ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΣΥΡΙΖΑΪΚΑ

Γράφει ο Θανάσης Βαφειάδης

Στα τέλη της δεκαετίας του 30 ένας πονηρός τύπος, που «ντύνονταν γαμπρός», αλώνιζε τα κεφαλοχώρια της Στερεάς Ελλάδας και «ζητούσε τα κορίτσια δήθεν για σκοπό», όπως ακριβώς στο τραγούδι «Μαύρος γάτος» του Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Αφού ξεκοκάλιζε τις προκαταβολές από τις προίκες, που του έδιναν με φανερή δυσφορία οι μέλλοντες πεθεροί, γίνονταν καπνός, αφήνοντας τα δύστυχα κορίτσια να αναμένουν ματαίως το γαμπρό στα σκαλιά της εκκλησίας. Τι έκανε αυτόν τον απίστευτο απατεώνα να είναι τόσο πειστικός ώστε ακόμη και οι καχύποπτοι και αυστηρών ηθών γονείς εκείνης της εποχής να του εμπιστεύονται τις κόρες τους; Το κλειδί που ξεκλείδωνε τις εξώθυρες για να τον βάλουν στο σπιτικό τους ήταν ο ισχυρισμός του ότι ήταν πάμπλουτος ομογενής, άρτι αφιχθείς εξ Αμερικής.
Αυτή η εδραιωμένη σε πολλούς πεποίθηση ότι η σωτηρία έρχεται πάντα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού επικράτησε στη χώρα μας στις επόμενες δεκαετίες και αφορούσε είτε την «αμερικάνικη βοήθεια» για να ανοικοδομηθεί η κατεστραμμένη από τους πολέμους χώρα με το σχέδιο Μάρσαλ, είτε πιο ταπεινά ζητήματα όπως η αποκατάσταση των ανύπαντρων κοριτσιών με τη βοήθεια της θείας από το Σικάγο ακόμη και η ανταμοιβή των προσωπικών υπηρεσιών που παρείχαν με τον ιδρώτα του κορμιού τους στους ναύτες του 6ου στόλου οι καμπαρετζούδες της Τρούμπας, που καλωσόριζαν το δολάριο.
Αυτή η αντίληψη παραδόξως επικράτησε εσχάτως σε μεγάλη μερίδα μελών και στελεχών του κόμματος της ψευδεπίγραφης, κατά πολλούς, Ριζοσπαστικής Αριστεράς, που σαν τον πνιγμένο που πιάνεται από τα μαλλιά του αναζήτησαν μετά τις διαδοχικές εκλογικές ήττες μια σανίδα σωτηρίας, όποια και να ήταν αυτή. Και τη βρήκαν στο πρόσωπο ενός φέρελπι νέου εφοπλιστή εξ Αμερικής που ούτε τον ήξεραν, ούτε τον είχαν ξαναδεί, ούτε είχαν ακούσει τίποτε γι’ αυτόν, αλλά αρκέστηκαν στις διαβεβαιώσεις του για τα εξαιρετικά του προσόντα και την επιτυχημένη επιχειρηματική του καριέρα.
Η συνέχεια είναι γνωστή και αρκούντως διασκεδαστική με τα ευτράπελα που διαδραματίζονται να ξεπερνούν κάθε φαντασία. Εύκολα διαπιστώνουμε ότι η κωμωδία αυτή, που έκπληκτοι παρακολουθούμε, έχει τη δομή της κλασικής αττικής κωμωδίας του 5ου π.Χ αι. Πιο συγκεκριμένα βλέπουμε να υπάρχουν κατά σειρά:
ΠΡΟΛΟΓΟΣ, όπου τίθεται το πρόβλημα και η ιδέα αντιμετώπισης του. Και το μεν πρόβλημα είναι σαφές, το 41% δηλαδή του κόμματος που ηγείται ο Κούλης, ο προτεινόμενος τρόπος αντιμετώπισης του όμως παραμένει εντελώς ασαφής. Το πώς ακριβώς θα γίνει η εξαφάνιση του 41% που θα ακολουθήσει αμέσως μετά την εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη ως προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ το γνωρίζει μόνο ο ίδιος και ενδεχομένως κάποιοι από τους υποστηρικτές του, που θεωρούν ως εχέγγυα την καλύτερη γνώση της αγγλικής και των χρηματοοικονομικών και την καλύτερη επικοινωνιακή του τακτική. Απορίας άξιον είναι, βέβαια, γιατί ενώ όπως επαίρεται ότι το δυνατό του χαρτί είναι οι εξαιρετικές γνώσεις και οι αξιοζήλευτες επιδόσεις του στα χρηματοοικονομικά, δεν έχει κάνει έστω μια στοιχειώδη ανάλυση για την εθνική οικονομία και δεν έχει θέσει σε διαβούλευση ένα συνοπτικό έστω οικονομικό πρόγραμμα; Αν πράγματι είχε δε θα το κοινοποιούσε και θα το κρατούσε σαν μυστικό επτασφράγιστο;
ΠΑΡΟΔΟΣ, όπου ο Χορός εμφανίζεται για να υποστηρίξει ή για να ματαιώσει τις ιδέες του κωμικού ήρωα. Κι εδώ ο χορός μπορεί να είναι μεταμφιεσμένος σε ΒΑΤΡΑΧΟΥΣ, όπως τα βατράχια που πετάει ο Στέφανος όταν μιλάει για εθνικά θέματα, ΣΦΗΚΕΣ, σαν τους δικαστές που «γουστάρει» να ξεδοντιάσει, ΟΡΝΙΘΕΣ, σαν τα κουτορνίθια που χάφτουν ό,τι τους σερβίρουν.
ΑΓΩΝΑΣ, όπου ο πρωταγωνιστής κατατροπώνει με επιχειρήματα τον αντίπαλό του. Εδώ βέβαια δεν έχουμε όπως στις ΝΕΦΕΛΕΣ την τραγική περίπτωση όπου ο Δίκαιος Λόγος ηττάται στη λογομαχία από τον Άδικο Λόγο. Απλούστατα γιατί και από τις δυο πλευρές δεν υπάρχει δίκαιος λόγος παρά μόνο αερολογίες και ανόητες αιτιάσεις, όπως το ότι ο Κασσελάκης αποκάλεσε την Αχτσιόγλου με το μικρό της όνομα. Εντάξει μανδάμ δε σας είπε και καμπούρα.
ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ, όπου εμφανίζονται κάποια πρόσωπα που διεκδικούν μερίδιο από την επιτυχία, επιβεβαιώνοντας το στίχο του Βάρναλη «φρόνιμα και ταχτικά πάω μ’ εκείνον που νικά. Κάποιοι, μάλιστα, υπερβαίνουν τα εσκαμμένα φωνάζοντας σαν το Κινησία στη ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ «Έστηκα, έστηκα!», δηλώνοντας έτσι προς τους εσωκομματικούς αντιπάλους την ετοιμότητα τους να τους δείξουν «Πώς αγαπάει ο Θρύλος και ο Πειραιάς». Ένας μάλιστα, ο αθλιέστερος όλων, έγραψε: «Αύριο δεν ψηφίζουμε απλώς. Κάνουμε φασίνα, ξαράχνιασμα και αποπαρασίτωση». Κατσαρίδες, λοιπόν, ψύλλοι και κοριοί είναι οι σύντροφοι του που πρέπει να εξοντωθούν;
ΧΟΡΙΚΑ, όπου ο Χορός είτε μακαρίζει τον κωμικό ήρωα, είτε σατιρίζει τα επί σκηνής συμβάντα. Εδώ ο χορός είναι τα ΜΜΕ που μακαρίζουν τον Κασσελάκη για ο,τιδήποτε κάνει. Ακόμη και το πιο ασήμαντο συνιστά κατόρθωμα ανάλογο των άθλων του Ηρακλέους. Τα κανάλια, που αίφνης έπαψαν να είναι βοθροκάναλα, εμφανίζουν ως έκτακτη είδηση ότι πήγε στο γυμναστήριο ενδεδυμένος μάλιστα με ένα φανελάκι και οι δημοσιογράφοι ξεροσταλιάζουν για να περιγράψουν σε απευθείας σύνδεση την άφιξη του ντελιβερά με τις πίτσες, που παραγγέλθηκαν τη βραδιά της πρώτης εκλογικής αναμέτρησης. Καταστηματάρχες αφηγούνται με συγκίνηση ότι ο μελλοντικός αρχηγός μπήκε στο μαγαζί τους και παράγγειλε με απλότητα καφέ και κρουασάν. Και η κορυφαία του χορού, η Τατιάνα, δακρύζει όταν ακούει το θείο του Κασσελάκη να λέει πόσο καλό παιδί ήταν μικρός ο Στέφανος και να επαίρεται ότι αυτός ο θείος είναι πραγματικός συγγενής όχι σαν τη fake γιαγιά που παρουσίασε ο Λιάγκας.
Και όλα αυτά έγιναν γιατί χιλιάδες άσχετοι με το ΣΥΡΙΖΑ πήγαν να ψηφίσουν χωρίς να χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν κάποιο τέχνασμα, όπως η πανούργα Πραξαγόρα στις ΕΚΚΛΗΣΙΑΖΟΥΣΕΣ που μαζί με άλλες γυναίκες ντύθηκαν άνδρες και πήγαν να ψηφίσουν στην εκκλησία του Δήμου, όπου οι γυναίκες δεν είχαν δικαίωμα ψήφου. Ας πρόσεχε η κομματική νομενκλατούρα όταν αποφάσιζε ότι κάποιος ακόμη και πολιτικός αντίπαλος μπορεί να γίνει μέλος του κόμματος τους και να ψηφίσει για αρχηγό με μόνη προϋπόθεση την καταβολή 2 ευρώ. Φαίνεται πως σε αυτό το κόμμα η αξία ενός κομματικού μέλος τόσο αποτιμάται.
Θα κλείσω με την ΕΞΟΔΟ, όπου ο ήρωας στην Αττική κωμωδία, αφού υπερασπίζεται τη νέα κατάσταση, διοργανώνει μια γιορτή. Τα έργα του Αριστοφάνη κλείνουν με διάφορους τρόπους: γάμος στην ΕΙΡΗΝΗ και τους ΟΡΝΙΘΕΣ, γιορτή στο τέλος των ΑΧΑΡΝΕΩΝ, διαγωνισμός χορού στο τέλος των ΣΦΗΚΩΝ. Το τέλος σ’ αυτό το έργο θα το δούμε σύντομα. Όποιο και να πιστεύετε ότι θα είναι αυτό, ένα είναι σίγουρο: όπως ο τυφλός ΠΛΟΥΤΟΣ του Αριστοφάνη δεν πρόκειται ποτέ να ξαναβρεί το φως του και να πάει στους φτωχούς έτσι κι ο ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη κι αν έχει στις τάξεις του κάποιους αριστερούς, δεν πρόκειται να ξεστραβωθεί και να γίνει Αριστερά.

*Τοπογράφος – συγγραφέας

Περισσότερα άρθρα και φωτογραφίες στην ιστοσελίδα και στο facebook του τεχνικού γραφείου K4station