Δουλεύοντας με τις ομάδες γονέων

Ο γονεϊκός ρόλος θεωρείται από τους πιο σημαντικούς στην ζωή του ανθρώπου. Επιδρά μάλιστα καθοριστικώς στην διαμόρφωση της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς των παιδιών. Επίσης, ο μετασχηματισμός της παραδοσιακής ελληνικής οικογένειας και των αξιών αυξάνουν το μέγεθος της ευθύνης των γονέων. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να δημιουργήσουν σύγχυση σε θέματα διαπαιδαγώγησης.

Για τους λόγους αυτούς, οι σημερινοί γονείς φαίνεται να χρειάζονται υποστήριξη στον ρόλο τους με τη μορφή συστηματικής συμβουλευτικής, βασισμένης στις αρχές της διά βίου εκπαίδευσης ενηλίκων και της συμβουλευτικής ψυχολογίας.

Οι σχολές γονέων απευθύνονται σε γονείς παιδιών όλων των ηλικιών, κάθε εθνικής προέλευσης, ηλικίας και μόρφωσης, καθώς και σε μελλοντικούς γονείς. Αφορούν σε όλους τους γονείς, που επιθυμούν να «μάθουν», για να ανταποκρίνονται καλύτερα στο ρόλο τους.

O τρόπος εργασίας-συνεργασίας με τους γονείς στις σχολές γονέων είναι το σύστημα της εργασίας με ομάδες («groupwork») των δέκα περίπου ατόμων. Σε ατμόσφαιρα που γίνεται σιγά-σιγά οικεία, κάθε γονέας έχει τη δυνατότητα να παρουσιάσει τις απόψεις του, να ακούσει τις αντίστοιχες θέσεις των άλλων γονέων και τελικά τις απόψεις της επιστήμης, δια μέσου του ψυχολόγου, ο οποίος και συντονίζει τη συζήτηση.

Το σύστημα εργασίας στις σχολές γονέων ονομάζεται “εξελικτικό”. Το “εξελικτικό σύστημα” βασίζεται στις δύο βασικές αρχές της “διεθνούς ομοσπονδίας για την εκπαίδευση των γονέων”: α) Στην ενημέρωση-πληροφόρηση του γονέα πάνω σε θέματα εξελικτικής και οικογενειακής ψυχολογίας και β) Στην διαμόρφωση-διαφοροποίηση της στάσης και της συμπεριφοράς του ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στη θετική εξέλιξη του παιδιού του.

Τα θέματα που συζητούνται σε μία σχολή γονέων προκύπτουν ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των γονέων και το αναπτυξιακό στάδιο των παιδιών.

Οι σχολές γονέων συνήθως λειτουργούν σε συνεργασία με την τοπική και διοίκηση α’ και β’ βαθμού, καθώς και με συλλόγους γονέων και κηδεμόνων δημόσιων και ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων, όπως επίσης και με δημόσια και ιδιωτικά νηπιαγωγεία και παιδικούς σταθμούς.

Ειδικότερα, σκοποί των σχολών γονέων είναι: η στήριξη και η προάσπιση του θεσμού της οικογένεια που αποτελεί το μοναδικό πλαίσιο ασφάλειας, σιγουριάς και σταθερότητας του σύγχρονου ατόμου, και η διαφύλαξη και η προστασία της ψυχικής υγείας των μελών της οικογένειας καθώς και της θετικής εξέλιξης του παιδιού, ως μοναδική θωράκιση σε κάθε τομέα της μελλοντικής ζωής του.

Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων χρειάζονται βασικές γνώσεις, που προσφέρονται στους γονείς, καθώς, επίσης, και προοπτικές για διαφοροποίηση της στάσης τους απέναντι στο παιδί μέσα από τη θεμελίωση μιας σωστής και υγιούς σχέσης.

Στις σχολές γονέων αναλύονται ακόμη, η μορφή και η δομή της σύγχρονης οικογένειας, οι παράγοντες που τη διαμορφώνουν, οι σχέσεις των γονέων μεταξύ τους, οι σχέσεις τους με τα παιδιά, οι οικογενειακοί ρόλοι, οι δυσκολίες και τα προβλήματα που προκύπτουν μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο. Γίνεται, επίσης, προετοιμασία για το γάμο και το γονεϊκό ρόλο, αφού οι σχολές δεν απευθύνονται μόνο σε γονείς που ήδη έχουν παιδιά, αλλά, πολλές φορές, και σε υποψήφιους γονείς. Οι σχολές γονέων στοχεύουν άλλωστε κατά ένα μεγάλο ποσοστό στην πρόληψη.

Οι βασικές κατευθύνσεις πάνω στις οποίες εργάζονται οι επαγγελματίες στις σχολές γονέων είναι η ενημέρωση και η διαμόρφωση – διαφοροποίηση της στάσης και της συμπεριφοράς, η σταδιακή ωρίμανση της προσωπικότητας του γονέα, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στη θετική εξέλιξη του παιδιού του.
Οι συναντήσεις αυτές των ομάδων πραγματοποιούνται πάνω σε εβδομαδιαία βάση και διαρκούν μιάμιση με δύο ώρες. Με την πάροδο χρόνου, καθώς οι συναντήσεις προχωρούν, οι συζητήσεις γίνονται πιο θερμές και βαθύτερες σε προβληματισμό. Η θεματολογία ως προς το γνωστικό τομέα έρχεται στην επιφάνεια αυθόρμητα, σταδιακά, καθώς με το διάλογο τα μέλη της ομάδας παρουσιάζουν τον προβληματισμό, τις απόψεις, τις αντιρρήσεις τους. Είναι ευκαιρίες για το συντονιστή της ομάδας να παρουσιάσει τις απόψεις της επιστήμης, απόψεις απαραίτητες, γνώσεις αναγκαίες για το μέλλον στις μακροχρόνιες διαδικασίες σχέσεων της οικογενειακής ομάδας.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε την αναγκαιότητα λειτουργίας σχολών γονέων σε κάθε σχολική μονάδα, σε συνεργασία με τους συλλόγους γονέων, μια αναγκαιότητα που μπορεί και πρέπει να προωθηθεί από τους εκπαιδευτικούς (και όχι μόνο), αφού η ψυχική υγεία όλων των μελών της οικογένειας /γονέων και, ιδιαίτερα, παιδιών- αναμφισβήτητα αντανακλάται και στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Από όλα τα παραπάνω γίνεται σαφές πόσο μεγάλη είναι η αναγκαιότητα ύπαρξης σχολών γονέων και η ανάπτυξη διασύνδεσής τους, σε όλα τα επίπεδα, με τις εκπαιδευτικές μονάδες της περιοχής και την ευρύτερη κοινότητα. Ιδιαιτέρως, όσον αφορά το σχολείο, θεωρώ ότι προβάλλει για μια ακόμη φορά ένα σημαντικό έλλειμμα, αυτό του θεσμού του σχολικού ψυχολόγου.

Είναι πραγματικά πολύ ενθαρρυντική η απόφαση της ιεράς μητρπόλεως και προσωπικώς του σεβασμιωτάτου μητροπολίτου κκ Εμμανουήλ να στηρίξει, για άλλη μια χρονιά, την σχολή γονέων, η οποία λειτουργεί υπό την συνεχή εποπτεία του αρχιμανδρίτη Απόστολου Ποσρτοκαλίδη (ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ναός Παναγίας). Έχω την χαρά να συντονίζω και για φέτος αυτές τις ομάδες και εύχομαι να με αξιώσει ο Θεός να συνεχίσω να δουλεύω μαζί με νέους γονείς και του χρόνου.

Στόχος όλων μας, να έχουν οι γονείς την δυνατότητα να μοιραστούν ιδέες, εμπειρίες και γνώση και να ανταλλάξουν απόψεις, προκειμένου να προσφέρουν στα παιδιά τους αυτό που πραγματικά έχουν ανάγκη: Μια ασφαλή, δυναμική αφετηρία στη ζωή.

Το συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για συμμετοχή στις ομάδες μας, δηλώνει πως ο γονιός είναι έτοιμος να ακούσει, να διαπραγματευτεί, να επικοινωνήσει, να αντιμετωπίσει τις «γονεϊκές» του αδυναμίες, και αν χρειαστεί, να «ξαναχτίσει» από την αρχή τη σχέση του με το παιδί του.