Οι Μωμό(γ)εροι μετά το Κιλκίς, στον Α.Μάρκο
Μετά το Κιλκίς οι Μωμό(γ)εροι του Αγίου Μάρκου θα δώσουν παράσταση δρόμου και …στον Αγιο Μάρκο.
Ως είθισται, η παράσταση θα δοθεί την επομένη της Πρωτοχρονιάς, δηλαδή Σάββατο 2.1.16, με ώρα έναρξης 3 μετά το μεσημέρι.
Την συγκεκριμένη ώρα θα ξεκινήσει η πομπή των Μωμό(γ)ερων από το σχολείο του χωριού, με κατάληξη το καφενείο «Νέα Λαραχανή», μπροστά από το οποίο θα δοθεί η κεντρική παράσταση.
Μετά το πέρας της ο φερώνυμος πολιτιστικός σύλλογος του χωριού θα κόψει μέσα σ’ αυτό την βασιλόπιτά του ενώ θα παραθέσει και μικρή δεξίωση.
Από την Λαραχανή στο Κιλκίς
Οι «Μωμό(γ)εροι» ή τα «Μωμοέρα» είναι ένα θεατρικό δρώμενο που παιζόταν το Αγιο Δωδεκάμερο μεταξύ Χριστουγέννων και Φώτων.
Κατά των Σαμουηλίδη υπάρχουν 55 παραλλαγές σε όλον τον Πόντο. Η παραλλαγή του Αγίου Μάρκου προέρχεται από τους κατοίκους της Λαραχανής, περιοχή Ματσούκας και της περιφέρειας Τραπεζούντος.
Κάθε παραμονή της Πρωτοχρονιάς και την Πρωτοχρονιά νέοι μεταμφιέζονταν και μεταμφιέζονται σε διάφορα πρόσωπα και δημιουργούν ένα θίασο.
Τα μέλη ή πρόσωπα του θιάσου είναι ο γαμπρόν ή αλογάς, η νύφε, ο Γέρον, η Γραία, ο Γιατρόν, ο Τσανταρμάς, το άλογον, οι Μωμόγεροι, Μουσικοί (ο λυράρης, νταουλτσής..), δισακκάς, (ο δίκωλος, η αρκούδα και ο αρκουδάς….) και έκτακτα πρόσωπα ο Νοικοκύρης και οι Θεατές.
Το περιεχόμενο κατά κανόνα είναι κωμικό και η παράσταση χαρακτηρίζεται κωμωδία. Στοιχείο της κωμωδίας είναι και η παρανόηση της γραίας στο διάλογό της με τον γιατρό.
Η κωμωδία όμως αυτή, παίρνει σε μερικές περιπτώσεις κοινωνικές διαστάσεις και σατιρίζει τη διαφθορά και την αυταρχικότητα (τότε των Τούρκων αρχόντων, των Τούρκων δικαστών, των γιατρών και των αστυνομικών οργάνων, καθώς και την τυραννική συμπεριφορά των πρώτων σε βάρος των απλών, των φτωχών ανθρώπων και ραγιάδων) και τώρα όλων αυτών στην Ελλάδα μας.
Η αντίδραση σ’ όλα αυτά είναι κοροιδία και τα κωμικά καμώματα από τη μεριά των καταπιεζομένων ή και ο εξευτελισμός των σημερινών πολιτικών.
Και αυτό αναδεικνύεται ιδιαίτερα στο κομμάτι της νεκρανάστασης του γέρου με τον διάλογο της γραίας-γιατρού-νοικοκύρη.
Ο κόσμος χρησιμοποιούσε τις φράσεις, για τον θίασο «Τα Μωμοέρα έρχουνταν» ενώ για την παράσταση έλεγαν «παίζ’νε τα Μωμοέρα».
Η πομπή των Μωμογέρων περιφέρεται στους δρόμους και πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι του χωριού.
Οι κάτοικοι του χωριού στήνουν τραπέζια με ποτά και κεράσματα για να υποδεχθούν του Μωμόγερους ανταλάσσοντας ευχές για το καλό του χρόνου όπου αναδεικνύεται και το ευετηριακό του μέρος.
Σε όλη την διάρκεια της παράστασης οι μωμόγεροι δημιουργούν φοβερή και άγρια εντύπωση προκαλώντας στους θεατές φόβο και δέος αλλά και με την συμπεριφορά και τα πειράγματα των γέλιο. Είναι ανήσυχοι και σε πλήρει επιφυλακή και περιφέρονται γύρω από την νύφη.
Μην κανείς διανοηθεί και αρπάξει την νύφη.
Αλλά παράλληλα τραγουδώντας αναδεικνύουν την δυναμική πρόθεσή τους για έρωτα και αλλά και διακηρύττοντας τα κάλλη και την ομορφιά της νύφης
Μωμόγερος θα ΄ίνουμαι
θα βγαίνω σα παρχάρια
θα ερωτώ θα ερημώ
ας σή σεβτάς τα χάλια
Ασάν εμάς τι μωμοέρ΄ς
π΄εχομε όμορφον νύφε
εμάς αν ΄κι νανεύετε
όλεν ο κόσμον είδεν
..
..Αφέντα θέλουμ’ για τ’ εσέν
την υίαν και ευλοίαν
όλεν τον χρόνον ν’ έχετεν
χαρά και ευτυχίαν
Και αυτή με τη συμπεριφορά της προκαλεί τον έρωτα, την γονιμότητα.
Οι θεατές συμμετέχουν ενεργά στο θεατρικό δρώμενο προσπαθώντας να κλέψουν την νύφη, ή πειράζωντας τον γέρο και την γραία αλλά και το αντίθετο.
Ο δε γιατρός εξετάζει, επίσης, τους θεατές, τους νοικοκυραίους, διερχόμενα ζώα και ό,τι άλλο μπορεί να προκαλέσει γέλιο.
Και τελικά στην κατάλληλα διαμορφωμένη πλατεία του χωριού δίδεται η κεντρική παράσταση του θεατρικού δρώμενου καθώς και παρουσίαση ποντιακών χορών από το χορευτικό συγκρότημα του συλλόγου και στο τέλος θα ακολουθήσει γενικός χορός για όλους τους παρισταμένους.
