Καύσωνας: Θερμοκρασίες άνω των 40 σε 87 περιοχές – Τα «καυτά» ρεκόρ της Ελλάδας
Ξεπέρασε τους 44 βαθμούς Κελσίου σήμερα η θερμοκρασία, με το σφοδρό κύμα καύσωνα διαρκείας να πλήττει τη χώρα.
Σύμφωνα με το δίκτυο αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr ο υδράργυρος έφτασε ή ξεπέρασε τους 40 βαθμούς Κελσίου, σε 87 σταθμούς ενώ η απολύτως μέγιστη θερμοκρασία ήταν 44,6 βαθμοί Κελσίου.
Οι περιοχές όπου καταγράφηκαν οι οκτώ υψηλότερες μέγιστες θερμοκρασίες:
H εξέλιξη του καύσωνα
«Οι υψηλές θερμοκρασίες θα έχουν μεγάλη διάρκεια», τονίζει στο kathimerini.gr o διευθυντής ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Κώστας Λαγουβάρδος.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, από την Παρασκευή έως και την Τρίτη η θερμοκρασία θα κυμανθεί σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, και οι μέγιστες τιμές της, στο εσωτερικό της ηπειρωτικής χώρας, μπορεί και να ξεπεράσουν τοπικά τους 44 με 45 βαθμούς Κελσίου.
Yψηλές θα παραμείνουν οι θερμοκρασίες και κατά τη διάρκεια της νύχτας, με τις ελάχιστες τιμές πάνω από τους 25 με 26 βαθμούς, γεγονός που είναι σύνηθες στους καύσωνες, σύμφωνα με τον κ. Λαγουβάρδο, και είναι αυτό που ανεβάζει τον δείκτη δυσφορίας. «Καθ’ όλη τη διάρκειά του οι θερμοκρασίες θα είναι σε πολλές περιοχές υψηλές και σταδιακά θα ανεβαίνει και η ελάχιστη θερμοκρασία, κυρίως στις πιο αστικές περιοχές», σημείωσε.
Όπως τόνισε ο κ. Λαγουβάρδος πρόκειται για έναν από τους 10 μεγαλύτερης διάρκειας καύσωνες της τελευταίας 35ετίας. «Από το 1987 και μετά είχαμε περίπου 10 ή 11 μεγάλης διάρκειας καύσωνες και ο συγκεκριμένος θα είναι σίγουρα μέσα σε αυτούς».
Παράλληλα, ανέφερε πως υπάρχει ακόμη ένα «ποιοτικό χαρακτηριστικό», καθώς το 2007 είχαμε δύο καύσωνες μεγάλης διάρκειας, κάτι που ξανασυμβαίνει φέτος, μετά τον καύσωνα του Ιουλίου.
Σύμφωνα με τον κ. Λαγουβάρδο, στους παρατεταμένους καύσωνες «υπάρχει μια εμμονή πολύ υψηλών πιέσεων πάνω από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου που αποφέρουν την αύξηση της θερμοκρασίας».
Δεν αρκεί να έχουμε μεταφορά θερμών μαζών από την Αφρική, πρόσθεσε ο ίδιος και όπως ανέφερε εν προκειμένω, «αυτό που ζεσταίνει περισσότερο είναι καθοδικά ρεύματα μέσα στην ατμόσφαιρα, τα οποία δημιουργούνται από συστήματα υψηλών πιέσεων τα οποία ανεβάζουν περαιτέρω τη θερμοκρασία στα χαμηλότερα στρώματα. Οι θερμές αέριες μάζες με υψηλές πιέσεις που ευνοούν τις καθοδικές κινήσεις και τη θέρμανση των αερίων μαζών έχουν ως αποτέλεσμα να έχουμε πολύ υψηλές θερμοκρασίες με χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας».
Τα ρεκόρ της Ελλάδας
Τα φαινόμενα καύσωνα δεν είναι βεβαίως άγνωστα στο ελληνικό καλοκαίρι, ενώ τα τελευταία χρόνια -σύμφωνα με τους μετεωρολόγους- καταγράφονται τάσεις ανόδου των μέσων θερμοκρασιών και των υψηλών τιμών των καλοκαιρινών μηνών.
Όπως φαίνεται από τα στοιχεία του μετεωρολόγου Δημήτρη Ζιακόπουλου, η πιο υψηλή θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη (και ως τέτοια είναι καταγεγραμμένη στα επίσημα αρχεία του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού), είναι οι 48 βαθμοί Κελσίου, που μετρήθηκαν στις 10 Ιουλίου 1977 στην Ελευσίνα και το Τατόι.
Ισχυρότατος καύσωνας είχε καταγραφεί από 17 ώς 20 Ιουλίου 1973. Στις 19 Ιουλίου πολύ υψηλές θερμοκρασίες παρατηρήθηκαν σε: Λαμία 46,5 °C, Ελευσίνα 46,4 °C , Αγχίαλο 46,2 °C, Τανάγρα 46 °C, Λάρισα 45,2 °C.
«Η θερμοκρασία των 48 βαθμών είναι το απόλυτο ρεκόρ όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη. Διατηρώ πολλές επιφυλάξεις για την εγκυρότητα του ως άνω ρεκόρ, το οποίο σημειώθηκε μια μέρα που στην Πάρνηθα είχε ξεσπάσει πυρκαγιά», είχε σχολιάσει στο kathimerini.gr ο κ. Ζιακόπουλος.
Οι υψηλότερες θερμοκρασίες που έχουν καταγραφεί:
48.0°C: Ελευσίνα, Αττική 10/7/1977
47.5°C: Νέα Φιλαδέλφεια, Αττική 26/6/2007
47.2°C: Τρίκαλα 23/8/1958
46.5°C: Φθιώτιδα 19/7/1973
Φονικοί καύσωνες
Ο καύσωνας που έπληξε τη Θεσσαλία τον Αύγουστο του 1958, με το θερμόμετρο να σκαρφαλώνει στους 47,2 βαθμών στην πόλη των Τρικάλων, είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους περίπου 600 άτομα. Σε δυσθεώρητα ύψη έχει φτάσει ο υδράργυρος και σε άλλες πόλεις όπως στη Λαμία και στην Ελευσίνα τον Ιούλιο του 1973 (46,5 και 46,4 βαθμούς Κελσίου αντίστοιχα) στο Άργος και τη Νέα Φιλαδέλφεια τον Ιούνιο του 2007 (46,4 και 46,2 βαθμοί Κελσίου).
Ο πιο φονικός καύσωνας ωστόσο καταγράφηκε τον Ιούλιο του 1987 όταν τα 45αρια στο λεκανοπέδιο μιας Αθήνας που δεν ήταν εξοπλισμένη ακόμη με κλιματιστικά, στοίχισαν τη ζωή σε 4.000 ανθρώπους.
Παρότι οι ανώτατες θερμοκρασίες δεν σημείωσαν ρεκόρ, ο καύσωνας του ’87 είχε μεγάλη διάρκεια. «Στην Αθήνα η μέγιστη θερμοκρασία ήταν επί οκτώ συνεχείς ημέρες ίση ή μεγαλύτερη των 41 βαθμών και ήταν εξαιρετικά υψηλές οι ελάχιστες τιμές της θερμοκρασίας, τουλάχιστον στις έξι από τις οκτώ ημέρες», ανέφερε ο κ. Ζιακόπουλος.
Ο καύσωνας του Ιουνίου του 2007, που συνδέθηκε με την καταστροφική πυρκαγιά της Πάρνηθας, ήταν ο ισχυρότερος μεταπολεμικά καύσωνας Ιούνιο μήνα. Ακολούθησαν οι καύσωνες του Ιουνίου του 1982 (μέγιστες θερμοκρασίες στη Ν. Φιλαδέλφεια 44,6°C και στα Τρίκαλα 43,8°C) και του Ιουνίου του 2014 (μέγιστες θερμοκρασίες στην Κάτω Τιθορέα 42,7°C στην Πυργέλα του Αργους 42,3°C και στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» 40,6°C).
Οι πιο ζεστές περιοχές της χώρας
Το πολύπλοκο ανάγλυφο και οι μεγάλου μήκους ακτογραμμές διαμορφώνουν ένα σύνθετο πεδίο τοπικών ανέμων που με τη σειρά τους δημιουργούν μωσαϊκό μικροκλιμάτων.
Εάν η χώρα δεν επηρεάζεται από μεγάλης κλίμακας ανέμους, καθοριστικός παράγοντας για τη διαμόρφωση των θερμοκρασιών είναι οι αύρες (θαλάσσια αύρα την ημέρα και απόγειος αύρα τη νύχτα).
Ετσι, στις πεδινές περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας στις οποίες δεν φθάνει η θαλάσσια αύρα παρατηρούνται οι μεγαλύτερες μέγιστες θερμοκρασίες. Τέτοιες περιοχές είναι τα πεδινά της κεντρικής Μακεδονίας, της Θεσσαλίας, της Στερεάς και της Πελοποννήσου με αντιπροσωπευτικές πόλεις τις Σέρρες, τη Λάρισα, τα Τρίκαλα, το Αγρίνιο, τη Θήβα, τον Πύργο, τη Σπάρτη και το Άργος.
Παγκόσμια ρεκόρ
Η υψηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε παγκοσμίως ήταν 56.7 °C στις 10 Ιουλίου 1913 στην Κοιλάδα του θανάτου στην Καλιφόρνια των Η.Π.Α.
Στην ίδια περιοχή κατα το διάστημα απο 6 Ιουλίου μέχρι 17 Αυγούστου του 1917 κατα την διάρκεια δηλαδή 43 συνεχόμενων ημερών η θερμοκρασία ήταν πάνω απο τους 48 °C.
Η Κοιλάδα του θανάτου (Death Valley) βρίσκεται στην Ανατολική-Κεντρική Καλιφόρνια σε υψόμετρο 86 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας (-86), το χαμηλότερο στο Βόρειο Ημισφαίριο. Η μέση ετήσια βροχόπτωση δεν ξεπερνά τα 5 cm. Ονομάστηκε έτσι εξαιτίας ενός από τους 18 επιζώντες ενός συνόλου 30 χρυσοθήρων που προσπαθούσαν να βοούν φλέβα χρυσού το 1849 στην περιοχή αυτή. Παρά τις αντίξοες για την ζωή συνθήκες ένας σημαντικός αριθμός ζώων και φυτών συναντώνται στην περιοχή.
Άλλη καταγραφή αναφέρει ότι στην περιοχή El Azizia της Λιβύης στις 13 Σεπτεμβρίου 1922 η θερμοκρασία έφτασε στους 58 °C ή οποία όμως δεν είναι πλήρως επιβεβαιωμένη.