Φωτογραφίες, αφιερώσεις, χαιρετίσματα από Γουμενισσιώτες στρατιώτες του Μικρασιατικού Μετώπου, 1919-1922

Γράφει ο Χρήστος Π. Ίντος

Οι άνδρες από τη Γουμένισσα που πήραν μέρος στις επιχειρήσεις του Μικρασιατικού Μετώπου από το 1919-1922 ήταν πολλοί. Ανέρχονται σε πολλές δεκάδες. Η κωμόπολη για τα δεδομένα της εποχής εκείνης ήταν πολυπληθής. Στις ίδιες μονάδες βρέθηκαν να υπηρετούν αδέρφια, ξαδέρφια, πολλοί ομοχώριοι αλλά και άνδρες από τα γύρω χωριά. Έχουν διασωθεί πολλές φωτογραφίες τους σταλμένες από πολλά μέρη του μετώπου, όπου βρέθηκαν από την αρχή των επιχειρήσεων έως και την καταστροφή. Κάποιοι δεν επέστρεψαν. Έμειναν για πάντα στα χώματα της Μικράς Ασίας. Άλλοι τραυματίστηκαν, άλλοι σώοι επέστρεψαν και κάποιοι γύρισαν μετά από πολύ καιρό, αν και θεωρούνταν αιχμάλωτοι και αγνοούμενοι! Απρόσμενα  έδωσαν χαρά οικογένειές τους. Παραθέτουμε σταχυολογημένες σημειώσεις από τις φωτογραφίες που έστειλαν σε προσφιλή τους πρόσωπα.

…………………………………………………………………………………………

1919: Στρατιώτης από τη Γουμένισσα βρέθηκε σε μονάδα να υπηρετεί με Κρήτες.  Στη φωτογραφία που έστειλε σε δικό του πρόσωπο σημείωσε:

Προς τον Γεώργιον Γιάγκον

Εις Γουμένιτσαν Μακεδονίας

Ενθύμιον

Από τον Ιούνιο του 1919, όταν ήμουν στρατιώτης στο 7ο Σύνταγμα Κρητών,

15ος λόχος νοσοκόμων.

(υπογραφή δυσανάγνωστη)

………………………………………………………………………………………….

Αύγουστος του 1920. Πλησίαζε η εορτή του Δεκαπενταύγουστου. Μεγάλη γιορτή! Πανηγύριζε ο Ναός της Παναγιάς της Γουμένισσας και όλη η κωμόπολη για τρεις ημέρες. Από την Προύσα έγραψε στρατιώτης στη φωτογραφία που την έστειλε σε ξάδελφό του:

Στρατιώτες από την επαρχία Γουμενίσσης σε ώρα ξεκούρασης, (πηγή, Συλλογή, ΚΙΒΩΤΟΣ Γουμένισσας)

Ενθύμιον Προύσης

ΣΤ 904 τη 2-8-1920

Ενθύμιον στρατιωτικού βίου,

Εξάδελφε Χρήστο χαίρε,

Λάβε σώμα χωρίς ψυχή,

καρδιά δίχως αίμα!

Σου στέλνω την φωτογραφία μου, να ενθυμείστε εμένα.

Εύχομαι έτη πολλά για την γιορτή της Παναγίας,

Εγώ ο εξάδελφός σου

Αντώνιος Χρ. Τένης

Ένα χρόνο μετά (22-8-1921) ο ίδιος στέλνει στον ίδιο εξάδελφό του φωτογραφία  από τη Σμύρνη, όπου και θα παραμείνει ως την καταστροφή. Επέστρεψε σώος.

………………………………………………………………………………………….

Δύο ετεροθαλή αδέλφια, ο Γεώργιος Γουγουμάνης και ο Χρήστος Γαλούπης, υπηρετούσαν μαζί. Την ημέρα των Χριστουγέννων του 1920 έστειλαν φωτογραφία   στον αδελφό τους που δεν στρατεύθηκε:

Εν Σ.Τ. 915, τη 25-12-1920

Αγαπητέ μου αδελφέ Βαγγέλη χαίρε,

Πρώτον έρχομαι να σας ερωτήσω για την καλήν σας υγείαν και αν ερωτάτε για εμάς με τον αδελφό μου Γιώργη είμεθα καλά μέχρι την στιγμή που σας γράφουμε. Βαγγέλη, …… σας παρακαλούμε πολύ να μη στενοχωριέστε για εμάς. Είμαστε καλά …. σας στέλνουμε φωτογραφία … να την δείξεις στους συγγενείς …..

Χρόνια Πολλά

Φωτογραφήθηκαν με άνδρες που συνηπηρετούσαν. Ο Χρήστος Γαλούπης στον πολιτικό του βίο ήταν ο επιμελητής του Δημοσίου Ταμείου Γουμενίσσης.

………………………………………………………………………………………….

Ο Χρήστος Χατζηγεωργίου υπηρετούσε στη Νικομήδεια. Έστειλε φωτογραφία του στον τότε Πρόεδρο Γουμένισσας Πέτρο Παπαχρήστου με την αδελφή του οποίου ήταν αρραβωνιασμένος. Τραυματίστηκε στον πόλεμο, πιάστηκε αιχμάλωτος, διέφυγε, τον περιέθαλψαν σε κάποιο σπίτι. Όταν έγινε καλά βοηθούσε στη φροντίδα των ζώων των ευεργετών του. Κατά την οπισθοχώρηση μόλις που πρόλαβε να πλησιάσει κάποιο πλοίο. Κόντεψε να μείνει έξω. Ένας γεροδεμένος στρατιώτης τον άρπαξε και τον έριξε στο καράβι. Μετά πολλές περιπέτειες έφθασε στο σπιτικό του φορώντας αντί για ρούχα τσουβάλια!

Εν Σ. Τ. 2-3-21;

Αγαπητέ κουνιάδε χαίρε,

Λάβε την φωτογραφία μου από την Νικομήδεια για ενθύμιον.

Σας χαιρετώ με αγάπη

Χρ. Χατζηγεωργίου

……………………………………………………………………………………….

Σωστός στην ορθογραφία και τη σύνταξη, λακωνικά έγραψε στρατιώτης:

Ενθύμιον Φιλαδελφείας 15-10-1921

Μάθε πάτερ,

Κατά την ώρα που σας γράφω καλώς υγιαίνω.

Το ίδιον και δια εσάς ποθώ.

Ο υιός σας

Άγγελος Κοτσαλής

………………………………………………………………………………………..

Άλλα δύο αδέλφια μαζί στο μέτωπο. Ο ένας έγραψε στη θεία του:

Εν Κίω 20-1-1922

Αγαπητή θεία,

Σας στέλνω φωτογραφία μετά του αδελφού μου Πέτρου, ενθύμιον του στρατιωτικού μας βίου.

Μετά σεβασμού

ο ανεψιός σας

Πέτρος Βούζας

………………………………………………………………………………………….

Επίστρατος άφησε στο σπίτι τη γυναίκα και τη μικρή του κόρη. Βρέθηκε για χρόνια στη δύνη του πολέμου και αναρωτιόταν, όπως διαφαίνεται από το σημειώμά του,  αν τον θυμόταν το παιδί του:

27-2-1922

Αυτή η φωτογραφία είναι για την Ευμορφία. Να τη δώσετε και να την ρωτήσετε ποιος είναι αυτός, εάν μπορέσει να με γνωρίσει. Είναι για ενθύμιο, όταν ήμουν στρατιώτης. Χαιρετίσματα σε όλους.

Εγώ σας γράφω, ο πατέρας

Γιώργος Ράικος

………………………………………………………………………………………….

Στο μέτωπο οι στρατιώτες θυμόνταν όλους τους δικούς τους. Γονείς, αδέλφια, θείους, γιαγιάδες: Δείγμα οι αφιερώσεις φωτογραφιών σε αγαπημένα πρόσωπα:

15-3-1922

Σεβαστή γιαγιά χαίρε,

Λάβε την φωτογραφίαν μου ως ενθύμιον

Σε χαιρετώ ο εγγονός σου

Αντώνης

………………………………………………………………………………………….

Μικρά Ασία 1921, μεταξύ των στρατιωτών δύο αδέλφια Γουμενισσιώτες, (προσωπικό αρχείο)

Εν τη 24-4-1922

Αγαπητέ μου αδελφέ Ευάγγελε χαίρε,

Λάβε την φωτογραφίαν μου ως ενθύμιον του Μικρασιατικού Αγώνος του 1922.

Μετ΄ αγάπης ο αδελφός σου

Γ. Δρασλιάκης

Ο εν λόγω στρατιώτης στον πολιτικό του βίο υπηρέτησε επιμελητής της Κοινότητος Γουμενίσσης.

………………………………………………………………………………………….

Τη 5-5-1922

Σεβαστή μου θεία χαίρε,

Υγείαν έχω ….. Έλαβα την επιστολή σας και χάρηκα πάρα πολύ… Είμαι καλά, υγιαίνω την ώρα που σας γράφω… Σας χαιρετώ εγώ ο ανεψιός σας Γεώργιος Χατζηγιάννης … τα δέοντα και στην ξαδέλφη μου Κατίνα. Λάβε την φωτογραφία μου….

Ο Γ. Χατζηγιάννης, υπηρετούσε στο μέτωπο με το βαθμό του υποδεκανέα. Στρατεύθηκε αφήνοντας σύζυγο και μικρό παιδί. Επιστρέφοντας τραυματισμένος και ταλαιπωρημένος εξέπνευσε στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Η οικογένειά του με δυσκολίες επιβίωσε στην ίδια πόλη, όπου ο γιος του Χριστόφορος μετά τις σπουδές του υπηρέτησε καθηγητής στο Αμερικάνικο Κολέγιο και ιερέας στον Ι. Ν. Αναλήψεως.

………………………………………………………………………………………….

Εν Προύσα τη 30 Μαΐου έτους 1922

Αδελφή χαίρε,

Υγείαν έχω και υγείαν ποθώ και δια εσάς. Σου στέλνω την φωτογραφία μου από την Προύσα για ενθύμιον και αν με ερωτήσεις πως περνώ. ….. κεράσια να μου στείλετε ….

Σας χαιρετώ ο αδελφός σας

Α. Γιαννάκης

………………………………………………………………………………………….

7-7-1922

Αγαπητέ μου πατέρα,

Βγαίνω φωτογραφία με τους φίλους μου στην πλατεία του Αφιόν Καρά -Χισάρ ως ενθύμιον.

Ο υιό σας

Χρήστος Τάσιος

………………………………………………………………………………………….

Πολύτιμο το φωτογραφικό υλικό της εποχής, όπως και τα κείμενα των στρατιωτών που τις συνοδεύουν. Μάρτυρας πολύχρονου αγώνα, τόπων με μακραίωνη ιστορία και τόσων άλλων ενθυμήσεων.

Πηγή υλικού:

Οικογένειες Γουμένισσας: Βούζα, Γαλούπη, Ίντου, Λιβασάνη, Χατζηγεωργίου και το αρχείο “ΚΙΒΩΤΟΣ” (Γ. Πέτκος).