Τα εγκαίνια αποξήρανσης των λιμνών Αρτζάν-Αματόβου από τον Ελ.Βενιζέλο το 1929

Γράφει ο Χρήστος ‘Ιντος

Στις 25 Νοεμβρίου 1929 ημέρα Δευτέρα πραγματοποιήθηκαν στο Λιμνότοπο τα εγκαίνια της αποξήρανσης των Λιμνών Αρτζάν – Αματόβου. Δηλαδή του έργου αποχέτευσης των υδάτων των λιμνών αυτών μέσω διώρυγας στον ποταμό Αξιό. Το είχε αναλάβει και το εκτέλεσε η Αμερικανική εταιρεία τεχνικών έργων «Φαουνταίησον» η οποία έδρευε στην Νέα Υόρκη.

Το πρωί της ημέρας εκείνης έφθασε στη Θεσσαλονίκη ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος συνοδευόμενος από τον υπουργό Γεωργίας Σπυρίδη, τον υφυπουργό Παπαδάτο, τον γενικό γραμματέα του ίδιου υπουργείου Πιστολάκη, τον αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα Σπίντερ και πολλούς άλλους υπηρεσιακούς παράγοντες. Τον υποδέχθηκαν στο ΣΣ της πόλης οι αρχές με επικεφαλής τον Δήμαρχο Μάνο.

Μετά ολιγόλεπτη στάση η αμαξοστοιχία που μετέφερε τον Πρωθυπουργό αναχώρησε για τον Λιμνότοπο. Με μικρές στάσεις στους ενδιάμεσους σταθμούς, όπου έγινε με δεκτός από τους κατοίκους με ενθουσιασμό και του προσφέρθηκαν δώρα, έφθασε στον τόπο της τελετής. Ήταν η γέφυρα της γραμμής του τραίνου που περνούσε πάνω από τη διώρυγα στο ύψος του χωριού.

Τον υποδέχθηκαν οι αρχές της περιοχής με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Πολυανής Κύριλλο , ο εκπρόσωπος της εταιρείας Ρως και πλήθος κατοίκων από όλους τους οικισμούς της ευρύτερης περιοχής, ιδιαίτερα του Πολυκάστρου, της Αξιούπολης, του Άσπρου, του Βαφειοχωρίου κλπ.

Μετά την τέλεση του Αγιασμού από τον Μητροπολίτη Κύριλλο, ο Πρωθυπουργός με την υπόδειξη του Ρως έστρεψε ειδική στρόφιγγα και τα νερά διοχετεύθηκαν στο κανάλι με κατεύθυνση προς τον Αξιό. Αντιπροσωπεία Πολυκαστρινών του ζήτησε να «ευλογήσει» τον τόπο τους. Χαριτολόγησε λέγοντας πως δεν είναι παπάς και ενδίδοντας στις παρακλήσεις τους, πέρασε τη γέφυρα και πάτησε στην αντίπερα μεριά ικανοποιώντας το αίτημά τους. Του προσφέρθηκε εκ μέρους του Πολυκάστρου ως δώρο μία Καβακλιώτικη παραδοσιακή στολή.

Εγκαίνια αποξήρανσης Αρτζάν από τον πρωθυπουργό Ε. Βενιζέλος, τον Σκίνερ (πρεσβευτή ΗΠΑ) και τον υφυπουργό Παπαδάτο στον Λιμνότοπο τον Νοέμβριο 1929, (Πηγή, ΠΡΙΣΜΑ τ.8, 1998)

Ο επιβλέπων τα έργα Ρως, αφού προσφώνησε τον Πρωθυπουργό αναφέρθηκε διεξοδικά στο συγκεκριμένο έργο, όπως και σε άλλα παρόμοια που εκτελούσε η εταιρεία του τότε στην Κεντρική Μακεδονία. Ήταν η αποστράγγιση της λίμνης των Γιαννιτσών, οι διευθετήσεις των κοιτών των ποταμών Γαλλικού, Αξιού, Λουδία και Αλιάκμονα. Με το συγκεκριμένο έργο το οποίο θα αποπερατωνόταν το Φεβρουάριο του 1930 θα δίδονταν στην καλλιέργεια 55.000 στρέμματα. Σε αυτά δεν συμπεριλαμβάνονταν όσα στρέμματα θα αποδεσμεύονταν μετά την κατασκευή αναχώματος στην αριστερή όχθη του Αξιού.

Ανέφερε ακόμη πως στην εκτέλεση του έργου υπήρξαν δυσκολίες που ξεπεράστηκαν με την εφαρμογή των τελευταίων μεθόδων τεχνικής και την χρησιμοποίηση κατάλληλων μηχανικών μέσων. Το συγκεκριμένο έργο, « η κατασκευή του ρουφράκτου», διήρκεσε δεκατέσσερις μήνες.

Για τα πεπραγμένα της πορείας εκτέλεσης του έργου μίλησε ο αντιπρόσωπος του κρατικού ελέγχου της εταιρείας Παπανικολάου. Αναφέρθηκε και αυτός στα εκτελούμενα στην Μακεδονία έργα, πρώτο των οποίων ήταν το εγκαινιαζόμενο χαρακτηρίζοντάς το «εξαιρετικόν δια την Β. Ελλάδαν». Περιγράφοντάς το αν’αφερε, πως περιλαμβάνει δύο διώρυγες 22 χιλ. κατά μήκος των λιμνών και μια κεντρική πλάτους 12 μ., βάθους 2–9 μ., μήκους 12 χιλ.

Στην κεντρική υπάρχουν δύο «ρουφράκτες» αναγκαίοι για τη ρύθμιση της ροής των υδάτων, ένας στον τόπο των εγκαινίων και δεύτερος στο τέρμα. Επίσης περιλάμβανε γέφυρες, όπως την σιδηροδρομική στον τόπο των εγκαινίων και δύο οδικές, από τις οποίες μία είχε αποπερατωθεί και η δεύτερη βρίσκονταν στο στάδιο της κατασκευής.

Το όλο έργο, υπογράμμισε, ανά στρέμμα δεν υπερέβη το κόστος των 1200 δρχ. και θα απέδιδε στην καλλιέργεια 55.00 στρ., θα απάλλασσε δε την περιοχή από τις πλημμύρες του Αξιού και την ελονοσία. Παράλληλα με το κύριο έργο κατασκευάστηκαν αναχώματα στις όχθες του Αξιού στις περιοχές Πολυκάστρου, Καμποχωρίου, διώρυγες μήκους 33 χιλ. στους χείμαρρους Γοργόπης και Τούμπας.

Ο υφυπουργός των συγκοινωνιών Καραπαναγιώτης αναφέρθηκε στην προκήρυξη κατασκευής του έργου, η οποία έγινε το 1925 από την Κυβέρνηση Μιχαλακοπούλου και ανατέθηκε στην κατασκευάστρια εταιρεία « Φαουνταίησον». Η δικτατορία του Πάγκαλου, όταν ανέλαβα την εξουσία, κατάγγειλε την ανάθεση αλλά στη συνέχεια προχώρησε στην εκτέλεση. Όταν εγκαινιάστηκε το έργο ο Μιχαλακόπουλος ήταν αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Βενιζέλου.

Μετά την τελετή οι επίσημοι μετέβηκαν στον Άσπρο, έδρα των εγκαταστάσεων της Φουνταίσιον. Εκεί παρατέθηκε γεύμα στο οποίο παρακάθισαν ο Πρωθυπουργός, ο διευθυντής της εταιρείας, ο Αμερικανός πρέσβης, οι υπουργοί Κανναβός, Δίγκας, Σπυρίδης, Καραπαναγιώτης, Παπαδάτος, Παπανικολάου, ο διοικητής του Γ΄ Σώματος Στρατού Κλάδος, ο Μητροπολίτης Πολυανής και οι περισσότεροι γερουσιαστές και βουλευτές της Μακεδονίας . Στη συνέχεια ο Πρωθυπουργός επισκέφθηκε το Τόψιν, την Γέφυρα Θεσσαλονίκης, όπου και μίλησε προς στους κατοίκους.

Βέβαια, μετά τα εγκαίνια του 1929 τα έργα στις λίμνες Αρτζάν – Αματόβου συνεχίστηκαν μέχρι και το 1934. Δεν ήταν όμως και το οριστικό τους τέλος. Ως τις ημέρες μας έγιναν πλήθος παρεμβάσεων , ωστόσο τα νερά τους, ιδιαίτερα σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων, αποτελούν μόνιμη απειλή των καλλιεργητών της περιοχής.