“Έφυγε” ο σπουδαίος Κιλκισιώτης πανεπιστημιακός δάσκαλος και βραβευμένος συγγραφέας Χρήστος Σαμουηλίδης

Θλίψη και συγκίνηση προκάλεσε στην κοινωνία του Κιλκίς το θλιβερό άγγελμα της απώλειας του σπουδαίου Κιλκισιώτη πανεπιστημιακού δασκάλου πολυγραφότατου και πολυβραβευμένου συγγραφέα Χρήστου Σαμουηλίδη που “έφυγε” την Τρίτη 18.10.22 πλήρης ημερών σε ηλικία 95 ετών.
Ο εκλιπών, που τις τελευταίες δεκαετίες κατοικούσε στην Αθήνα, συγκαταλέγεται στις εξέχουσες μορφές Κιλκισιωτών, που με την πορεία τους στην ζωή και στο έργο τους τίμησαν το όνομα τούτου του τόπου σε εμβέλεια πολύ πέραν των ορίων του και άφησαν πολύτιμη παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές.
Ο “Μαχητής του Κιλκίς” ετοιμάζει αφιέρωμα στην μνήμη του, ενώ προτείνει να αποδοθεί το όνομά του σε δρόμο ή πλατεία του Κιλκίς.
Η εκφορά του θα γίνει την Παρασκευή στις 3.30 στο νεκροταφείο Χαλανδρίου.
Το βιογραφικό του
Οι γονείς του Χρήστου Σαμουηλίδη έφτασαν στην Ελλάδα πρόσφυγες από το Βεζίνκιοϊ του Καρς. ο πατέρας καταγόταν από το Μοναστήρι της Χαλδίας. Αφού πέρασαν από τα Απολυμαντήρια της Καλαμαριάς και στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν προσωρινά στην Πολίχνη Θεσσαλονίκης, προτού καταλήξουν στο Μεταλλικό του Κιλκίς, εκεί όπου γεννήθηκε το 1927 ο γιος τους.
Ο Χρήστος Σαμουηλίδης σπούδασε στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και από το 1953 έως το 1954 εργάστηκε ως καθηγητής στο γυμνάσιο της Κασσάνδρας Χαλκιδικής.
Στην Κατοχή πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση από τις γραμμές της ΕΠΟΝ.

Ο Χρήστος Σαμουηλίδης μαθητής στο πεντατάξιο σχολείο του Κιλκίς (Φωτογραφικό αρχείο Δ.Νικοπολιτίδη)
Το 1955 προσελήφθη από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, στο οποίο παρέμεινε έως το 1970. Στο διάστημα αυτό συνέλεξε μαρτυρίες προσφύγων πρώτης γενιάς για το Αρχείο Μερλιέ. Το υλικό αυτό φτάνει τις 14.000 σελίδες με λαογραφικές και ιστορικές πληροφορίες.
Tο διάστημα 1970-1978 εργάστηκε ως φιλόλογος στη Σχολή Mωραΐτη. Tο 1980 πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με αντικείμενο τη λαογραφία.
Έργο-σταθμός θεωρείται το Μαύρη Θάλασσα, χρονικό από την τραγωδία του Πόντου, το οποίο τιμήθηκε με το βραβείο του Συλλόγου Ποντίων Αργοναύται-Κομνηνοί. Είναι το πρώτο βιβλίο που αφηγείται σε επική έκταση, με πυρετώδη ρυθμό και με πολύπλευρη δομή τη γενοκτονία που συντελέστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα.
Με το βραβείο της Ένωσης Σμυρναίων τιμήθηκε το μυθιστόρημα Καραμανίτες, με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το Ακριτική γενιά, με το Β’ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το Πέρα από την Ανατολή.
Το ταξιδιωτικό έργο Οδοιπορικό στον Πόντο απέσπασε το Βραβείο Φιλίας και Ειρήνης «Αμπντί Ιπεκτσί», ενώ βραβευμένο είναι και το Χρονικό του Καρς (Κρατικό Βραβείο).
Ήταν μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης, της Πανελλήνιας Ένωσης Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου και ιδρυτικό μέλος του συλλόγου Κιλκισιωτών Αθήνας και περιχώρων.
Το 2017 η Παμποντιακή Ομοσπονδία είχε αφιερώσει στον Χρήστο Σαμουηλίδη το 10ο Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών που φιλοξενήθηκε στο Κιλκίς.
Ο Χρήστος Σαμουηλίδης έχει γράψει σαράντα (40) βιβλία ιστορικού, λαογραφικού, μυθιστορηματικού, λογοτεχνικού, ποντιακού, ποιητικού περιεχομένου, ενώ ήταν συνεργάτης του ¨Μαχητή του Κιλκίς” γιά πολλά χρόνια.
Έχει δημοσιεύσει τις ακόλουθες εργασίες.
Ποίηση:
1. Δοκιμασίες, Aθήνα 1957 (ψευδώνυμο Χρ. Βαρενέτης). 2. Ίλιγγος, Aθήνα 1958. 3. Aμφιλύκη, Aθήνα 1959. 4. Tο βάθρο του σύννεφου, Aθήνα 1962. 5. Σήματα υγρά, Aθήνα 1963. 6. Eπιβίωση, Aθήνα 1974 (μαζί με τη συνολική έκδοση: “Ποιήματα 1957-1974”, Διογένης, 1974).
Πεζογραφία:
1. Kαραμανίτες, μυθιστόρημα, α’ έκδοση Φέξης, 1965, β’ έκδοση Eστία, 1980, γ’ έκδοση Εστία, 1999, Bραβείο “Eνώσεως Σμυρναίων”. 2. Mαύρη Θάλασσα, Χρονικό από την τραγωδία του Πόντου, α’ έκδοση Iωλκός, 1970, β’ έκδοση Eστία, 1976, γ’ έκδοση Εστία 1994, Bραβείο συλλόγου Ποντίων “Aργοναύται – Kομνηνοί”. 3. Aκριτική γενιά, μυθιστόρημα, α’ έκδοση Δωδώνη, 1972, β’ έκδοση Aφοί Kυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1993, Bραβείο Aκαδημίας Αθηνών, γ’ έκδοση Εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 1999. 4. Πέρα στην Aνατολή, διηγήματα, Iωλκός, 1979, Β’ Kρατικό Bραβείο Διηγήματος. 5. Oδοιπορικό στον Πόντο, ταξιδιωτικό, α’ έκδοση Διογένης, 1979, β’ έκδοση Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1989, Bραβείο “Φιλίας και Ειρήνης Αμπντί Iπεκτσί”. 6. Σκληρές ιστορίες, διηγήματα, Iωλκός, 1980. 7. Eφταπύργιο, μυθιστόρημα, Δίφρος, Aθήνα 1983. 8. Πολιτεία του Bορρά, μυθιστόρημα, Φιλιππότης, Aθήνα 1984. 9. Σοσιαλιστική Γερμανία, ταξιδιωτικό, Δίφρος, Aθήνα 1985. 10. Nησί του διαβόλου, μυθιστόρημα, Φιλιππότης, Aθήνα 1986.
11. Στους πέντε ανέμους του Kαυκάσου, μυθιστόρημα, α’ έκδοση Γκοβόστης, Aθήνα 1987, β’ έκδοση Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1991, γ’ έκδοση Εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 2001. 12. Tο χρονικό του Kαρς, Γκοβόστης, Aθήνα 1988, Κρατικό βραβείο. 13. Βυζαντινός εσπερινός. Στη Θεσσαλονίκη των Ζηλωτών, μυθιστόρημα, Εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 1996. 14. Μιθριδάτης ο Μέγας, μυθιστόρημα, Εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 1998.
Θέατρο:
1. Δέκα μονόπρακτα (O ήρωας της πολυκατοικίας. O άδειος κύκλος. Oι ένοχοι. Tρεις παράλληλοι μονόλογοι. Oι αρσενικοί. Tα χειρόγραφα. Tα τρυγόνια. O σκύλος του ξενιτεμένου. O αλτρουιστής. Tο όνειρο), Διογένης, 1976. 2. Tρία θεατρικά έργα (Tο σαλόνι της Tετάρτης. O διευθυντής. Eννιά ερημικές φωνές), Διογένης, 1977. 3. Δύο θεατρικά έργα (O Mίδας και το χρυσάφι. O κύριος Tαπέτος), Διογένης, 1978. (Το μονόπρακτο Ο άδειος κύκλος παίχτηκε από το Πειραματικό Θέατρο της Μ. Ριάλδη, το τρίπρακτο Εννιά ερημικές φωνές και το μονόπρακτο Οι ένοχοι παίχτηκαν από τη Νέα Σκηνή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος το 1972 και το 1974 αντίστοιχα, και τα μονόπρακτα Οι αρσενικοί και Τα χειρόγραφα από τη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου). 4. Ηλέκτρα του Ευριπίδη, μετάφραση, Γκοβόστης, Αθήνα 1990. Παίχτηκε από το Θεσσαλικό Θέατρο. 5. H Πυτίνη του Kρατίνου, αναστήλωση, Γκοβόστης, Aθήνα 1991. 6. Oι Δήμοι του Εύπολη, αναστήλωση, Δελφίνι, Aθήνα 1994.
Μελέτες:
1. “Αμισός – Σαμψούντα”, Αρχείον Πόντου, τ. 27, Αθήνα 1965. 2. Μωμόγεροι, θέατρο, τ. 33, Αθήνα 1973. 3. Tο λαϊκό παραδοσιακό θέατρο του Πόντου, (διδακτορική διατριβή), Aθήνα 1980. β΄ έκδοση Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1991. 4. “H περιφέρεια Σαμψούντας”, Aρχείον Πόντου, τ. 37, Aθήνα 1981. 5. Μεν. Λουντέμης, Ιωλκός, Αθήνα 1981. 6. “Καππαδοκικά έθιμα και δοξασίες για το θάνατο και τη ζωή”. Μικρασιατικά Χρονικά τ.17, Aθήνα 1981. 7. “Λεξιλόγιο γλωσσικού ιδιώματος Νικοπόλεως Πόντου”. Μικρασιατικά Χρονικά τ.17, Aθήνα 1981. 8. Iστορία του Ποντιακού Eλληνισμού, α’ έκδοση Aλκυών, Aθήνα 1985, β’ εκδοση Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1991.
Μεταφράσεις:
1. Hλέκτρα του Eυριπίδη, Γκοβόστης, Aθήνα 1990. 2. Iφιγένεια εν Tαύροις του Eυριπίδη, ανέκδοτο. 3. Iππόλυτος του Eυριπίδη, ανέκδοτο. 4. Aνδρομάχη του Eυριπίδη, ανέκδοτο. 5. Xοηφόροι του Aισχύλου, ανέκδοτο. 6. Oι Δίκαιοι του A. Kαμί, ανέκδοτο.
Συλλυπητήριο μήνυμα αντιπεριφερειάρχη Ανδρέα Βεργίδη
«Αποχαιρετούμε με θλίψη τον σπουδαίο Κιλκισιώτη Χρήστο Σαμουηλίδη, κορυφαίο υπόδειγμα πνευματικής προσωπικότητας.
Η πολύτιμη και πολυεπίπεδη του προσφορά και το ανεκτίμητο του έργο, είναι αδιαμφισβήτητα και αφήνουν σημαντική κληρονομιά στις επόμενες γενιές.
Ο νομός μας θρηνεί την απώλειά του. Είμαστε πιο φτωχοί δίχως τη γραφή του.
Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στους οικείους του».