Η μονογονεϊκή οικογένεια
Οι συνθήκες της σύγχρονης κοινωνίας αναγκάζουν κάποιες γυναίκες να φέρνουν στον κόσμο ένα παιδί έχοντας επίγνωση ότι θα χρειαστεί να το αναθρέψουν μόνες τους, τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα. Πολλά θα μπορούσε να πει κανείς για την εκπαίδευση ενός παιδιού που ανατρέφεται μόνο από τη μητέρα του. Επειδή όμως η κάθε περίπτωση είναι μοναδική θα αρκεστούμε μόνο στην επισήμανση κάποιων σημαντικών χαρακτηριστικών μιας μονογονεϊκής οικογένειας.
Όταν αναφερόμαστε σε μια μονογονεϊκή οικογένεια συνήθως μιλάμε για την απουσία του πατέρα από το σπίτι. Όμως, είτε το θέλει μια μητέρα είτε όχι, ο πατέρας παρ’ όλο που απουσιάζει, παίζει σημαντικό ρόλο και στη δική της ζωή και στη ζωή του παιδιού της. Κατ’ αρχήν, είναι βέβαιο ότι κάθε παιδί σκέφτεται τον πατέρα του γιατί αυτός ο πατέρας κάπου υπάρχει. Έπειτα, η μητέρα είτε υπολογίζει συναισθηματικά αυτόν τον άνθρωπο είτε όχι, θα έχει το παιδί της που θα της θυμίζει συνεχώς την ύπαρξή του. Γι’ αυτό, παρά το δράμα της εγκατάλειψης, της βίας, της απογοήτευσης ή και της αδιαφορίας που βιώνει αυτή η γυναίκα οφείλει να πιέσει τον εαυτό της να διατηρήσει στο μυαλό του παιδιού της μια εικόνα αποδεκτή για τον πατέρα του. Το να προκαλέσει και να διατηρήσει συναισθήματα μίσους στο μυαλό του παιδιού για τον απόντα πατέρα μπορεί να έχει βαρύτερες συνέπειες από αυτές που μπορεί να φανταστεί. Αν το παιδί συνειδητοποιήσει και αισθανθεί το μίσος ή την κατάθλιψη της μητέρας του, υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί σε αυτό το παιδί μια απόρριψη για το πρότυπο του πατέρα όπως το έχει πλάσει στο μυαλό του ή ακόμα και ένας γενικότερος φόβος για το αντρικό φύλο.
Δημιουργώντας στο μυαλό του παιδιού μια λανθασμένη και ψευδή ιδέα για τις σχέσεις των δύο φύλων θέτουμε σε κίνδυνο τη μελλοντική του συναισθηματική και σεξουαλική ανάπτυξη και εξέλιξη. Η μητέρα, λοιπόν έχει υποχρέωση να διαφυλάξει όσο μπορεί περισσότερο την θετική εικόνα του πατέρα του παιδιού της. Φυσικά, δεν είναι απαραίτητο να αποκρύπτονται οι δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι δυο γονείς, γεγονός που τους καθιστούσε ανίκανους να συνεχίζουν να ζουν μαζί. Αυτή η πραγματικότητα όμως πρέπει να μεταδίδεται στο παιδί όχι με τρόπο που να του φορτώνει επιπρόσθετες ευθύνες αλλά με τρόπο που να επιτρέπει τη φυσιολογική εξέλιξη της ζωής του. Με άλλα λόγια, είναι καλό για το παιδί να γνωρίζει πως ο πατέρας του δεν ήταν τέλειος αλλά πρέπει παράλληλα να συνειδητοποιήσει πως το ίδιο δεν μπορεί να κάνει τίποτα για αυτό.
Δεν είναι λίγες οι φορές που θεραπευτές οικογενειών με ένα γονέα περιγράφουν μια μητέρα η οποία, ζώντας μόνη με το παιδί της, σα φυσικό αντανακλαστικό, αρχίζει, κατά κάποιο τρόπο, να «κρεμιέται» από πάνω του. Ενστικτωδώς, λοιπόν, περιβάλλει με μια αποκλειστική αγάπη το παιδί της προκειμένου από τη μια, να αναπληρώσει το κενό που άφησε ο πατέρας και από την άλλη, να γεμίσει τη δική της μοναξιά. Με τον τρόπο αυτό όμως η μητέρα χωρίς να το καταλαβαίνει προκαλεί μια εξάρτηση του παιδιού από το άτομό της, κάνοντάς το ανίκανο να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες τις ζωής χωρίς τη φροντίδα και τη συνεχή παρουσία της.
Αντίθετα, ο ρόλος της μητέρας είναι να οδηγεί σταδιακά το παιδί της όλο και πιο μακριά της ώστε τελικά να μπορέσει να το κάνει ικανό να υπάρξει και χωρίς εκείνη. Το εγχείρημα αυτό βέβαια γίνεται ακόμα πιο δύσκολο όταν αναφερόμαστε σε μια μητέρα που ζει μόνη με το παιδί της. Αλλά θα πρέπει να εκμεταλλευτεί όλες τις ευκαιρίες που θα επιτρέψουν στο παιδί της να διευρύνει τους ορίζοντες του. Από τον πρώτο κιόλας μήνα ένας καλός παιδικός σταθμός θα επιτρέψει στο παιδί να συναναστραφεί με άλλα παιδιά και να εμπιστευτεί και άλλους ενήλικες εκτός από τη μητέρα του. Οφείλει, επίσης, η μητέρα να δώσει στο παιδί της την ευκαιρία να συναντήσει ανθρώπους με τους οποίους θα μπορέσει να δημιουργήσει σχέσεις εμπιστοσύνης, αγάπης και σεβασμού. Τέτοια πρόσωπα μπορεί να είναι ένας θείος, ένας παππούς, ένας νονός ή ακόμα και άτομα του φιλικού περιβάλλοντος.
Γενικότερα, αν η μοναχική μητέρα καταφέρει να διατηρήσει την ψυχραιμία της απέναντι στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει θα έχει την ευτυχία να δει το παιδί της αλλά και την ίδια να ξεπερνά την κρίση. Η απουσία του πατέρα από την οικογένεια δεν είναι ασφαλώς ότι καλύτερο για μια γυναίκα και για τα παιδιά της, αλλά είναι σαφώς προτιμότερη από μια μαρτυρική συμβίωση.
