Επίσκεψη του Γάλλου Υφυπουργού Υγείας των Στρατευμάτων (1915-1918) Justin Godart στη Γουμένισσα (23.08.1917)

Γράφει ο Χρήστος Π. Ίντος

Η περιοχή του  Δήμου Παιονίας την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου (1914-1918) ήταν ενταγμένη στο Μακεδονικό Μέτωπο (1915-1918) και βρέθηκε στο επίκεντρο των γεγονότων. Πέρα από τις σημαντικές μάχες που δόθηκαν στα όριά του από τις ελληνικές δυνάμεις με τη συνδρομή των αντίστοιχων συμμαχικών και την αίσια έκβαση αυτών για την Αντάντ, την επισκέφθηκαν πρόσωπα με ανώτατα και ανώτερα αξιώματα. Ο Βασιλιάς των Ελλήνων Αλέξανδρος, ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, τα μέλη της Τριανδρίας Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης και Στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής, οι επικεφαλής του Μετώπου Γάλλοι Στρατηγοί Μωρίς Σαράιγ (1915-1916), Λουίς Γκιγιωμά (1916-1918), Φρανσέ ντ΄ Εσπεραί (1918- τέλος πολέμου), ο Στρατηγός Μίλν (1915-1918) επικεφαλής των αγγλικών στρατευμάτων, ο Συνταγματάρχης Καλαφάτοβιτς ως εκπρόσωπος του Βασιλιά της Σερβίας και άλλοι.

Από την επίσκεψη του Justin Godart στις 23.08.1917 στη Γουμένισσα, (πηγή ΓΥΠ)

Μεταξύ των επισκεπτών ήταν και ο Γάλλος Justin Godart (1871-1956). Γιατρός και πολιτικός. Είχε διατελέσει Δήμαρχος Λυών, βουλευτής και Υπουργός. Την περίοδο 1915-1918 ήταν Υφυπουργός Υγείας, υπεύθυνος για τις Ένοπλες Δυνάμεις της Πατρίδας του, οι οποίες μάχονταν σε διάφορα ανά τον κόσμο μέτωπα. Επισκέφθηκε τις υγειονομικές εγκαταστάσεις του Μακεδονικού Μετώπου και μεταξύ εκείνων στις 23 Αυγούστου 1917 το γαλλικό Νοσοκομείο στη Γουμένισσα.

Οι Γάλλοι είχαν καταστήσει την κωμόπολη κέντρο των δραστηριοτήτων τους στα μετόπισθεν. Πέρα των άλλων που οργάνωσαν, δημιούργησαν νοσοκομειακή μονάδα για την περίθαλψη των στρατιωτών που ασθενούσαν ή τραυματίζονταν κατά τις επιχειρήσεις στο τομέα του σημερινού Δήμου Παιονίας. Χώροι φιλοξενίας και περίθαλψης ήταν ο ναός του Αγίου Γεωργίου Γουμένισσας, το ιστορικό διδακτήριο, ο παλιός τουρκικός στρατώνας που στέγασε αργότερα το τοπικό ελληνικό νοσοκομείο, πολλές κατοικίες που επιτάχθηκαν για τον ίδιο σκοπό, ο ναός των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου του κοντινού οικισμού Στάθης κλπ.

Γουμένισσα 24-3-1917, κύρια είισοδος Συμμαχικού Νοσοκομείου. (Πηγή, ΓΥΠ)

Επίκεντρο των γαλλικών νοσοκομειακών εγκαταστάσεων ήταν ισόγειο κτίσμα που ανήγειραν στη Γουμένισσα στο προαύλιο του ναού του Αγίου Γεωργίου και του διδακτηρίου. Σε φωτογραφία της εποχής προερχόμενη από αρχεία του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού φαίνεται ξεκάθαρα το κτίσμα και επιγραφή στην κεντρική είσοδο του χώρου με την ένδειξη πως πρόκειται για Νοσοκομείο. Επίσης φαίνονται ο μεγαλοπρεπής Ναός και το Διδακτήριο που είχαν ανεγείρει οι Γουμενισσιώτες το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα. Χαρακτηριστική είναι η δενδροστοιχία μουριών,  δένδρα με τα φύλλα των οποίων εκτρέφονταν ο μεταξοσκώληκας, μια από τις κύριες ασχολίες των κατοίκων της κωμόπολης και των γύρω οικισμών. Πάνω από την κεντρική είσοδο και προς την πλευρά του σχολείου απλώνεται κληματαριά. Άλλο ένα δείγμα της καλλιέργειας του αμπελιού στον ίδιο τόπο.

Γουμένισσα 1917. Το ιστορικό Διδακτήριο λειτούργησε ως Γαλλικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο. (Πηγή, ΓΥΠ)

Εντυπωσιάζει στο βάθος της φωτογραφίας, στο ύψος του διδακτηρίου, περίτεχνο καμπαναριό. Φαίνεται η κορυφή του. Ήταν τοποθετημένο στην άκρη και αναδεικνύονταν τα εντυπωσιακά κτίσματα, ο ναός και το σχολείο. Πότε ανεγέρθηκε και κατεδαφίστηκε μας είναι άγνωστο. Το κτίσμα του Νοσοκομείου κατεδαφίστηκε μετά την εμπόλεμη περίοδο,1915-1918, και την αποχώρηση των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων. Ο ναός και το διδακτήριο επανήλθαν στην αρχική τους χρήση.

Η αίθουσα τελετών του διδακτηρίου Γουμένισσας μετατράπηκε σε Νοσοκομείο κατά τον Α΄ ΠΠ (Πηγή, Γαλλικό Υπουργείο Πολιτισμού).

Δύο ωραίες φωτογραφίες που δημοσίευσε στο fb ο διαχειριστής της σελίδας ‘Έδεσσα 1860-1920”, προερχόμενες επίσης από γαλλικά αρχεία, αποτελούν τεκμήρια  της  επίσκεψης του Justin Godart στη Γουμένισσα. Επισκέφθηκε το κτίριο στο οποίο αναφερθήκαμε, κέντρο των τοπικών γαλλικών νοσοκομειακών εγκαταστάσεων. Τον υποδέχθηκαν Γάλλοι και Έλληνες αξιωματικοί, μέλη του προσωπικού του νοσοκομείου, νεάνιδες της Γουμένισσας με ωραίες λευκές τοπικές ενδυμασίες και του προσέφεραν άνθη. Επικεφαλής όλων ήταν ο Δήμαρχος Γουμένισσας της περιόδου 1912-1919, γιατρός Ευάγγελος Ίντος, ντυμένος άψογα με καπέλο τύπου ρεπούμπλικα, παλτό ρεντινγκότα, λευκό πουκάμισο με παπιγιόν κλπ. Κοσμοπολίτης, με σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και ταξίδια στο εξωτερικό την εποχή εκείνη. Ο Γάλλος Υφυπουργός Υγείας των Στρατευμάτων φαίνεται ενθουσιασμένος  από την υποδοχή.

Σκοπός του σημειώματος ήταν να επισημανθεί η επίσκεψη στην κωμόπολη μας του Γάλλου πολιτικού και να προβληθούν για άλλη μια φορά οι φωτογραφίες των γαλλικών υγειονομικών εγκαταστάσεων στη Γουμένισσα και εκείνες της επίσκεψης.

Πηγές:

“Έδεσσα 1860-1920”, στο fb

Wikipedia, πρόσβαση 19.07.2015.

“ Ο Μεγάλος Πόλεμος – Α΄ Παγκόσμιος, 1914-1918 – στον Ν. Κιλκίς”, Γουμένισσα 2019, (εργασία μας).