικά σχολεία. Οι εκπαιδευτικοί που εργάστηκαν μέχρι την απελευθέρωση του 1912 ήταν πολλοί. Μερικοί θυσιάστηκαν κατά τους εθνικούς αγώνες, η προσφορά δε όλων των εκπαιδευτικών ήταν σημαντική για την ελληνική εθνική υπόθεση.

Το 1913, δημιουργήθηκε το Γραφείο Εκπαίδευσης Γουμενίσσης, το οποίο μετά το 1925 συγχωνεύθηκε στο Γραφείο Εκπαίδευσης Γιαννιτσών. Επανιδρύθηκε το 1940 ως Επιθεώρησις Πρωτοβαθμίου Εκπαιδεύσεως και πάλι με έδρα τη Γουμένισσα.
Οι εκπαιδευτικοί της επαρχίας Γουμενίσσης που από το 1925 είναι γνωστή με το όνομα Παιονία, αρχικά οργανώθηκαν συνδικαλιστικά στον Παμμακεδονικό Σύνδεσμο Ελλήνων Διδασκάλων, ιδρύθηκε το 1914 στη Θεσσαλονίκη.

Η Εκπαιδευτική Περιφέρεια Παιονίας με έδρα τη Γουμένισσα, αλλά και με άλλες επωνυμίες κατά καιρούς, λειτούργησε μέχρι το 2011, οπότε καταργήθηκε. Πέρασε στην ιστορία. Έμεινε και λειτουργεί ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Παιονίας, ο οποίος και μετά τη συμπλήρωση των εκατό του χρόνων συνεχίζει το έργο του.

Το 1920 οι δάσκαλοι της Γουμένισσας και των περιχώρων της αποφάσισαν να ιδρύσουν δικό τους σωματείο. Στις 9 Μαΐου του ίδιου έτους συγκεντρώθηκαν για τον σκοπό αυτόν στην αίθουσα εκδηλώσεων του ιστορικού διδακτηρίου Γουμένισσας μετά από πρόσκληση που υπέγραφαν οι συνάδελφοί τους Κ. Παπαδημητρίου και Ι. Ταλαγάνης. Εισήγηση για την αναγκαιότητα ίδρυσης του σωματείου, τους σκοπούς του και ότι σχετικό προβλέπονταν από τον Νόμο έκανε ο Κ. Παπαδημητρίου παρουσιάζοντας και σχέδιο καταστατικού.

Ακολούθησε συζήτηση και ψηφοφορία στην οποία συμμετείχαν δεκαεννέα δάσκαλοι και νηπιαγωγοί της περιοχής. Εξέλεξαν προσωρινή διοικούσα επιτροπή που αποτελούνταν από τους : Κ. Παπαδημητρίου, Ι. Ταλαγάνης, Αλ. Σάββας, Ζ. Βαφοπούλου, Μ. Μύρτσου. Συντάχθηκε σχετικό πρακτικό με αα πρωτοκόλλου 1 και ημερομηνία 9 Μαΐου 1920.

Οι εκπαιδευτικοί που προαναφέρθηκαν υπηρετούσαν στα σχολεία της Γουμένισσας. Πληροφορίες έχουμε για της Ζ. Βαφοπούλου, Μ. Μύρτσου και τον Αλ. Σάββα. Η πρώτη κατάγονταν από τη Γευγελή και ήταν θεία του γνωστού ποιητή και μεγάλου ευεργέτη της Θεσσαλονίκης Γεωργίου Βαφόπουλου. Υπηρέτησε στη Γουμένισσα ως τα μέσα της δεκαετίας του 1930 και ήταν η πρώτη διευθύντρια του 2ου ΔΣ Γουμένισσας. Η Μ. Μύρτσου κατάγονταν από τη Στρώμνιτσα.

Πολλά επίσης χρόνια, ως και τη δεκαετία του 1940, υπηρέτησε στη Γουμένισσα ο Αλ. Σάββας προσφέροντας υπηρεσίας και σε άλλους κοινωνικούς φορείς, όπως στο τοπικό Νοσοκομείο συμμετέχοντας σε πολλά διοικητικά του Συμβούλια.

Αντίγραφα του πρακτικού της γενικής συνελεύσεως, του καταστατικού, κατάλογος όσων συμμετείχαν, όπως και της προσωρινής διοίκησης μαζί με σχετική αίτηση με ημερομηνία 12 Μαίου 1920 υποβλήθηκαν στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης. “Το καταστατικόν του εν Γουμενίσση Διδασκαλικού Συλλόγου” χειρόγραφο καλλιγραφημένο κείμενο αποτελούνταν από δεκαεπτά σύντομα μα περιεκτικά σε νοήματα άρθρα. Στο πρώτο αναφέρονταν η επωνυμία και η έδρα του Συλλόγου.

Στο δεύτερο ο σκοπός του “…. βελτίωσις της θέσεως των λειτουργών της εκπαιδεύσεως εν τη Πολιτεία και κοινωνία δια της εισηγήσεως των καταλλήλων προς τούτο νομοθετημάτων κι αμοιβαία αγωγή αυτών και παν ότι αποβλέπει εις την πρόοδο της εκπαιδεύσεως και των λειτουργών αυτής”. Ο σκοπός θα επιτυγχάνονταν με δημοσιεύματα σε εφημερίδες, ψηφίσματα, συνεργασία με άλλους συλλόγους και με κάθε άλλο μέσον “… όπερ ήθελεν θεωρηθή χρήσιμον προς τον σκοπόν αυτόν” (αρθ. 3).

Μέλη μπορούσαν να είναι οι δάσκαλοι και οι νηπιαγωγοί της Γουμένισσα και των περιχώρων της έχοντας την υποχρέωση να καταβάλλουν ετήσια συνδρομή δέκα δραχμών (άρθ. 4). Το διοικητικό συμβούλιο ήταν πενταμελές (πρόεδρος, αντιπρόεδρος, γραμματέας, ταμίας, μέλος) με την υποχρέωση να συμπεριλαμβάνει τρεις άνδρες και δύο γυναίκες και να υπάρχου ν αναπληρωματικά μέλη. Υποχρεωτική ήταν η κατάρτηση ενιαίου ψηφοδελτίου πριν της εκλογές και οι υπηρετούντες μακτιά από την έδρα του Συλλόγου μπορούσαν να ψηφίσουν ταχυδρομικά.

Σύντομα και με σαφήνεια ορίζονταν τα καθήκοντα των μελών του ΔΣ και εντυπωσιακή η πρόβλεψη: Να πραγματοποιούνται τρεις γενικές συνελεύσεις κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους και μάλιστα κατά τις διακοπές των Χριστουγέννων, του Πάσχα και του θέρους. Η λογοδοσία του ΔΣ πραγματοποιούνταν την πρώτη Κυριακή εκάστου Ιανουαρίου στην πρώτη ΓΣ. Σε περίπτωση δι’αλυσης του Συλλόγου θα περιουσιακά του στοιχεία θα περιέρχονταν σε ένα από τα σχολέια της επαρχίας Γουμενίσσης.

Τα ιδρυτικά μέλη του Συλλόγου, όπως προαναφέρθηκε, ήταν δεκαεννέα: Δέκα δημοδιδάσκαλοι, τρεις δημοδιδασκάλισσες, τρεις υποδιδάσκαλοι και τρεις νηπιαγωγοί. Για την ιστορία αναφέρουμε τα ονόματά τους: Κ. Παπαδημητρίου, Ι. Ταλαγάνης, Α. Σάββας, Ν. Τσιπλάκης, Δ. Φλέγγας, Χ. Πεχλιβάνης (από Γουμένισσα), Δ. Παπαχρήστου, Δ. Σλιουπκίδης (Γουμένισσα), Ι. Παπατριανταφύλλου, Χ. Παρασκευόπουλος, Χ. Παπαρίδης (Αξιούπολη), Σ. Παπανικολάου, Μ. Μύρτσου (Στρώμνιτσα), Ζ. Βαφοπούλου (Γευγελή), Α. Παναγιωτοπούλου, Α. Ίντου (Γουμένισσα), Γ. Μοσχοπούλου, Ε. Ασμενιάδου, Α. Σίδερης.

Δύο χρόνια μετά (1922) ιδρύθηκε η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος (ΔΟΕ), δευτεροβάθμιο συνδικαλιστικό όργανο, του οποίου έγιεν μέλος και ο Σύλλογος Γουμενίσσης και περιχώρων.

Στον αιώνα που πέρασε ο πρώτος εκείνος Σύλλογος άλλαξε καταστατικό και επωνυμίες. Έτσι είχαμε:
Σύλλογος Δημοδιδασκάλων Γουμενίσσης – 1928.
Εθνικός Σύλλογος Διδασκάλων και Νηπιαγωγών Παιονίας – 1949, 1953 και 1973.
Διδασκαλικός Σύλλογος Παιονίας – 1982.
Σύλλογος Δασκάλων και Νηπιαγωγών Παιονίας – 1984 και 1993.
Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Παιονίας – 2002.

Η ιστορία του Συλλόγου (πόνημά μας) εκδόθηκε το 2010 με φροντίδα του τότε ΔΣ. Το σημερινό ΔΣ από τις αρχές του τρέχοντος έτους είχε προγραμματίσει σειρά εκδηλώσεων για τα εκατό (100) χρόνια λειτουργίας του με ομιλίες, εκθέσεις ιστορικών φωτογραφιών, δραστηριότητες των σχολείων, εκδόσεις ενημερωτικών φυλλαδίων και πολλών άλλων, που όμως λόγω των καταστάσεων που βιώνουμε ματαιώθηκαν. Ευχόμαστε οι δυσκολίες του 2020 να τελειώσουν και θα δοθεί στο μέλλον ευκαιρία ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Παιονίας να γιορτάσει τα εκατό του χρόνια του.