Τα σκουπίδια παραμένουν ένα… διαχρονικό πρόβλημα που εξακολουθεί να μας… «πνίγει»
Του Πολυκράτη Παντσίδη
Την δεκαετία του ‘60 μικρό παιδί θυμάμαι στο χωριό μου τα οικιακά σκουπίδια, και όχι μόνο, τα φορτώναμε στα καρότσια ή στα κάρρα και τα ξεφορτώναμε ανεξέλεγκτα στο ποτάμι, στους χείμαρρους, στις άκρες των δρόμων, κάτω από γέφυρες, όπου δηλαδή βόλευε την αφεντιά μας, αφού αρμόδιος γιά να ελέγξει την κατάσταση δεν υπήρχε. Την πράξη αυτή την θεωρούσαμε φυσιολογική. Δεν περνούσε από το μυαλό κανενός μας, ότι κάνουμε κάτι κακό.
Το πρόβλημα την εποχή εκείνη ήταν περισσότερο αισθητικής φύσεως παρά υγειονομικής, από την άποψη ότι το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων ήταν οργανικά απόβλητα. Όχι ότι δεν υπήρχε ρύπανση και τότε, αλλά ήταν μικρής έκτασης και δεν ετίθετο θέμα από κανέναν, ούτε από την Πολιτεία, ιδιαιτέρως στην ύπαιθρο.
Όμως, με ταχύ ρυθμό την ίδια δεκαετία μπήκαν στην ζωή μας το πλαστικό, τα λιπάσματα και τα ζιζανιοκτόνα, όλα τα «καλά» που η τεχνολογία και η πρόοδος μας έφεραν. Αυτομάτως το πρόβλημα των απορριμμάτων έγινε και υγειονομικό. Εν αγνοία μας αρχίσαμε να ρυπαίνουμε το έως τότε καθαρό έως τότε καθαρό περιβάλλον μας. Επιπροσθέτως πολλές κοινότητες, με την κατασκευή αποχετευτικού συστήματος διοχέτευαν τα λύματα στα παρακείμενα ρέμματα.
Αρκετά χρόνια μετά, οι κοινότητες όρισαν κάποια κοινόχρηστα σημεία στα αγροκτήματά τους ως σκουπιδότοπους. Το πρόβλημα, όμως, δεν λύθηκε. Αντιθέτως επιδεινώθηκε, καθώς οι χωματερές, που δημιουργήσαμε, λειτουργούσαν ανεξέλεγκτες, και με τις συνεχώς αυξανόμενες καταναλωτικές μας ανάγκες συν τω χρόνω γιγαντώνονταν, ενώ η παλιά μας συνήθεια να πετάμε οπουδήποτε στην φύση δεν έπαυσε να υπάρχει.
Η διαχείριση των απορριμμάτων μας κατ’ αυτόν τον τρόπο, συνεχίσθηκε και τις επόμενες δεκαετίες. Οι περιβαλλοντολόγοι, παρατηρώντας παγκοσμίως τον κίνδυνο της ρύπανσης από τις ανεξέλεγκτες χωματερές, έκρουσαν τον κώδωνα κινδύνου, αναγκάζοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση να λάβει μέτρα. Η χώρα μας είναι γνωστό πληρώνει ετησίως πρόστιμα εκατομμυρίων ευρώ, διότι δεν συμμορφώνεται στις οδηγίες της ΕΕ για το κλείσιμο των παράνομων χωματερών, κινδυνεύοντας να χαρακτηριστεί ως «η πιο βρώμικη χώρα της ΕΕ».
Το 1985, στην περιοχή μας, σήμερα δήμος Παιονίας, δημιουργήθηκε ο «Σύνδεσμος Αξιούπολης & κοινοτήτων περιοχής». Μεταξύ των δραστηριοτήτων του ήταν και η αποκομιδή των απορριμμάτων και η μεταφορά τους στις χωματερές των κοινοτήτων.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’00, και υπό την ασφυκτική πίεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ορθότερη διαχείριση των απορριμμάτων, τα απορρίμματα μεταφέρονται πλέον σε οργανωμένους χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α). Ταυτοχρόνως ολοκληρώνεται και η αποκομιδή ανακυκλώσιμων υλικών από όλες τις κοινότητες των δήμων της περιοχής Παιονίας.
Αν και η διαχείριση των απορριμμάτων θεσμοθετείται και οργανώνεται διά νόμων, με τις αρμόδιες υπηρεσίες, μόνιμο προσωπικό, τεχνολογικό εξοπλισμό, παρ’ όλα αυτά, δυστυχώς η ρύπανση του περιβάλλοντος από τα απορρίμματα, συνεχίζεται ακόμη και σήμερα, που μπήκαμε στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα και μάλιστα με τα χειρότερα στοιχεία ρύπανσης!
Παρά τις κάποιες προσπάθειες, που καταβάλλονται διαχρονικώς από τους πρώην δήμους της Παιονίας και από τον σημερινό, και οφείλουμε να τις αναγνωρίζουμε, δυστυχώς δεν αρκούν, γιά να επιλύσουν οριστικώς το τεράστιο πρόβλημα της καθαριότητας.
Οι τοπικές χωματερές στην χώρα μας, όπως και στον δήμο μας, παρά την απαγόρευσή τους, λειτουργούν αυθαίρετα υπό την ανοχή των αρμοδίων υπηρεσιών. Στον μεγάλο όγκο των απορριμμάτων, που συγκεντρώνουν, τεράστιο είναι το ποσοστό των ανακυκλώσιμων υλικών. Επίσης, εντός των κατοικημένων περιοχών, παρατηρούμε καθημερινώς οργανικά αδρανή και ανακυκλώσιμα υλικά να αναμιγνύονται στους πράσινους και γαλάζιους κάδους. Ακόμα και αποσυνθεμένα κουφάρια ζώων έχουμε δεί!
Υπάρχει έλλειψη κάδων σε όλες τις κοινότητες του δήμου μας, κυρίως ανακυκλώσιμων υλικών. Διαχωρισμός των ανακυκλώσιμων με ειδικούς κάδους γιά χαρτί, γυαλί, πλαστικό, αλουμίνιο, ορυκτέλαιο, ηλεκτρικές συσκευές, μπαταρίες δεν έχουμε. Το πλύσιμο των κάδων εναποτίθεται στο φιλότιμο του δημότη. Μέριμνα γιά τα επικίνδυνα άδεια δοχεία φυτοφαρμάκων δεν υπάρχει. Χώροι γιά την αποκομιδή ογκώδη υλικών και αδρανών υλικών πουθενά. Αποτέλεσμα όλων αυτών, σκουπίδια διάσπαρτα παντού, ακόμη και στα πιό απίθανα σημεία των αγροκτημάτων του δήμου μας.
Σε μερικούς δήμους της χώρας μας βλέπουμε οι αρμόδιες αντιδημαρχίες, σε συνεργασία με τα σχολεία και τα δασαρχεία και ομάδες ενεργών πολιτών, να προβαίνουν σε οργανωμένες εκστρατείες ενημέρωσης των δημοτών γιά την καθαριότητα και την προστασία του περιβάλλοντος στοχεύοντας στην ευαισθητοποίηση του δημότη. Δυστυχώς, στον δήμο μας δεν βλέπουμε να παίρνονται παρόμοιες δυναμικές πρωτοβουλίες.
Οι καλά πληροφορημένοι δημότες μπορούν να γίνουν αρωγοί και να διευκολύνουν σημαντικά την κάθε προσπάθεια του δήμου στον τομέα της καθαριότητας. Υπάρχει μία σημαντική μερίδα ευαισθητοποιημένων συνδημοτών μας που αν ο δήμος τους ενεργοποιήσει σε ένα καλά σχεδιασμένο και σοβαρό πρόγραμμα αντιμετώπισης της διαχείρισης των απορριμμάτων, θα έχει εκπληκτικά αποτελέσματα.
Με λύπη διαπιστώνουμε γιά τον δήμο μας, ότι η διαχείριση της ανακύκλησης και της αποκομιδής των απορριμμάτων εκ του αποτελέσματος είναι ανεπαρκής και δεν ανταποκρίνεται στο σκοπό της.
Κάτω από αυτές τις αντίξοες συνθήκες το έργο των εργαζομένων της αποκομιδής των απορριμμάτων καθίσταται δυσκολότερο και επικινδυνότερο, ιδιαιτέρως την περίοδο αυτή της πανδημίας του νέου κορωνοϊού. Γιά να κρατήσουν τον δήμο καθαρό και υγειονομικώς ασφαλή υπερβάλλουν εαυτούς.
Το συγκινητικό «ευχαριστώ» γιά αυτούς δεν είναι αρκετό. Μοιάζει να είναι υποκριτικό.
Σε κάθε προηγμένη χώρα το πρόβλημα της ανακύκλησης λύθηκε οριστικώς εδώ και πολλά χρόνια. Ταξιδεύουμε στο εξωτερικό και μένουμε άφωνοι με την ευταξία και την νοοτροπία των πολιτών, που επικρατεί στο τομέα της καθαριότητας. Η χώρα μας συμπεριφέρεται ως χώρα τριτοκοσμική. Γιατί;
«Ήμουν νιός και γέρασα», που λέει και η λαϊκή παροιμία. Σήμερα, που διανύω την έβδομη δεκαετία της ζωής μου, συνεχίζουμε να πετάμε τα σκουπίδια μας στα ίδια ακριβώς σημεία όπως πενήντα χρόνια πριν, αφού αρμόδιος ούτε σήμερα υπάρχει! Νιώθω απογοητευμένος.
