Αυτογνωσία: Ποιός είμαι, τι μπορώ να κάνω, πώς μπορώ να βοηθήσω;
«…Προσπαθούσα να αλλάξω τον κόσμο όλο…
μα δε μπορούσα…
και στο δρόμο ξέχασα να αλλάξω τον εαυτό μου…
που μπορούσα…»
Η αυτογνωσία είναι μία λέξη, που ακούμε ιδιαιτέρως συχνά τα τελευταία χρόνια. Για μερικούς είναι αρκετά ξεκάθαρη έννοια ενώ για άλλους είναι μια ασαφής, θεωρητική έννοια, που, ενώ ακούγεται επιβλητική ως λέξη, δεν είναι εύκολο να την συνδέσουμε με την καθημερινή ζωή μας. Στην πραγματικότητα, ένα από τα πιό δύσκολα πράγματα στη ζωή, είναι να γνωρίζει κάποιος καλά τον εαυτό του.
Η επιστήμη της ψυχολογίας ορίζει την αυτογνωσία ως την εμπειρική γνώση και την συνειδητή πρόσβαση σε άγνωστες έως χθες περιοχές της σκέψης, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς μας. Δεν είναι ούτε θεωρία, ούτε μια συνθήκη που μπορεί να την επιτύχει κανείς με μικρή προσπάθεια και κυρίως, χωρίς ισχυρή επιθυμία, πρόθεση και σκληρή δουλειά με τον εαυτό του. Η αυτογνωσία είναι μια βιωματική διαδικασία που απαιτεί δέσμευση στην επιθυμία μας να γνωρίσουμε καλύτερα και βαθύτερα τον «πυρήνα» του εαυτού μας, την πολυπλοκότητα του.
Η έννοια αυτή συνδέεται με την ανάγκη για σωματική, συναισθηματική και νοητική απελευθέρωση από οπτικές που έχουμε υιοθετήσει, από υποκειμενικές αντιλήψεις που επιμένουμε να υποστηρίζουμε, από πράγματα τα οποία μας περιορίζουν ή και εγκλωβίζουν το εύρος της σκέψης και της ψυχοσυναισθηματικής δύναμής μας.
Για να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και να δώσουμε απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα, τα οποία μας απασχολούν, και να αποκτήσουμε την πολυπόθητη αυτογνωσία, είναι ανάγκη να διερευνήσουμε τις αξίες, τις στάσεις και την καθημερινή μας πρακτική. Τι πραγματικά πιστεύουμε για το νόημα της ζωής, για τον εαυτό μας, τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, το διάλογο, τη δημοκρατία, το φυσικό περιβάλλον; Τι θέλουμε από την ζωή μας; Από τους άλλους; Τι μπορούμε να δώσουμε σ’ αυτές τις σχέσεις; Θέλουμε να εμβαθύνουμε τη σκέψη και το συναίσθημά μας; Πώς, αλήθεια, κρίνουμε και πώς συμπεριφερόμαστε στις καταστάσεις που μας συμβαίνουν;
Όλα τα παραπάνω μας προβληματίζουν για το ποιοί είμαστε, τι μπορούμε να κάνουμε και πώς μπορούμε να βοηθηθούμε για να καταλάβουμε, να ενεργήσουμε και να επιτύχουμε τους στόχους μας, για να ζωντανέψουμε τα όνειρά μας.
Η προσωπική ανάπτυξη είναι η διαδικασία που οδηγεί στην αυτογνωσία και σημαίνει να είμαστε έτοιμοι να δίνουμε απάντηση στα τρία βασικά ερωτήματα: «ποιός είμαι σε σχέση με τους άλλους και τον κόσμο;», «τι θέλω, τι ζητάω, ποιός είναι ο σκοπός μου;» και «πώς μπορώ να πετύχω, πώς μπορώ να εκπληρώσω τον σκοπό μου, πώς μπορώ να ζω μια ζωή γεμάτη νόημα που ξεχειλίζει από ικανοποίηση;».
Ο δρόμος προς την αυτογνωσία προϋποθέτει την ανάγκη να στρέψουμε την προσοχή μας σε σκέψεις, συναισθήματα, κι επιθυμίες όπως αυτές αναδύονται μέσα από την καθημερινότητά μας. Η αυτοπαρατήρηση και η καταγραφή όλων αυτών των αυθόρμητων σκέψεων, συναισθημάτων κι αναγκών όπως εμφανίζονται στη ζωή μας, μέσα από την καθημερινή μας τριβή με διάφορες πλευρές του εαυτού μας και στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους, είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο προς το αυτογνωστικό μονοπάτι.
Στην ζωή, αυτοί που πετυχαίνουν καλύτερα είναι συνήθως εκείνοι που μπορούν να αντλούν και να εφαρμόζουν διδάγματα από όσο το δυνατό περισσότερες εμπειρίες έχουν στην προσωπική και επαγγελματική τους εξέλιξη. Η διαδικασία εκμάθησης από τις εμπειρίες που μας προσφέρει καθημερινά η ζωή, δεν είναι μια απλή διαδικασία. Είναι σημαντικό να έχετε κάποιες κατευθυντήριες γραμμές που θα σας διευκολύνουν στο να μαθαίνετε συνεχώς από το τι βιώνετε καθημερινά.
Ένας από τους στόχους που επιτελείται μέσα από την ψυχοθεραπεία είναι η ίαση της ψυχοσωματικής μας οντότητας, μέσα από την βιωματική εκπαίδευση σε έναν νέο, ουσιαστικό, και πιο υγιή διάλογο με τον εαυτό μας. Η ψυχοθεραπεία είναι, με άλλα λόγια, το μονοπάτι προς την γνώση του εαυτού, ο δρόμος προς την προσωπική ανάπτυξη.
Η αυτογνωσία είναι η βασική και απαραίτητη προϋπόθεση για την πορεία προς την επιτυχία. Για την ανάπτυξη του χαρακτήρα σας, για τη βελτίωση των ικανοτήτων σας, είναι απαραίτητο να γνωρίζετε πρώτα από όλα, καλύτερα τον εαυτό σας.
Με λίγα λόγια, αυτογνωσία σημαίνει: Γνωρίζω, Θέλω, Μπορώ, να ορίζω τον εαυτό μου, έτσι ώστε να ζω με αγάπη και αρμονία…
