Μόσχου Στ. Μόσχογλου, «Οι ρίζες μας (Κιλκίς-Μουριές)»

Το βιβλίο του καλού συμπολίτη Μόσχου Μόσχογλου, με τίτλο «Οι ρίζες μας (Μουριές-Κιλκίς)», εκδόθηκε και ήδη κυκλοφορεί.

Το εξαιρετικό αυτό πόνημα έχει ως αντικείμενο την προέλευση, τα ιδιαίτερα γνωρίσματα και την πορεία των επί μέρους φυλών, που συνθέτουν και στοιχειοθετούν την ταυτότητα του Λεκανοπεδίου των Μουριών.

Έχοντας καταφύγει σε έγκυρες «πηγές», στηριζόμενος στα προσωπικά ακούσματα και προσεγγίζοντας το θέμα όχι μόνο με την νηφαλιότητα της γνώσης αλλά και με το συναίσθημα των βιωμάτων, ο Μόσχος Μόσχογλου δεν προβαίνει σε μιάν απλή συγγραφή και περιγραφή κεφαλαίων Ιστορίας, γεγονότων, προσώπων και πραγμάτων, αλλά σε μία πραγματική κατάθεση ψυχής, με αποτύπωση όλων αυτών κατά τρόπο, που να καθίστανται αναπόσπαστα στοιχεία της ιστορικής μνήμης και της σύγχρονης πραγματικότητας.

Δεδομένης της πληθυσμιακής σύνθεσης του Λεκανοπεδίου Μουριών, η οποία το καθιστά «κυψέλη» αλησμόνητων πατρίδων, με προσθήκη και γηγενών κατοίκων, οι αναφορές του συγγραφέα ξεκινούν από αυτές τις πατρίδες, αναδεικνύοντας τα γνωρίσματα της καθεμιάς.
Στην συνέχεια αφιερώνονται κεφάλαια σχετιζόμενα με την καταστροφή του Ελληνισμού της καθ’ ημάς Ανατολής και την περιγραφή των συνεπειών της, με κορυφαία την τραγωδία της προσφυγιάς.

Ακολουθεί η καταγραφή της εγκατάστασης προσφύγων από Πόντο, Καύκασο, Ανατολική Θράκη (Ανάκτορον) και Μικρά Ασία στο Λεκανοπέδιο Μουριών (Μουριές, ΣΣ Μουριών, Συκαμιές κ.α.) όπου ενώθηκαν με τους γηγενείς Σαρακατσαναίους, και της εκ μέρους όλων αυτών συμβολή στην θεμελίωση και διαμόρφωση της νέας ζωής στην περιοχή.

Όλες οι ανωτέρω αναφορές πλαισιώνονται από αντίστοιχες στα μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα των ταραγμένων περιόδων πριν και μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, προκειμένου ο αναγνώστης να προσεγγίζει την ιστορική γνώση, στην οποία μπορούν να αναζητηθούν και εξηγήσεις γιά την «Οδύσσεια» του προσφυγικού ελληνισμού.

Κατόπιν ο Μόσχος Μόσχογλου εστιάζει σε ό, τι έχει να κάνει με όλους τους τομείς της ζωής στο Λεκανοπέδιο Μουριών, όπως τοπογραφία, κτηματολογική δόμηση, διοικητική οργάνωση, υποδομές, πρωτογενή τομέα (καλλιέργειες), ασχολίες των κατοίκων, παραδόσεις, ήθη και έθιμα, γιορτές και γενικώς πολιτιστικό γίγνεσθαι, αθλητική δραστηριότητα, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, Γράμματα, Τέχνες και τέχνες.

Εκείνο, το οποίο προσδίδει ιδιαιτερότητα στο πόνημα, είναι η επιλογή του συγγραφέα να αποδίδει γεγονότα ή δρώμενα στις αυθεντικές γλωσσικές ιδιαιτερότητες και ντοπιολαλιές (ποντιακή, θρακιώτικη, μικρασιατική, σαρακατσάνικη). Σχετικός με αυτήν την παράμετρο είναι ο πρωτότυπος επίλογος του πονήματος, με την κατ’ αλφαβητική σειρά μετάφραση λέξεων και εκφράσεων στη κοινή ελληνική, σε ένα περιεκτικό «γλωσσάρι», που διευκολύνει τα μέγιστα τον αναγνώστη στην ανάγνωση των αντιστοίχων κεφαλαίων.

Όλα αυτά, σε συνδυασμό με το πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του συγγραφέα, το οποίο συνοδεύει όλα τα κεφάλαια, καθιστούν το 320 σελίδων πόνημα-σύγραμμα «Οι ρίζες μου (Μουριές-Κιλκίς)» του Μόσχου Μόσχογλου όχι απλώς αξιόλογο ανάγνωσμα, αλλά μία πολύτιμη «πηγή» ιστορικής γνώσης και πολύπλευρης πληροφόρησης, η οποία δεν περιορίζεται μόνο σε στενό τοπικό επίπεδο.

Επί πλέον, η γλαφυρότητα του ύφους και η δομημένη συγγραφή το καθιστούν ευχάριστα αναγνώσιμο από αναγνώστες όλων των ηλικιών.

«Έτσι γράφουν ιστορία»
Στον πρόλογο του βιβλίου ο συγγραφέας Μόσχος Μόσχογλου αναφέρει τα εξής:

Θέλω να γνωρίσω, στον αναγνώστη των θεμάτων, που πραγματεύομαι, ότι όλη αυτή η προσπάθεια έγινε από την αγάπη μου για τον τόπο, όπου μεγάλωσα, και τους ανθρώπους, που γνώρισα και έζησα όλα αυτά τα χρόνια. Προσπάθησα να μεταφέρω στο άψυχο χαρτί όλες τις συσσωρευμένες γνώσεις μου και τις πληροφορίες, που πήρα από πολλούς, με την πίστη ότι είναι σημαντικό για έναν τόπο, και μάλιστα ακριτικό, να διαθέτει σε γραπτές πηγές την ιστορική του διαδρομή.

Θα αναφερθώ:
-Σε στοιχεία που συνδέουν τον τόπο μας με την αρχαία Μακεδονία του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
-«Στα πέτρινα» χρόνια του τουρκικού ζυγού.
-Πώς ελευθερώθηκε η περιοχή μας.
-Στον Α’ και Β’ Βαλκανικό Πόλεμο.
-Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κορυφαίες μάχες του οποίου διεξήχθησαν στην Μακεδονία, στο λεκανοπέδιο της Δοϊράνης.
-Στην Μικρασιατική Καταστροφή. Τον ξεριζωμό. Την δραματική επιστροφή στην ελεύθερη Ελλάδα.
-Στην εγκατάσταση και συνύπαρξη ντόπιων, μικρασιατών, θρακιωτών, ποντίων, καυκασίων και σαρακατσανέων.
-Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στα χρόνια της Κατοχής.
-Στον εμφύλιο πόλεμο, στην νέα προσφυγιά.
-Στον αγώνα της επιβίωσης ντόπιων και προσφύγων.
-Στις χειρωνακτικές εργασίες του χωραφιού με τα αρχέγονα μέσα που διέθεταν.
-Στις χαρούμενες στιγμές και την διασκέδασή τους.
-Στην ζωή των προσφύγων από το ΑΝΑΚΤΟΡΙΟ, στις ΜΟΥΡΙΕΣ.

Συζήτησα με μεγαλύτερους, έμαθα για κάθε ιστορικό χωροταξικό και παραδοσιακό στοιχείο του χωριού και το αναφέρω στα κείμενά μου, παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
Με τον τρόπο αυτό έχω την γνώμη, ότι θα δώσω την ευκαιρία στους παλαιότερους να θυμηθούν όσα έζησαν και άκουσαν, και στους νεότερους, να γνωρίσουν τις προγονικές τους «ρίζες».

Όσοι από τους ηλικιωμένους διαβάσουν το βιβλίο και έχουν κάποιες παραπάνω πληροφορίες στα θέματα, στα οποία αναφέρομαι, τους παρακαλώ να τις μεταφέρουν στα εγγόνια τους στα παιδιά τους ή σε γνωστούς που δείχνουν ενδιαφέρον. Εάν «πέσει» στα χέρια νεοτέρων, και ορισμένα πράγματα δεν τα καταλαβαίνουν, θα ‘θελα, να ψάξουν να ρωτήσουν να μάθουν περισσότερα και, εάν είναι δυνατόν, να τα μεταφέρουν και αυτοί με την σειρά τους με κάθε τρόπο στους υπόλοιπους νέους του χωριού.

Μόνον έτσι θα κρατήσουμε ζωντανό τον τόπο μας για τις επόμενες γενιές. Μόνον έτσι θα πορευτούμε διαχρονικά στο μέλλον. Διότι ο χρόνος πλέον «τρέχει» γρήγορα. Οι εξελίξεις «τρέχουν». Οι εποχές αλλάζουν ραγδαία. Οι νέοι του χωριού μεταναστεύουν. Οι μνήμες ξεθωριάζουν, χάνονται.

Ας πάρουν τις πληροφορίες τους να τις έχουν αποθηκευμένες κάπου σε μιάν άκρη του μυαλού τους. Ποιός ξέρει, μετά από χρόνια, αφού περάσει η έντονη προσπάθεια της επιβίωσης, να βρουν τον χρόνο να αρχίσουν να τις αναμοχλεύουν και αυτοί με την σειρά τους.
Τα λέω αυτά γεμάτος αγωνία για το μέλλον του τόπου μας, γιατί στην προσπάθειά μου να συγκεντρώσω στοιχεία για τα περασμένα χρόνια, απευθυνόμενος σε κάποιους μεγαλυτέρους έφταναν στο σημείο να μην έχουν ακόμη και βασικές γνώσεις: Για τις παλιές καλλιέργειες, για την ιστορία του χωριού, για τον τόπο καταγωγής τους!

Ένα επί πλέον ερέθισμα, που με πείσμωσε περισσότερο για να γράψω, ήταν, όταν κάποτε έπιασα στα χέρια μου ένα βιβλίο με την ιστορία ενός τόπου της Στερεάς Ελλάδας. Περιγράφει ο άνθρωπος και εξιστορεί την περιοχή του: «Στα απέναντι βράχια στο βουνό είχε το κλέφτικο λημέρι του ο Γεώργιος Καραϊσκάκης… Στην μεγάλη πέτρα, σαν πολυθρόνα στην πλαγιά καθόταν ο Παπαφλέσσας και οργάνωνε τα παλικάρια του, που ήταν απλωμένα ολόγυρά του… Στην πέτρινη χειροποίητη βρύση της ρεματιάς, που τρέχει άφθονο νερό πηγής δίπλα στον γεροπλάτανο, ξεδίψασε ο καπετάν Οδυσσέας Ανδρούτσος με τα κλεφτόπουλά του… Οι Τούρκοι έπρεπε καλά να το σκεφτούν και πολύ να οργανωθούν πριν πατήσουν τον τόπο αυτό!».

Έτσι γράφουν ιστορία. Έτσι καμαρώνουν για τα μέρη τους οι επόμενες γενιές, και ας υπάρχουν και κάποιες υπερβολές κάποτε.
Για εμάς, ευτυχώς, υπάρχουν τα ίχνη του αρχαίου μακεδονικού οικισμού στην Τούμπα (Τύμβο) και ο Άη- Γιώργης.

Ακόμη και την κεντρική βρύση της πλατείας, που έτρεχε κρύο νερό πηγής και ξεδιψούσε για χρόνια τους πρόσφυγες κατοίκους, την εξαφανίσαμε. Το ίδιο συνέβη με την κεντρική βρύση στις Πλατανιές, στις Συκαμιές, στις Ακακίες, στο Λιθωτό.