Έδωσαν άλλο «χρώμα» οι Μωμό(γ)εροι Αγ.Μάρκου στην πλατεία
Το λαϊκό παραδοσιακό θέατρο του Πόντου είχε την τιμητική του στο πρόγραμμα εκδηλώσεων του «Χριστουγεννιάτικου Χωριού» του Κιλκίς, την δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων.
Με αφετηρία το δημαρχείο, μόλις βράδιασε, η πομπή των Μωμό(γ)ερων διέσχισε την κεντρική οδό της 21ης Ιουνίου για να καταλήξει εν μέσω χορού και πειραγμάτων στο γνώριμο χώρο του «Χριστουγεννιάτικου Χωριού», την πλατεία Ειρήνης, όπου και δόθηκε η κεντρική παράσταση. Το θεατρικό δρώμενο, που έχει τις ρίζες του στους προχριστιανικούς χρόνους, παρουσίασαν ο πολιτιστικός και μορφωτικός σύλλογος Αγίου Μάρκου «Οι Μωμό(γ)εροι», στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του «Χριστουγεννιάτικου Χωριού», σε συνεργασία με τους πολιτιστικούς συλλόγους Ευκαρπίας «Το Λαβάς» και Ηλιολούστου «Το Καρς» και τα χορευτικά τους συγκροτήματα.
Παρά το τσουχτερό κρύο, η πλατεία Ειρήνης γέμισε ασφυκτικά από κόσμο, που έδειξε πράγματι να απολαμβάνει την θεατρική παράσταση, η οποία φέρει την «υπογραφή» της λαϊκής παράδοσης του Πόντου.
Οι Μωμό(γ)εροι
Οι Μωμό(γ)εροι είναι ένα θεατρικό δρώμενο, που παιζόταν το Δωδεκαήμερο μεταξύ Χριστουγέννων και Θεοφανείων.
Κατά τον Κιλκισιώτη καθηγητή και συγγραφέα Χρήστο Σαμουηλίδη υπάρχουν πενήντα πέντε παραλλαγές σε όλο τον Πόντο. Η παραλλαγή του Αγίου Μάρκου προέρχεται από τους κατοίκους της Λαραχανής, της περιοχής Ματσούκας της περιφέρειας Τραπεζούντος.
Κάθε παραμονή της Πρωτοχρονιάς και την Πρωτοχρονιά, νέοι μεταμφιέζονταν σε διάφορα πρόσωπα και δημιουργούσαν ένα θίασο. Τα μέλη ή τα πρόσωπα του θιάσου ήταν ο γαμπρόν, ή αλογάς, η νύφε, ο Γέρον, η Γραία, ο Γιατρόν, ο Τσανταρμάς, το άλογον, οι Μωμό(γ)εροι, διασακκάς, μουσικοί (ο λυράρης, νταουλτσής) και παλιά (δίκωλος, αρκούδα και αρκουδάς…) και έκτακτα πρόσωπα ο Νοικοκύρης και οι Θεατές.
Το περιεχόμενο, κατά κανόνα είναι κωμικό και η παράσταση χαρακτηρίζεται ως κωμωδία. Στοιχείο της κωμωδίας είναι και η παρανόηση της γραίας στο διάλογό της με τον γιατρό. Η κωμωδία, όμως, αυτή, προσλαμβάνει σε μερικές περιπτώσεις κοινωνικές διαστάσεις και σατιρίζει τη διαφθορά και της αυταρχικότητα (τότε των Τούρκων αρχόντων, των Τούρκων δικαστών, των γιατρών και των αστυνομικών οργάνων καθώς και την τυραννική συμπεριφορά των πρώτων σε βάρος των απλών, των φτωχών ανθρώπων και ραγιάδων) και τώρα όλων αυτών στην Πατρίδα μας. Η αντίδραση σ’ όλα αυτά είναι η κοροϊδία και τα κωμικά καμώματα από τη μεριά των καταπιεζομένων ή και ο εξευτελισμός των σημερινών αφεντάδων. Τούτο αναδεικνύεται ιδιαίτερα στο δρώμενο της νεκρανάστασης του γέρου με το διάλογο της γραίας – γιατρού – νοικοκύρη.
Ο δε ευχετηριακός χαρακτήρας της παράστασης διαφαίνεται από τη χρονική σύνδεσή της με την Πρωτοχρονιά και από τις ευχές που δίνουν και παίρνουν οι Μωμό(γ)εροι.
Ο κόσμος χρησιμοποιούσε τις φράσεις για το θίασο «Τα Μωμοέρα έρχουνταν» ενώ για την παράσταση έλεγαν «παίζ ‘νε τα Μωμοέρα».
Η πομπή των Μωμογέρων περιφέρεται στους δρόμους και πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι του χωριού. Οι κάτοικοι στήνουν τραπέζια με ποτά και κεράσματα για να τους υποδεχθούν.
Σε όλη τη διάρκεια της παράστασης οι Μωμό(γ)εροι δημιουργούν φοβερή και άγρια εντύπωση προκαλώντας τους θεατές φόβος και δέος, αλλά και με την συμπεριφορά και τα πειράγματά τους γέλιο. Είναι ανήσυχοι και σε πλήρη επιφυλακή και περιφέρονται γύρω από την νύφη. Μην διανοηθεί κανείς και αρπάξει την νύφη! Και με αυτήν την συμπεριφορά της προκαλεί τον έρωτα, την γονιμότητα! Οι θεατές συμμετέχουν ενεργώς στο θεατρικό δρώμενο προσπαθώντας να κλέψουν τη νύφη, ή πειράζοντας τον γέρο και την γραία αλλά και το αντίθετο.
Ο δε γιατρός εξετάζει, επίσης, τους θεατές, τους νοικοκυραίους, διερχόμενα ζώα και ό,τι άλλοι μπορεί να προκαλέσει γέλιο.
Μετά το πέρας της λαϊκής θεατρικής παράστασης, ακολουθούν ποντιακοί χοροί.
