Το Κουρμπάνι στην Γουμένισσα με διοργανωτή τον «Α.Τρύφωνα»
Το έθιμο του Κουρμπανιού αναβιώνει και φέτος στην Γουμένισσα, με διοργανωτή των σχετικών εκδηλώσεων, όπως κάθε χρόνο, τον τοπικό μορφωτικό και λαογραφικό σύλλογο «Αγιο Τρύφωνα».
Οι εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν σύμφωνα με το ακόλουθο πρόγραμμα:
Σάββατο 31.1.15
-16.30 Μέγας πανηγυρικός εσπερινός
-17.15 Περιφορά της ιεράς εικόνας του Αγίου Τρύφωνα εντός του προαυλείου του φερωνύμου ναού.
Κυριακή 1.2.15
-06.15 Μεταφορά του μόσχου από το εντευκτήριο του συλλόγου με συνοδεία μουσικής προς το ιερό παρεκκλήσιο του Αγίου Τρύφωνος
-07.30 Όρθρος & πανηγυρική θεία λειτουργία
-12.30 Παρέλαση χορευτικών συγκροτημάτων του συλλόγου προς το ιερό παρεκκλήσιο του «Αγίου Τρύφωνος»
-13.00 Αγιασμός
-13.30 Εμφάνιση χορευτικών συγκροτημάτων και εν συνεχεία λαϊκό γλέντι με τα «Χάλκινα» Γουμένισσας και άφθονο μπρούσκο κρασί.
Συμμετέχουν:
•Πολιτιστικός σύλλογος Γουμένισσας «Άγιος Τρύφων»
•Μορφωτικός πολιτιστικός σύλλογος Πλατανότοπου Καβάλας
•Πολιτιστικός σύλλογος Δράμας «Καλαμπάκι»
•Πολιτιστικός σύλλογος Μέτσοβο – Ιωαννίνων «Ανθοχωρίου»
•Πολιτιστικός σύλλογος Βαφειοχώρι Κιλκίς «Άγιος Γεώργιος»
Ο Αγιος Τρύφων και το έθιμο
Την 1η Φεβρουαρίου η Εκκλησία μας, όπως είναι γνωστό, τιμά τη μνήμη του Αγίου Τρύφωνα, ο οποίος καταγόταν από τη Λάμψακο της Φρυγίας και μαρτύρησε στη Νίκαια της Βιθυνίας το 249 μ.Χ. χρονιά που αυτοκράτορας του Ρωμαϊκού κράτους ήταν ο φοβερός διώκτης των χριστιανών, ο Δέκιος. Το όνομα του Αγίου συνδέθηκε περισσότερο με τους αμπελουργούς και θεωρείται προστάτης τους.
Στη Γουμένισσα, έναν τόπο που είχε πάντα ως κύρια απασχόληση των κατοίκων της στην αμπελουργία αποδίδονταν ξέχωρη τιμή στον Άγιο. Αυτό μαρτυρεί και η διατηρημένη σε καλή κατάσταση τοιχογραφία, που βρίσκεται στο ιερό προσκύνημα της Παναγίας της Γουμένισσας. Εικονίζεται ο Άγιος ολόσωμος και κρατά στο χέρι του κλαδευτήρι. Σε παρόμοια παράσταση τον συναντούμε και σε άλλα των νεωτέρων χρόνων.
Την ημέρα κατά την οποία τιμάται η μνήμη του ετελείτο λειτουργία στην εκκλησία και αγιασμός. Με το αγιασμένο νερό ράντιζαν και ραντίζουν οι γεωργοί τα κτήματα τους επικαλούμενοι τη βοήθεια για τη συνδρομή του Αγίου, για να δώσουν πολύ καρπό και να μείνουν για πάντα γερά.
Η πανήγυρις
Ο υφιστάμενος αυτός εορτασμός ανέκτησε μεγαλοπρέπεια και πήρε μορφή πάνδημου πανηγυριού στην Γουμένισσα με την εγκατάσταση σ’ αυτήν Ανατολικορωμυλιωτών την δεκαετία του ‘20. Οι νέοι κάτοικοι προερχόμενοι από τα Άνω Βοδενά της αλησμόνητης Ανατολικής Ρωμυλίας ήταν γεωργοί και κατά κύριο λόγο αμπελουργοί. Άνθρωποι που αγαπούν και λατρεύουν την μάνα γη. Για να τιμήσουν τον Άγιο προστάτη τους κατ’ αρχάς δίπλα στο κεντρικό δημόσιο δρόμο Γουμένισσας – Θεσσαλονίκης και λίγο έξω από την κωμόπολη έστησαν μικρό προσκυνητάρι γύρω στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Εως τότε οι τελετές της ακολουθίας του Αγιασμού τελούνταν στον κεντρικό ιερό ναό Αγίου Γεωργίου της κωμόπολης, μετέπειτα μητροπολιτικό. Πολύ γρήγορα όμως φάνηκε ότι το προσκυνητάρι ήταν αδύνατο να εξυπηρετήσει τους πιστούς, όσο και την όλη διοργάνωση εκδηλώσεων προς τιμής του Αγίου. Έτσι αποφάσισαν να ανεγερθεί στην άκρη και στο ψηλότερο σημείο του συνοικισμού των Ανατολικορωμυλιωτών παρεκκλήσι αρκετά ευρύχωρο και με μεγάλο χώρο. Το παρεκκλήσι τιμάται στο όνομα Αγίου Τρύφωνα. Σ’ αυτό κάθε χρόνο την 1η Φεβρουαρίου, εκτός από την τελετή της θείας λειτουργίας και του αγιασμού αναβιώνουν και παλιά έθιμα με κύριο και πρωταρχικό το λεγόμενο «κουρμπάνι».
Με προσφορές των κατοίκων της Γουμένισσας αγοράζεται ένα μοσχάρι. Αυτό την ημέρα της γιορτής θυσιάζεται και το κρέας του βράζεται σε μεγάλα καζάνια σε παρακείμενους βοηθητικούς χώρους, που έχουν οικοδομηθεί για το σκοπό αυτό δίπλα στο παρεκκλήσιο.
Στην συνέχεια το παρασκεύασμα διαμοιράζεται σ’ όλους τους προσκυνητές. Πολλοί με σκεύη το παίρνουν και το πηγαίνουν στο σπίτι, διότι το θεωρούν ευλογία όπως και τον αγιασμό, για το ράντισμα του σπιτιού και των αμπελιών. Μεγάλες ποσότητες του κρέατος καταναλώνουν οι γλεντοκόποι, όπως και μπρούσκο γουμενισσιώτικο κρασί. Η μοσχαροκεφαλή δημοπρατείται με σκοπό την ενίσχυση της προσπάθειας του συλλόγου και γιά την διοργάνωση των εκδηλώσεων προς τιμήν του Αγίου Τρύφωνος.
Όλη την ημέρα, την 1η Φεβρουαρίου, πλήθος κόσμου από τη Γουμένισσα και τη γύρω περιοχή προσέρχεται στο πανηγύρι του Αγίου για να προσκυνήσουν το στολισμένο με κληματόβεργες εικόνισμα του Αγίου και σταφύλια από τον προηγούμενο χρόνο και όλοι συμμετέχουν στο γλέντι και στο φαγοπότι με τη συνοδεία των τοπικών λαϊκών μουσικών οργάνων. Στις εκδηλώσεις λαμβάνουν μέρος πολλά χορευτικά συγκροτήματα τοπικά και μη με πρώτο βέβαια του συλλόγου Ανατολικορωμυλιωτών, που φέρει την επωνυμία “Άγιος Τρύφων” και έχει αναλάβει την διοργάνωση κατ’ έτος της γιορτής αυτής.
Για όλα, όπως προαναφέρθηκε, φροντίζουν διοίκηση και μέλη του συλλόγου, οι οποίοι χρόνια τώρα χωρίς διακοπή στην πραγματοποίηση του πανηγυριού και στην αναβίωση των σχετικών με αυτό εθίμων.
Οι ρίζες αυτών είναι πανάρχαιες αφού, όπως η μυθολογία αναφέρει στις αλησμόνητες πατρίδες της Ανατολικής Ρωμυλίας και γενικότερα στη Θράκη γεννήθηκε και πρωτολατρεύτηκε ο Διόνυσος και ο πρώτος των μουσικών Ορφέας. Και από την λατρεία και την ζωή των αρχαίων προγόνων επιβίωσαν στοιχεία που μαζί μ’ εκείνα της Ορθοδοξίας συνέβαλαν στη δημιουργία και στην ανάπτυξη του ελληνοχριστιανικού πνεύματος και πολιτισμού.
Το πανηγύρι του Αγίου Τρύφωνος στην Γουμένισσα, είναι μια γνήσια εκδήλωση της λαϊκής ψυχής, γεμάτη θρησκευτικότητα και πολλά παραδοσιακά στοιχεία, τα οποία μαρτυρούν και αποδεικνύουν τη συνέχεια του Γένους μας.
