Ζούμε μια μαγική εικόνα. Κρίσιμα θέματα έρχονται στην επιφάνεια κάθε μέρα που αφορούν μείζονα κοινωνικά ζητήματα και κατ’ επέκταση την εκπαίδευση
Του Κώστα Ανθόπουλου* και Νίκου Τσούλια*
Και το σχολείο χωρίς ουσιαστική υποστήριξη μοιάζει να είναι με νησίδα μέσα στην έρημο. Δεν έχουμε λοιπόν μόνο τα παραδοσιακά προβλήματα του σχολείου και της πολιτικής αδυναμίας να γίνει μεταρρύθμιση στο παρεχόμενο της θεσμικής γνώσης και να δοθεί μια παιδαγωγική και πολιτισμική όψη στο σχολείο, έχουμε νέα ζητήματα που ανοίγει η πολιτεία, χωρίς όμως το Υπουργείο Παιδείας να δίνει ως πολιτικά υπεύθυνο ένα γενικό πλαίσιο με το οποίο θα λειτουργήσουν οι εκπαιδευτικοί.
Ζούμε εδώ και πολλούς μήνες και κάθε μέρα τα φαινόμενα της βίας στο σχολείο. Κι όμως η πολιτεία στην ουσία περιορίζεται σε αναποτελεσματικές εξαγγελίες, χωρίς μάλιστα να θέλει να εφαρμόσει μέτρα που έχουν δοκιμαστεί επιτυχημένα σε άλλα εκπαιδευτικά συστήματα, (Φιλανδία, Κύπρος, κτλ). Οι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν σοβαρά τέτοια προβλήματα – ακόμα και εις βάρος τους – και ο Υπουργός Παιδείας απλώς επιδίδεται σε θεωρητικά σχήματα και εξαγγελίες κενού περιεχομένου.
Τώρα ήλθε στην πολιτική επικαιρότητα το θέμα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, που θέτει πολλαπλές νέες θεσμικές όψεις ως προς τη σεξουαλική και την οικογενειακή ταυτότητα. Οι μαθητές από τη πρώτη τάξη μέχρι και την τρίτη λυκείου στην ηλικία των 17 χρόνων δεν θα πρέπει να έχουν μια στοιχειώδη ενημέρωση και προφανώς θεσμικού χαρακτήρα με την ευθύνη της πολιτείας;
Τα παιδιά και οι έφηβοι στη σχολική φάση της ζωής τους, που διαμορφώνουν την προσωπικότητά τους και τον χαρακτήρα σε τόσο σημαντικά ζητήματα, θα ενημερώνονται μόνο από το διαδίκτυο και από την τηλεόραση, στα οποία πλεονάζει η παραπληροφόρηση, χωρίς να έχουν μια επιστημονική και κοινωνική θεώρηση;
Αλλά η μη συσχέτιση του σχολείου με τα κοινωνικά δρώμενα είναι βαθιά συντηρητική αντίληψη και έχει επισημανθεί από μεγάλους παιδαγωγούς, για παράδειγμα, από τον JohnDewey: «Η απουσία οποιασδήποτε σύνδεση της διδασκαλίας με ό,τι το παιδί είδε, αισθάνθηκε και αγάπησε έξω από το χώρο του σχολείου έχει ως αποτέλεσμα μια εντελώς τυπική και συμβολική επεξεργασία κάθε διδακτικής ενότητας στο σχολείο».
Όταν στη δεκαετία του 1990 εμφανίστηκε το AIDS, η πολιτεία τότε έβαλε ένα πλαίσιο για τη σεξουαλική αγωγή στα σχολεία. Έχουν περάσει 30 χρόνια και στην ουσία η σεξουαλική αγωγή είναι σε μορφές «αλφάβητου» και δεν δίνει τίποτα ουσιαστικό. Και αυτό όταν οι μαθητές βομβαρδίζονται με πληθώρα ανεύθυνων – ακόμα και πορνό – στοιχείων από το διαδίκτυο;
Τα ερωτήματα τίθενται από τα παιδιά, γιατί σε αυτό το στάδιο ανακαλύπτουν και διαμορφώνουν τον συναισθηματικό τους κόσμο, την προσωπικότητα τους, την σεξουαλικότητά τους. Είναι δυνατόν το σχολείο να αποσιωπά όλα αυτά τα αυτονόητα εύλογα αναδεικνυόμενα ερωτήματα, που θέτουν οι μαθητές, για αυτά που βλέπουν να κυριαρχούν στην πολιτική και κοινωνική καθημερινότητα;
Τι στάση μπορούν να έχουν οι εκπαιδευτικοί; Προφανώς δεν αρκεί μία προσωπική προσέγγισή τους. Αυτό που απαιτείται πριν απ’ όλα είναι η επίσημη θεσμική ενημέρωση του Υπουργείου Παιδείας, με επιμορφώσεις, με εκπαιδευτικό υλικό και με ενημερώσεις από άλλους σχετικούς επιστήμονες.
Αλλά όταν μια ηγεσία επιδίδεται μόνο σε επικοινωνιακά τεχνάσματα, στην ουσία «ομολογεί» ότι δεν μπορεί να αγγίξει το περιεχόμενο του σχολείου, ότι δεν έχει μεταρρυθμιστική ατζέντα – απλώς βάζει τίτλους και ετικέτες στα σχολικά ζητήματα. Είναι προφανές ότι δεν έχει ανησυχίες για την εκπαίδευση και τη διαπαιδαγώγηση μαθητών και μαθητριών.
Το Υπουργείο δεν είναι απλά και μόνο ανέτοιμο. Η ηγεσία του δεν προβληματίζεται καν για τα σοβαρά ζητήματα του σχολείου, που εκ των πραγμάτων τίθενται και από την τρέχουσα καθημερινότητα αλλά και από τις ίδιες τις νομοθετικές πρωτοβουλίες άλλων Υπουργείων της ίδιας κυβέρνησης.
*Μέλος Δ.Σ Ά Συλλόγου Εκπαιδευτικών Ά/Βάθμιας Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης – Αναπληρωματικός Αιρετός Α.Π.Υ.Σ.Π.Ε Κεντρικής Μακεδονίας
*Πρώην Πρόεδρος ΟΛΜΕ
