Το σχολείο έχει αλλάξει, έχει σκιές αλλά…
Γράφουν οι Κώστας Ανθόπουλος – Νίκος Τσούλιας
«Η βία και η ανασφάλεια έχουν εισέλθει στην εκπαίδευση και επηρεάζουν καθοριστικά μεγάλο μέρος των μαθητών /-τριών»
Από την εποχή της όξυνσης της οικονομικής κρίσης και ιδιαίτερα στην περίοδο της πανδημίας το σχολείο έχει αλλάξει. Η βία και η ανασφάλεια έχουν εισέλθει στην εκπαίδευση και επηρεάζουν καθοριστικά μεγάλο μέρος των μαθητών /-τριών. Το σχολείο έχει περιέλθει σε «ζώνη θυέλλης».
Το μεγάλο μαθησιακό κενό, το παιδαγωγικό έλλειμμα και η εξ αντικειμένου προβληματική κοινωνικοποίηση των μαθητών / -τριών έχουν δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα στην εκπαίδευσή τους.
Το Υπουργείο Παιδείας την τελευταία δεκαετία και κυρίως τα χρόνια της οικονομικής κρίσης δεν ασχολήθηκε με ουσιαστικό τρόπο για την αντιμετώπιση όλων των παραπάνω προβλημάτων. Δεν πραγματοποίησε ποτέ μια στοιχειώδη έρευνα για να αποτιμήσει την κατάσταση στη δύσκολη περίοδο της πανδημίας, σε πλήρη αντίθεση με ό,τι συνέβη στις άλλες χώρες της Ευρώπης. Δεν εφαρμόστηκαν καθόλου προγράμματα αντισταθμιστικής εκπαίδευσης από το Υπουργείο Παιδείας στα σχολεία. Οι μαθητές / -τριες περνούσαν τις τάξεις χωρίς τις συνήθεις και απαραίτητες προϋποθέσεις.
Η μεγάλη ενασχόληση παιδιών και εφήβων στο διαδίκτυο – σε όλα αυτά τα τελευταία αρκετά χρόνια – έχει επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στον ψυχοσυναισθηματικό κόσμο τους. Η παρουσία Ψυχολόγων και Κοινωνικών Λειτουργών στα σχολεία είναι πολύ μικρή. Τα σχετικά και άκρως αναγκαία επιμορφωτικά προγράμματα για τους εκπαιδευτικούς δεν έγιναν ποτέ.
Παράλληλα, η ασφυκτική διοικητική πολιτική και η ενίσχυση της γραφειοκρατίας εκ μέρους του Υπουργείου Παιδείας έχουν διαμορφώσει περιοριστικό κλίμα στους εκπαιδευτικούς.
Αθροιστικά σε αυτά τα αρνητικά πεδία, υπάρχει και μια διαρκής παρεμβατική και αντιεκπαιδευτική πρακτική εκ μέρους πολιτών σε βάρος του ομαλού παιδαγωγικού περιβάλλοντος και των εκπαιδευτικών. Η σχολική αίθουσα έχει γίνει «διάτρητη» σε κάθε λογής παρεμβάσεις με αντιλήψεις επιβολής και αυταρχισμού. Οι εκπαιδευτικοί αισθάνονται ότι είναι σε εγκατάλειψη από την πολιτεία και ευάλωτοι σε κάθε αυθαιρεσία.
Με βάση όλα τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό για ποιο λόγο το μαθησιακό πεδίο δεν μπορεί να είναι το μοναδικό αντικείμενο της θεσμικής παρέμβασης. Χρειάζεται να εξετάσουμε με επιμέλεια τον συναισθηματικό κόσμο των παιδιών και των εφήβων στους σημερινούς καιρούς της αβεβαιότητας και των ανισοτήτων. Γιατί, «το φαινόμενο της εποχής, η παρακμή του συναισθήματος πηγάζει από την παρακμή των προσωπικών σχέσεων, από τη μείωση και τον απανθρωπισμό των διαπροσωπικών σχέσεων» (Κ. Χαραλαμπόπουλος, Φιλοσοφικά κείμενα παιδείας και πολιτικής).
Επιμένουμε σταθερά και αταλάντευτα. Να διαμορφωθεί συγκροτημένο κλίμα παιδαγωγικής και πολιτισμού στο σχολείο. Η πολιτεία οφείλει να δει το μείζον πρόβλημα της βίας και της αντικοινωνικής συμπεριφοράς με μέτρα και συνολικό σχεδιασμό και όχι μόνο με παρατηρητήρια.
Αν το σχολείο – που σμιλεύει με τα αγαθά της παιδείας το μέλλον μας – δεν ανάβει μικρές και πολλές φλόγες εξανθρωπισμού, αν δεν φωτίζει με τις αξίες του ουμανισμού και της ειρήνης, αν δεν διαπαιδαγωγεί για τον ενάρετο, για τον δημοκρατικό πολίτη, ποιος άλλος κοινωνικός θεσμός θα το κάνει;
Ναι, το σχολείο μπορεί να κάνει τη ζωή πιο όμορφη. Γι’ αυτό έχει θεσπιστεί. Με αυτό αναπνέει!
*Μέλος και Γραμματέας, αντίστοιχα, του Τομέα Παιδείας του ΠΑ.ΣΟ.Κ. – Κινήματος Αλλαγής
