Έρανοι στις Υποδιοικήσεις Γουμενίσσης και Κιλκίς υπέρ του Στρατού του Μικρασιατικού Μετώπου

15 Απριλίου, 2022

Γράφει ο Χρήστος Π. Ίντος

Τη διετία 1921-1922 στην Ελλάδα διενεργήθηκαν έρανοι για τη συγκέντρωση χρημάτων και ειδών ρουχισμού υπέρ του Στρατού που συμμετείχε στις πολεμικές επιχειρήσεις του Μικρασιατικού Μετώπου. Μέρος των χρημάτων διατίθετο για την ενίσχυση τραυματιών του πολέμου και των οικογενειών τους. Έρανοι διενεργήθηκαν και σε περιοχές του σημερινού Νομού Κιλκίς.

Σημειώνεται, πως ο Νομός ιδρύθηκε μετά την περίοδο στην οποία αναφερόμαστε. Τότε, στην ίδια περιοχή λειτουργούσαν δύο Υποδιοικήσεις, Κιλκίς και Γουμενίσσης. Δεν ταυτίζονται απόλυτα με τις μετέπειτα αντίστοιχες επαρχίες Κιλκίς και Παιονίας, διότι υπήρξε κάποια αλλαγή ορίων, όπως έγινε και μετέπειτα. Οι Υποδιοικήσεις εκείνες υπάγονταν στη Γενική Διοίκηση Μακεδονίας. Το 1921 -1922 Υποδιοικητής Κιλκίς ήταν ο Ταξιάρχης Χριστόπουλος και Γουμενίσσης ο Στέφανος Ζευγώλης.

Από τον Τύπο της εποχής αντλούμε την πληροφορία, πως τον Μάιο του 1921 ο Υποδιοικητής Γουμενίσσης έστειλε προς την Γενική Διοίκηση Μακεδονίας χρηματικά ποσά με σκοπό να διατεθούν υπέρ των τραυματιών του πολέμου. Προέρχονταν: 200 δρχ. από την Κοινότητα Σεχόβου (Ειδομένης) και 100 από έρανο που διενήργησαν μεταξύ τους οι καραγωγείς Γουμένισσας: Ευάγγελος Κωστράκης 20 δρχ., Δημήτριος Χατζημητσιώρης 20, Πέτρος Γέγας 15, Θωμάς Αϊδαρίνης 15, Ντίνος Πετσανούκης 15, Ντίνος Τσάκας 15, (εφ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ φ. 3347/02-06-1921, σ. 1η, ΔΩΡΕΑΙ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΩΝ). Στη Γουμένισσα, τότε και μετέπειτα, υπήρχε αξιόλογη επαγγελματική τάξη καραγωγέων.

Ο λοχίας Ευάγγελος Βούζας και ο αδελφός του Πέτρος στο Τσανάκ Καλέ (Δαρδανέλλια) στις 21-2-1922, (αρχείο Δημητρίου Ι. Βούζα)

Τον Αύγουστο του ίδιου έτους έστειλε το ποσό των 207 δραχμών, προϊόν εράνου από τη Γοργόπη με πρωτοβουλία των κατοίκων Αθανασίου Ρούσου και Αθανασίου Μπεκιώρη. Επίσης 2078,55 δρχ. Που συγκεντρώθηκαν με τη φροντίδα επιτροπής κυριών και κυρίων Γουμενίσσης. Πέρα των χρημάτων και “ … δύο ρινόμακτρα μεθ΄ ενός υποκαμίσου. Ο κ. Υπουργός εξέφρασε τας ευχαριστίας του δια του κ. Υποδιοικητού προς τους κατοίκους Γουμενίσσης και Γοργόπης”, (εφ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, φ. 3420/14-08-1921, σ. 1η, ΑΙ ΕΠΑΡΧΙΑΙ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΙΩΝ).

Η προσπάθεια είχε και συνέχεια. Στην ερανική επιτροπή συμμετείχαν ο Υποδιοικητής Στέφανος Ζευγώλης, ο πρόεδρος της Κοινότητας Κωνσταντίνος Παπαχρήστου, ο ειρηνοδίκης ο Ηρακλής Καμούτσης, ο αστυνομικός διοικητής, υπομοίραρχος Στέφανος Φθενάκης (μετέπειτα γαμπρός Γουμένισσας) και αντί αυτού ενίοτε ο ανθυπασπιστής Ανδρέας Τριχάς.

Στις 9 Δεκεμβρίου 1921 με πρωτοβουλία του υποδιοικητή Κιλκίς Ταξιάρχη Χριστόπουλου, του ειρηνοδίκη Ιωάννη Ζώκου και του εμπόρου Αντίγονου Χατζηγεωργίου διενεργήθηκε έρανος μεταξύ των Σαρακατσαναίων κτηνοτρόφων. Προηγήθηκε έκκληση της επιτροπής προς τα πατριωτικά αισθήματα αυτών. Την ίδια ημέρα συγκεντρώθηκε το ποσό των 9.500 δρχ. Παρατίθεται πίνακας των ονομάτων και το ποσό που πρόσφερε ο καθένας, (Εφ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, φ. 3543/11-12-1921/σ. 1η, ΟΙ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΟΙ ΔΙΑ ΤΑ ΜΑΛΛΙΝΑ ΕΙΔΗ και φ. 3550/18-12-1921, σ. 1η, “ΔΙΑ ΤΑ ΜΑΛΛΙΝΑ ΕΙΔΗ – ΕΙΣΦΟΡΑΙ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ – ΤΙ ΠΟΣΟΝ ΘΑ ΣΥΛΛΕΞΟΥΝ”). Στην ερανική επιτροπή συμμετείχαν: Τ. Χριστόπουλος υποδιοικητής, Δ. Καλύβας, Γρ. Μπρόζος, Νικ. Ντέντας, Αντ. Χατζηγεωργίου και Παπαγγελόπουλος. Εισαγωγικά αναφέρεται στο δημοσίευμα: “Οι εν τω Κιλκίς διαμένοντες κτηνοτρόφοι σκηνίται Σαρακατσαναίοι, ενεργούν εράνους υπέρ των μαλλίνων ειδών του μαχομένου στρατιώτου, οίτινες ανήλθον ήδη εις 25.000 δρχ. Κατά τας διαβεβαιώσεις δε αυτών των ιδίων θα υπερβούν τας 50.000 δρχ. Οι μέχρι σήμερον προσφέραντες διάφορα ποσά Σαρακατσαναίοι είναι οι εξής:

Δημήτριος Καλύβας 1300, Νικόλαος Ντέντας 1200, Ευάγγελος Ζιούτας 1000, Χρήστος Ζιούτας 1000, Παναγιώτης Κατσαβέλης 1000, Κωνσταντίνος Σουλτογιάννης 1000, Γιάννος Χρ. Σουλτογιάννης 1000, Γρηγόριος Μπρόζος 1000 Γεώργιος Νατσούλας 800, Χρήστος Τζαβέλας 500, Νικόλαος Κοτρώνης 500, Γεώργιος Γεωργαντάς 500, Φωτίκας Μπρόζος 500, Γεώργιος Φωτίκας Μπρόζος 500, Ιωάννης Τάσος Σουλτογιάννος 500, Τάκος Κεφαλάς 500, Χρήστος Φλώρος 500, Στέργιος Ντέντας 500, Χρήστος Βασιλάκος 500, Αθανάσιος Μπάκας 500, Γεώργιος Μπίκος 500, Κωνσταντίνος Κουτσοκώστας 500, Κωνσταντίνος Ζαχναφέρης 400, Γεώργιος Λιάπης 300, Δημήτριος Τζιαλής 300, Δημήτριος Μπουρλής 300, Κωνσταντίνος Κουτσουβέλας 300, Κώστας Παγώνης 200, Αργύρης Τσαρτσάλης 200, Γεώργιος Φαλέτας 200, Μανώλης Ζαραλής 200, Παναγιώτης Φλώρος 200, Βασίλειος Βασιλείου 200, Νικόλαος Κραβαρίκης 200, Χουτούλας Ζιούτας 200, Στέργιος Κρεμύδας 200, Μήτρος Φλώρος 200, Δημήτριος Καρακώστας 200, Βαγγέλης Κατσαβέλης 200, Βαγγέλης Μπίκος 200, Γεώργιος Κυργιάννης 150, Κώστας Ζιώζιος 150, Δημήτριος Γ(Δ)ιαννέλης 100, Χρήστος Μπαλάσκας 100, Κώστας Κουτσαρής 100, Ευάγγελος Μπλαράς 100, Κωνσταντίνος Τσατσούλας 100, Αναστάσιος Νικολέτος 100, Κωνστούλας Μπεχτσής 100, Δημήτριος Δερβίσης 100, Στέργιος Μπρόζος 100, Γεώργιος Κουτσαρής 100, Κώστας Κοτσόμπος 100. Σύνολο 24.800 δρχ.

Στρατιώτες που πήραν μέρος στο Μυκρασιατικό Μέτωπο. Δημήτριος Τερζής και Χρήστος Μποζίνης από την Κάρπη, (αρχείο, Γιώργος Κουβατσίδης)

Το 1922 διενεργήθηκαν έρανοι σε χωριά των δύο Υποδιοικήσεων. Από όσα έχουν δημοσιευθεί, έχουμε τις παρακάτω πληροφορίες: Θεοδωρίτς (Θεοδωράκι;) 43 δρχ., Αγία Παρασκευή 408 δρχ και 3 οθωμανικές λίρες, συνοικισμός Δοϊράνης 400 δρχ., αγρόκτημα Χρυσάφη 400 δρχ., Ακίνζαλη (Μουριές) και Ατλή (Καβαλάρης) 1000 δρχ., 3 φανέλες, 18 ζεύγη καλτσών και πέντε χειρόκτια, Καρατζαλή (Καλλιρρόη) 185 δρχ., Ματσίκοβον (Εύζωνοι) 925 δρχ, 4 φανέλες και 46 ζεύγη κάλτσες, Σαρακατσαναίοι Ματσικόβου (Ευζώνων) 933 δρχ., 2 φανέλες και 26 ζεύγη κάλτσες, Ορέϊβιτσα (Πευκόδασος) 13 δρχ., 5 φανέλες, 27 ζεύγη κάλτσες και 17 χειρόκτια, Μπαγιάλτσα (Πλατανιά) 27,60 δρχ., 6 ζεύγη κάλτσες και 2 χειρόκτια, Σμολ (Μικρόδασος) 160,80δρχ., 4 φανέλες, 34 ζεύγη κάλτσες και 15 χειρόκτια, Σέχοβον (Ειδομένη) 455 δρχ., Λιούμνιτσα (Σκρά) 766 δρχ., Σαρακατσαναίοι Αλτσάκ (Χαμηλού) 280 δρχ., (εφ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, φ. 3575/15-01-1922, ς. 1η, ΔΙΑ ΤΑ ΜΑΛΛΙΝΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ ΜΑΧΟΜΕΝΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ).

Τα παραπάνω αποτελούν δείγματα της συμπαράστασης των κατοίκων του Νομού μας προς τον Στρατό που μάχονταν επί σειρά ετών στη Μικρά Ασία. Μεταξύ των στρατιωτών πολλοί κατάγονταν από την ίδια περιοχή.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
1. Έλληνες στρατιώτες στα Δαρδανέλια. Δεξιά ο λοχίας Ευάγγελος Γ. Βούζας από τη Γουμένισσα, (αρχείο Δ. Ι. Βούζα).
2. Στρατιώτες που πήραν μέρος στο Μικρασιατικό Μέτωπο. Δημήτριος Τερζής και Χρήστος Μποζίνης από την Κάρπη, (αρχείο Γιώργου Κουβατσίδη).
3. Ο λοχίας Ευάγγελος Βούζας και ο αδελφός του Πέτρος στο Τσανάκ Καλέ (Δαρδανέλια) στις 21-2-1922, (αρχείο Δημητρίου Ι. Βούζα).
4. Απόφαση απονομής Πολεμικού Σταυρού στον στρατιώτη Τερζή Δημήτριο από την Κάρπη για τη γενναιότητά του στη μάχη του Εσκί Σεχίρ, (αρχείο του εγγονού του Γιώργου Κουβατσίδη).