21η Ιουνίου 1913 – 21η Ιουνίου 2016 Εκατόν τρία (103) χρόνια Ελευθερίας

Συμπληρώνονται φέτος εκατόν τρία (103) χρόνια από την εποποιία του Ελληνικού Στρατού στο Κιλκίς, την πιό φονική Μάχη της σύγχρονης Ιστορίας μας, που «σημάδεψε» την έκβαση του Β’ Βαλκανικού Πολέμου και «υπέγραψε» την απελευθέρωση τούτου του ιερού ακριτικού τόπου.

Πιστό στις παραδόσεις του, όσον αφορά στην ανάδειξη και προβολή και των ιστορικών θεμάτων του τόπου, και ειδικότερα κορυφαίων κεφαλαίων της Ιστορίας του όπως είναι η επική Μάχη του Κιλκίς στις 19, 20 και 21 Ιουνίου 1913, το δημοσιογραφικό συγκρότημα του «Μαχητή» δημοσιεύει και φέτος το καθιερωμένο αφιέρωμά του σ’ αυτήν την κορυφαία επέτειο του Κιλκίς.

Φέτος, λοιπόν, στο καθιερωμένο αφιέρωμα του δημοσιογραφικού συγκροτήματος του «Μαχητή» συμπράττη ο ομότιμος καθηγητής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γεώργιος Σούλιος με μία συγκλονιστική επιστολή άγνωστου Ρουμελιώτη στρατιώτη, που δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό της.

«Άμα ήνε γιά την Πατρίδα δάκρυα δεν έχ, κλάματα μονάχα γιά όσοι ψοφούν στο στρόμα»

Η 20η Ιουνίου ως ημερομηνία έχει σημαδευτεί από δύο σημαντικά γεγονότα:

− Το σεισμό της Θεσσαλονίκης 6,5βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ το 1978, που είχε ως τραγική συνέπεια της κατάρρευση μιας πολυκατοικίας και τον τραγικό χαμό 43 ατόμων, αλλά και την παράλυση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της Θεσσαλονίκης για περίπου δύο μήνες.

− Την ιστορική μάχη Κιλκίς-Λαχανά το 1913, (δεύτερη ημέρα), που διεξήγαγε νικηφόρα ο Ελληνικός Στρατός και σήμανε ουσιαστικώς την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

Ασφαλώς σήμερα οι συνθήκες στην περιοχή μας είναι πολύ διαφορετικές. Υπάρχει άλλο κλίμα, υπάρχουν άλλοι συσχετισμοί. Πολύ σωστά ο λαός δεν επιθυμεί να ασχολείται με πληγές του παρελθόντος. Όμως, οφείλουμε να θυμόμαστε τις θυσίες των παππούδων μας (όπως του παππού του υπογράφοντα) και των προπάππων μας, ώστε η Ελλάδα να βρεθεί στα σημερινά της όρια. Ενθυμούμενοι κάποια γεγονότα, δεν επιθυμούμε ανάξεση παλιών πληγών. Απλά τιμάμε τις θυσίες των προγόνων μας. Άλλο ο καλώς εννοούμενος πατριωτισμός, άλλο ο τυφλός εθνικισμός.

Την 20η Ιουνίου του 1913 έφτανε στο αποκορύφωμα της η τριήμερη αιματηρότατη διπλή μάχη Κιλκίς-Λαχανά εναντίον του κραταιού και πολυάριθμου τότε βουλγαρικού στρατού. Χιλιάδες οι νεκροί και τραυματίες. Επική προσπάθεια. Νεκροί πολλοί ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού, τα ονόματα των οποίων δόθηκαν σε χωριά της Μακεδονίας (όπως Καμπάνης, Προβατάς), αλλά και σε κεντρικούς δρόμους της Θεσσαλονίκης, όπως Παπακυριαζής, Κορομηλάς, Διαλέττης, Κατσιμίδης κλπ.

Όμως, ήταν το φρόνημα των ανώνυμων στρατιωτών, που κέρδισε αυτήν την μάχη. Σε ένα τέτοιο θα αναφερθούμε σήμερα. Στον Ανδρέα από την Φθιώτιδα. Την εποχή εκείνη οι διάφορες στρατιωτικές μονάδες συγκροτούνταν από στρατιώτες της ίδιας περιοχής και έτσι είχαμε το σύνταγμα της Λαμίας, της Τρίπολης, της Καλαμάτας κλπ.

Θα αναφερθώ στο σύνταγμα της Λαμίας, το 4ο σύνταγμα του Ελληνικού Στρατού με διοικητή τον ηρωικώς πεσόντα συνταγματάρχη Παπακυριαζή από την Υπάτη, το οποίο μπήκε πρώτο στη Θεσσαλονίκη το 1912, που είχε τα τάγματα των «βουνίσιων» και των «καμπίσιων» της Φθιώτιδας. Το τάγμα, λοιπόν, των «βουνίσιων» έπεσε κυριολεκτικά «στην φωτιά» και ήταν ο κύριος «μοχλός» της νίκης στο Λαχανά. Αλλά και οι «καμπίσιοι» δεν πήγαν πίσω. Απέδειξαν και αυτοί σε άλλες μάχες της ρουμελιώτικη λεβεντιά τους.

Ένας στρατιώτης λοιπόν, ο Ανδρέας από την Ρούμελη, βρέθηκε την παραμονή της μάχης σε άλλη μονάδα σε μία χαράδρα κοντά στο Κιλκίς (την «Κιλκίδα», όπως το αναφέρει). Φαίνεται, ότι είχε μία προαίσθηση για το τέλος του. Από εκεί, λοιπόν, έγραψε μια συγκινητική επιστολή προς τη γυναίκα του, την Βασιλικούλα. Με λίγες γραμματικές γνώσεις, με συγκεκομμένες, κατά την ρουμελιώτικη προφορά λέξεις και με πολλά ορθογραφικά λάθη, αλλά με πολύ και αγνό πατριωτισμό έγραψε αυτήν την επιστολή.

Την άλλη μέρα κατά την ιστορική μάχη, το παλληκάρι αυτό, ο άγνωστος Ανδρέας, σκοτώθηκε. Ο ιερέας της μονάδας, πρεσβύτερος π. Δημήτριος Καλλίμαχος που είχε το θλιβερό καθήκον της ταφής των νεκρών, βρήκε μέσα στο ματωμένο χιτώνιο του Ανδρέα το γράμμα του προς τη Βασιλικούλα του. Έτσι, το γράμμα αυτό δεν πήγε ποτέ στη Βασιλικούλα, αλλά πήγε κατ’ ευθείαν στην Ιστορία.

Ο Ιερέας το συμπεριέλαβε στο βιβλίο του «Από το Στρατόπεδο» που δημοσίευσε το 1914. Αργότερα, ο υποστράτηγος Ν. Σιακαβέλλας το δημοσίευσε το 1986 στην εφημερίδα «Εθνικός Αγών» της Λαμίας. Επαναδημοσιεύουμε, λοιπόν, στην μνήμη του Ανδρέα και όλων των άγνωστων ηρωικών νεκρών της μάχης εκείνης τη συγκινητική αυτή επιστολή:

«Ήνε τώρα δυο μέρες Αγαπημένη μου Βασιλικούλα, που κάμωμε πόλεμο με αυτά τα παληόσκυλα μας βαρούνε πολί μι ουβίδες. Χάθηκαν πουλά πεδιά θκα μας, πάει κι η Γιανς μας. Τόρα περιμένουμε σε μια ρεματιά να ξαπουστάσουμ λιγουλάκι κι σι γραφο Βασιλικούλα σι χανο για την Πατρίδα, αυτό το χουριό που θέλουμ να πάρουμ του λεν Κιλκίδα και λεν πως το μουσχάρη θα πλεξ στο έμα. Έχο ένα έστημα πως κιγώ θα πάο να φάω κούμαρα να βρω τον παπούλημ αλά να μην κλαψς Βασιλικούλαμ.

Άμα ήνε για την Πατρίδα δάκρια δεν εχ, κλάματα μονάχα για όσοι ψοφούν στο στρόμα. Θυμάσε τι έλεγε κι ο Μήτρος του Παπούλ για τα γνέκες τον παλιό κερό στη Σπαρτ ή ταν ή επιτάς. Κλάματα δεν θέλω, ντροπής πράματα να σκούξτε για μας εδο τσ βουλγαροχτόν, εγδικιτάδες ντιπ κι για ούλες τις ατιμίες που πράξαν στ αδέλφια μας Μακεδόνες. Μόνο ένα κερί στην Άγια Παρασκεβί φτάνι.

Σε φιλό Βασιλικούλα μ’ πολύ, για χαρά, για την Πατρίδα.
Από ρέμα Κιλκίδας. Αντρέας.»

Τι να πει κανείς για αυτό το γράμμα!…Μικρό θα ήταν κάθε σχόλιο. Σημειώνουμε τη φράση του: «…..για ούλες τις ατιμίες που πράξαν στ αδέλφια μας Μακεδόνες….». Αιωνία η μνήμη σου Ανδρέα…..Κοιμήσου ήρεμα στην γη της Μακεδονίας που με το αίμα σου απελευθέρωσες. Οι Μακεδόνες εκ γενετής και εξ επιλογής σε ευγνωμονούμε.

*Ομότιμος καθηγητής Αριστοτελίου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης