Πολιτική

Η εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ για το Ποντιακό ζήτημα μετά το Α΄ Παγκ. Πόλεμο


Γιά πρώτη φορά στα χρονικά της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής του Κιλκίς ένας πολιτικός φορέας της Αριστεράς ανέλαβε την πρωτοβουλία διοργάνωσης ημερίδας με θέμα «Το θέμα των προσφύγων από τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο έως σήμερα και το ζήτημα των Ποντίων με την ματιά της σύγχρονης Αριστεράς».
Την εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 8.11.14, στο συνεδριακό κέντρο Κιλκίς, διοργάνωσε η νομαρχιακή επιτροπή Κιλκίς του ΣΥΡΙΖΑ, με εισηγητές τον Κιλκισιώτη ιστορικό Βλάση Αγτζίδη, τους ειδικούς επιστήμονες Στέργιο Θεοδωρίδη και Αντώνη Κάλφα, ενώ το πρόγραμμα παρουσίασε το μέλος της ΝΕ/ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Αγαθόπουλος, ο οποίος διηύθυνε και την συζήτηση, που ακολούθησε τις εισηγήσεις.

Απαράγραπτος ο ξερριζωμός, απαράδεκτη η καπήλευσή του
Η εισήγηση του Δημήτρη Αγαθόπουλου κατά την πρόσφατη εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ Κιλκίς γιά το Προσφυγικό αναφέρει τα εξής:
Συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από την έναρξη του Α Παγκοσμίου Πολέμου.
Αυτά τα εκατό χρόνια συμπίπτουν με τα χρόνια μιας προσφυγικής διαδρομής εκατομμυρίων ανθρώπων που άλλαξαν συθέμελα τον ρου της Ιστορίας στην χώρα μας, στην περιοχή της Μικράς Ασίας, την περιοχή του πόντου και γενικότερα στην Βαλκανική Χερσόνησο μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Όπως επίσης συμπίπτουν και με τα εκατό χρόνια της νεώτερης Ιστορίας της πόλης μας, από την ώρα που οι πρώτοι πρόσφυγες άρχισαν να έρχονται σε αυτήν την περιοχή.
Σε αυτήν διαδρομή των εκατό χρόνων συνέβησαν πολλά….
– Τα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν καταστρεπτικά για τους προσφυγικούς πληθυσμούς, από όπου και αν προέρχονταν, με εθνικιστικές εκκαθαρίσεις, με εκτοπισμούς, με γενοκτονίες, με λοιμούς και ότι μπορεί να φανταστεί κανείς για ανθρώπους, που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα ξερριζωμένοι από τις εστίες τους.
– Ακολουθούν τα χρόνια του Μεσοπολέμου όπου οι πρόσφυγες δεν περίμεναν και πολλά πράγματα από ένα αδύναμο κράτος, σπαρασσόμενο από το εθνικό διχασμό εκείνης της εποχής, την άνοδο του Φασισμού στην Ευρώπη και την επιβολή της μεταξικής δικτατορίας. Με όποιο τρόπο μπόρεσαν να σταθούν στα πόδια τους, περισσότερο όμως με τις δικές τους δυνάμεις, με αυτοοργάνωση, με αλληλεγγύη, με σεβασμό ο ένας για τον άλλο, σφυρηλατώντας ταυτοχρόνως την πεποίθηση ότι πρέπει να ζήσουν και να προκόψουν μαζί.
– Μόλις με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αρχίζουν να ενσωματώνονται ενεργώς οι πρόσφυγες στα δρώμενα της χώρας μας συμμετέχοντας καθολικά στον πόλεμο ενάντια στην φασιστική Ιταλία, στις πρώτες αντάρτικες ομάδες ενάντια στην Κατοχή, στην δημιουργία του ΕΑΜ και άλλων αντιστασιακών οργανώσεων, στους αγώνες για την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας και στον αντιδικτατορικό αγώνα. Η περίοδος αυτή είναι που δημιούργησε και τις περισσότερες εντάσεις μεταξύ των προσφυγικών πληθυσμών με αιτία τις πολιτικές εξελίξεις. Εντάσεις τις οποίες κατά καιρούς εκμεταλλεύτηκαν κάποιοι για να στρέψουν το ενδιαφέρον αυτού του κόσμου σε εθνικιστικές αναφορές καπηλευόμενοι τις ευαισθησίες των προσφύγων.
– Η δική μου η γενιά παρ’ όλο που δεν έζησε τα πιο σκληρά χρόνια της προσφυγιάς, έχει τα βιώματα των πατεράδων και των παππούδων τα οποία μεταφέρει στους νεώτερους και καλά το κάνει. Πρέπει όμως εδώ να δούμε γιατί πρέπει εμείς να συνεχίσουμε τις αναφορές στο παρελθόν και τι μηνύματα πρέπει να μεταλαμπαδεύσουμε στις επόμενες γενιές. Κατά την άποψή μου δύο μηνύματα πρέπει να στείλουμε.
-Οσες διχαστικές προσπάθειες και αν καταβλήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια δεν μπόρεσαν να διαρρήξουν τον κοινωνικό ιστό μεταξύ των προσφυγικών πληθυσμών και αυτή η ειρηνική συνύπαρξη θα μπορούσε να είναι θεμελιακό στοιχείο για τη νέα μας ταυτότητα.
-Το δεύτερο μήνυμα που πρέπει να σταλεί είναι αυτό της δικαίωσης και της δικαιοσύνης στις ανθρώπινες, τις κοινωνικές και στις διεθνείς σχέσεις. Αυτοί που δημιούργησαν για δικό τους όφελος τα προβλήματα και εννοώ τις Μεγάλες Δυνάμεις εκείνης της εποχής, είναι αυτές που και σήμερα ακολουθούν την ίδια τακτική με παρόμοιες καταστάσεις. Δικαίωση απέναντι σε αυτούς που συνεχίζουν να δημιουργούν και σήμερα πρόσφυγες στην Παλαιστίνη, στην Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, στην Συρία, στην Ουκρανία, στην Κύπρο, στο Κουρδιστάν και αλλού. Δικαίωση για τις εκατομμύρια ξερριζωμένες ψυχές από τα μεγάλα γεωπολιτικά συμφέροντα των αρχών του 20ου αιώνα, δεν είναι το γρήγορο «κουκούλωμα» και η λήθη, στο όνομα μιας «καθαρής νέας αρχής από το ιστορικό μηδέν» για τις νέες γενιές των Ελλήνων. Όχι ! Ο ξερριζωμός, ο ανθρώπινος πόνος, το αίμα, δεν κουκουλώνονται, δεν σβήνονται… Η Ιστορία έχει τους δικούς της αδυσώπητους κανόνες. Αν δεν συμβεί αυτό που οφείλεται να γίνει διεθνώς για την ιστορική αποκατάσταση αυτών των ανθρώπων και των απογόνων τους, οι επόμενες γενιές θα φέρουν πάντα αυτό το ιστορικό βάρος επάνω τους. Θα αλλοιώνει τη συγκρότηση και την πορεία τους. Μπορεί ακόμη να αποτελεί τροφή για νεοφασιστικές επανακάμψεις. Τέλος, δικαιοσύνη απέναντι στα κύματα των προσφύγων που συνωστίζονται σήμερα στα ανοιχτά θαλάσσια ανατολικά μας σύνορα και που συχνά καταλήγουν στον πάτο του Αιγαίου, ως «ευγενική προσφορά» του πανίσχυρου και πολιτισμένου δυτικού κόσμου…
-Είναι επίσης γεγονός ότι σε όλη αυτήν την πορεία των εκατό χρόνων, εντός και εκτός Ελλάδας, η Αριστερά ήταν παρούσα, έδωσε τους δικούς της αγώνες και επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τις καταστάσεις. Αυτήν την πλευρά της Ιστορίας ερχόμαστε να συζητήσουμε σήμερα. Η Αριστερά και σήμερα πρέπει να ανοίξει διάπλατα το βιβλίο της Ιστορίας και να πει την δική της άποψη.


Την εκδήλωση άνοιξε η εκπρόσωπος της νεολαίας νομού Κιλκίς του ΣΥΡΙΖΑ Χρύσα Κεσίδου, ενώ χαιρετισμό απηύθυναν η βουλευτής Κιλκίς του ΣΥΡΙΖΑ Ειρήνη-Ελένη Αγαθοπούλου και ο συγγραφέας Κώστας Διαμαντίδης.

Πρώτος ανέπτυξε την εισήγησή του ο Στέργιος Θεοδωρίδης, ο οποίος παρέθεσε στοιχεία γιά το προσφυγικό ζήτημα από διάφορες «πηγές» και προέβη σε παραλληλισμό των τότε δεδομένων με τα σημερινά, υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα της απαλλαγής της Αριστεράς από ενοχικά συμπλέγματα του παρελθόντος, ώστε αυτή να επανασυνδεθεί με το παρελθόν και την Ιστορία και να διατυπώσει μία κρυστάλλινη θέση γιά το ζήτημα σε σχέση με το σήμερα.

Από την πλευρά του ο Αντώνης Κάλφας, αναφέρθηκε στο θέμα παραθέτοντας στοιχεία από απομνημονεύματα και καταγεγραμμένες προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων, που βίωσαν τον ξερριζωμό αλλά και τις συνθήκες υπό τις οποίες εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες στην ελλαδική επικράτεια, χαρακτηρίζοντας ως επιτακτική ανάγκη την βάσει αυτών αποκατάσταση και ανασυγκρότηση της ιστορικής μνήμης.

Τα γεγονότα, οι επιπτώσεις, το σήμερα
Γνωστός γιά τον χειμαρρώδη λόγο του, ο Κιλκισιώτης ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης ήταν ο ομιλητής, στον οποίο εστιάσθηκε περισσότερο το ενδιαφέρον των ακροατών.

Ο κ. Αγτζίδης έκανε ενδελεχή αναφορά στα αίτια της πρόκλησης του προσφυγικού ζητήματος, στα γεγονότα και τις επιπτώσεις τους και στην στάση της σημερινής Πολιτείας και κοινωνίας απέναντι σ’ αυτό, επισημαίνοντας τις ευθύνες και της Αριστεράς στο γεγονός ότι το ζήτημα δεν αντιμετωπίζεται πάνω στην βάση των πραγματικών δεδομένων, ώστε να υπάρξει η καλύτερη δυνατή προσέγγισή του από όλους και από όλες τις πλευρές.

Εξ άλλου, με κέντρισμα σχετική καίρια ερώτηση του δημοσιογράφου Γιώργου Περπερίδη γιά το ποιός ήταν ο ρόλος και η θέση της Αριστεράς στο θέμα του προσφυγικού Ελληνισμού, οι κ.κ. Κάλφας, Θεοδωρίδης και Αγτζίδης τόνισαν μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα εξαιρετικώς ενδιαφέροντα:

ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΛΦΑΣ:
«…Το ζήτημα αυτό είναι πάρα πολύ σπουδαίο και μεγάλο όμως το θέμα τι είναι, ότι ενώ αυτά τα στρώματα τα ποντιακά είναι βενιζελικά αριστερά για την εποχή εκείνη η εδώ Αριστερά του ΚΚΕ είχε προσκολληθεί από την εποχή του ‘22 έως και το ‘80 στην θέση ότι πρόκειται για δύο ιμπεραλισμού και οτι η Ελλάδα βρέθηκε στην διαπάλη αυτών των δύο Μεγάλων Δυνάμεων των δύο στρατοπέδων και ότι εν πάσι περιπτώσει είχαμε και εμείς άδικο….

Δεν έδωσε καμμία έμφαση, για παράδειγμα στο αν θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια Δημοκρατία του Πόντου εκεί ή δεν έδωσε καμμία έμφαση στα εθνωτικά δίκαια στην γλώσσα στην καλλιέργεια της κουλτούρας και τα λοιπά. Η Αριστερά ισοπέδωσε συνολικά έως την Μεταπολίτευση την αντίθεση αυτή ανάμεσα στο κεφάλαιο τον ιμπεριαλισμό δύο κρατών Ελλάδας και Τουρκίας (Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τότε) και δεν είχε κανένα ενδιαφέρον να ασχοληθεί…

…Φτάνουμε τώρα στην Μεταπολίτευση η εμφάνιση των προσφυγικών των σωματείων η κινητοποίησή τους η ενασχόληση με τα εθνικά ζητήματα με Ελλάδα και Τουρκία και τα λοιπά έδωσε μια πολύ μεγάλη ώθηση σε ποντιακές οργανώσεις καταβλήθηκε μια τεράστια προσπάθεια «καπελλώματος» αυτών των οργανώσεων (για παράδειγμα στην Κατερίνη δεν έβγαινε δήμαρχος αν δεν είχε εγκριθεί απο την ένωση Ποντίων, ένα σωματείο που έχει 1500 μέλη και είναι πολύ ισχυρό πολύ δυναμικό) στις οποίες αυτές οργανώσεις συσπειρώνονταν όλοι κυρίως ο παλαιός δικομματισμός….

…Το πεδίο αυτό η Αριστερά το άφησε και όταν εμφανίσθηκε πια στην αντιπολίτευση η ενωτική Αριστερά αυτή έκανε ένα μεγάλο λάθος: Θεώρησε ότι υπάρχει μια γενοκτονία αλλά αυτή την χρονική στιγμή πιο σπουδαίο ειναι να συζητήσουμε, να συνδεθούμε να βρούμε τα κοινά μας σημεία για μια ειρηνική πορεία….

«Με διάθεση αυτοκριτικής»
….Δεν συζητήσαμε σε βάθος. Θα έλεγα ότι κυρίως είναι μια άποψη της Αριστεράς σήμερα όπως εκφράζει τους ιστορικούς μας π.χ. της Αναγνωστοπούλου…
…Δεν ασχοληθήκαμε ποτέ σοβαρά με τα προσφυγικά σωματεία….
….Δεν είναι μόνο τα ποντιακά σωματεία (και καλά κάνουνε και είναι σπουδαίο αυτό υπάρχει ένας κόσμος που θελει να εκφραστεί να μάθει για την ποντιακή διάλεκτο. Δεν είναι άσχημο αυτό αντίθετα απο μια μερίδα της Αριστεράς κυρίως της αθηναικής νομεκλατούρας θεωρείται η ενασχόληση με τα ζητήματα αυτά σαν περιθωριακό γεγονός σαν φορκλορισμός ίσως ακόμα και συντηριτισμός.

Αυτό είναι λάθος. Ο πολιτισμός κάθε τόπου και κάθε λαού είναι πολύ σπουδαίο πράγμα. Τώρα νομίζω διεξάγεται μια συζήτηση για τα ζητήματα αυτά. Εμείς που το ζούμε εκεί και παλεύουμε ο ΣΥΡΙΖΑ εδώ και μία εικοσαετία ο Συνασπισμός δηλαδή και είναι πολυ σπουδαίο αυτό. Βλέπουμε πια ότι τα στρώματα αυτά θέλουν επικοινωνία. Πρέπει να παρέμβουμε εκεί διότι αλλιώτικα τα αφήνουμε στους διάφορους πολιτικάντηδες ή κάποιους που τα μετατρέπουνε σε χώρους ψυχαγωγίας.

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ:
Αν κοιτάξουμε προς τα πίσω με μια διάθεση αυτοκριτικής και κοιτάζοντας στα μάτια τον κόσμο γιατι αυτό θέλουμε να είμαστε δεν θα πούμε μόνο αυτό.

«Αρχίζει και το ψηλαφεί»

Το θέλησαν οι καιροί σε αυτήν την Αριστερά να εναποθέτει ο λαός όλες τις ελπιδες και όλο το βάρος να βγάλει την χωρα απο αυτό το τέλμα αυτό το τέλμα που υπάρχει σήμερα κοινωνικό,οικονομικό, πολιτισμικό τέλμα το βλεπουμε για να το πετύχει αυτό ένα απο αυτά το οποίο θα πρέπει να περιγράψει ένα όνειρο ένα όνειρο που θα καλέσει το λαό ένα απο αυτά τα στοιχεία του ονείρου της λαικής συνείδησης δηλαδή για να μπορεί ο απλός ο κόσμος να το φέρουμε τούμπα όλο αυτό το πράγμα είναι και η βαθιά γνώση της ιστορίας νομίζω ότι η σημερινή συζήτηση εκδήλωση συγκέντρωση της νομαρχιακής επιτροπης αρχίζει και και ψηλαφεί αυτό το θέμα απο μια σκοπιά ορθή…

ΒΛΑΣΗΣ ΑΓΤΖΙΔΗΣ:
…Εγώ θα μιλήσω ως ιστορικός και ως άνθρωπος που παρακολούθησα απο την πρώτη ημέρα το θέμα της γενοκτονίας. Νομίζω ότι η ερώτηση του κ. Περπερίδη είναι εξαιρετικά καίρια αγγίζει την πραγματικότητα. Εχει δύο σκέλη. Πρώτον να πούμε ότι η όλη κατάκτηση περί γενοκτονίας και όλος αυτός ο προβληματισμός δηλαδή η ανάδυση στην επιφάνεια μιας ξεχασμένης ιστορίας όχι τυχαία αλλά ως επίσημες κρατικές πολιτικές έγινε μόλις την δεκαετία του ‘80 και ξεκίνησε μπορούμε να πούμε απο δύο χώρους διαφορετικούς. Ο ένας χώρος ήταν στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ με τον Χαραλαμπίδη. Ενας άλλος χώρος πολύ μικρότερος και τελείως διαφορετικός ήταν μια ομάδα που προερχόταν απο την μαοϊκή Αριστερά.

Απο αυτούς ξεκίνησε και ξέρετε η συνάντηση την δεκαετία ‘85-95 συνάντησε μια απόλυτη αντίδραση απο αυτό που τότε θα λέγαμε Δεξιά. Εχουμε ας πούμε τον μεγάλο τον Ισαακ Λαυρεντίδη κορυφαίο Πόντιο συντηριτικό παρ’ ότι Καρσλής ο οποίος έλεγε ότι δεν έγινε Γενοκτονία, δεν υπήρχε γενοκτονία (δημοσίως) και βεβαίως έχουμε και την αντίδραση όλου του κράτους.

Θυμάμαι τότε εμείς ζούσαμε στην Καλλιθέα προσπαθούσαμε με τα φτωχα μας μέσα μια προσπάθεια προβολής και.. να έρχεται η ασφάλεια να ρωτάει. Θα μάθουμε πολλά χρόνια μετά ποιοι είναι αυτοί οι Πόντιοι τροτσκιστές. Εμείς δεν είχαμε καμμία θέση με τους τροτσκιστές διότι οι πρώτες μας διακυρήξεις μιλούσαν για γενοκτονία απο τον τουρκικό εθνικισμό, μιλούσαν για την εξόντωση του Ελληνισμού απο τη μητέρα Πατρίδα και για τις σταλινικές διώξεις. Αυτό δεν κολλούσε πουθενά σε όλα τα σχήματα της ασφάλειας εκείνη την εποχή. Βεβαίως βγήκε απο εκεί το κίνημα πηρε την πορεία του μετά απο το ‘88 γίνεται κοινό κτήμα γίνονται και δύο ημέρες μνήμης για τον Πόντο για όλη την Μ. Ασία και λοιπά. Η Αριστερά είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο.

«Θα μπορούσε να εΙναι διαφορετικά
Πέρα από την επίσημη Αριστερά πέρα απο τα κόμματα είναι ένα πολύ σύνθετο φαινόμενο που όσον αφορά σε αυτήν την ιστορία που σηζητούμε σχετίζεται με εκείνη την περίοδο που διαμορφώνεται ο χάρτης της Ευρώπης και της Ανατολης. Είναι μια πολύμορφη Αριστερά είναι ένα άλλο θέμα και μακάρι να το κάνετε κάποια στιγμή.

Η δική μου εκτίμηση μετά απο 25 χρόνια ερευνητικής δουλειάς πάνω στα ζητήματα αυτά αλλά και των Ποντίων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης εκτιμώ ότι εκεινο το πολιτικό πείραμα ‘17-‘37 των Ποντίων κομμουνιστών στην Σοβιετική Ένωση που βρέθηκαν στην καρδιά του σοβιετικού πειράματος δεν ήταν στο περιθώριο όπως ήταν η Ελλάδα. Ξέρετε η Ελλάδα στους σχεδιασμούς της Κομιντέρν ήταν μια χώρα …τεταρτεύουσα. Το κύριο βάρος στην Βαλκανική το έριχναν στην Βουλγαρία γιατί δεν ήταν ισχυρή χώρα η Ελλάδα. Ηταν αδιάφορη για την Κομιντέρν ηταν απλά μια απλή ενότητα προς τους δυτικούς. Η μοναδική ελληνική ομάδα κομμουνιστικής εκδοχής που βρέθηκε στην καρδιά του πειράματος ήταν οι Πόντιοι της Σοβιετικής Ένωσης με κατακτήσεις πολιτισμικές και πολιτικές. Τέσσερες αυτόνομες ελληνικές περιοχές σοβιετικές δημιουργούνται. Εχουμε τον Τριανταφύλλωφ από το Καρς τον υψηλότερο Έλληνα στην σοβιετική ιεραρχία διοικητή της Ερυθράς Αεροπορίας. Θάφτηκε το ‘32 εκεί στο τοίχο του Κρεμλίνου μαζί με τους ηγέτες.

Εκείνο λοιπόν αν το δούμε ως ελληνική Αριστερά εκείνο το πείραμα των Ποντίων το οποίο συνέτριψε ο Σταλινισμός το ‘37 βεβαίως είναι πολύ σημαντικό. Τωρα αυτό που επιβίωσε στην Ελλάδα ως ΚΚΕ αλλά και μετά δηλαδή ως μία από τις πολλές εκδοχές που είχε η Αριστερα επιβίωσε μόνο μια αυτή στον βαλκανικό Νότο.

Ετσι αποδείχθηκε ότι η ιστορική μοίρα θα μπορούσε να είναι κατι διαφορετικό. Επίσης καθοριστικό ρόλο έπιαξε και η δομή η Κομιντέρν και τα παραρτήματά της άρα λοιπόν εκείνο το πρότυπο της σοβιετικής εξωτερικής πολιτικής που ερμήνευσε τα μικρασιατικά με ένα τρόπο τελειώς λανθασμένο ήρθε να επιβληθεί στην ελληνική αριστερή ερμηνεία για πολλές δεκαετίες.
Μόνο στην δεκαετία του ‘80 αναιρέθηκε και πάρα πολύ δύσκολα. Και είμαστε σε μια διαδικασία ουσιαστικά συζήτησης ζύμωσης παράθεσης και νομίζω ότι είναι παρα πολύ γοητευτικό αυτό που συμβαίνει αυτή την στιγμή για όλα αυτά τα θέματα.
Είναι κάτι που εξελίσσεται και εμείς αυτοί την στιγμή είμαστε κομμάτι αυτής της εξέλιξης…».

Περισσότερα
Δείτε ακόμα