Χρήστος Σπίγκος: Φαντασίας παιχνιδίσματα

Δυο φράσεις από δυο εντελώς διαφορετικούς ανθρώπους.

Ο ένας, παγκοσμίου φήμης ομότιμος καθηγητής κοινωνιολογίας στο LSE. Ο άλλος, επιτυχημένος, κατά δήλωσή του, επιχειρηματίας στην αλλοδαπή.

Ο πρώτος, ο Νίκος Μουζέλης, σ’ ένα πρόσφατο εξαιρετικό άρθρο του σε σαββατιάτικη αθηναϊκή εφημερίδα με τίτλο «Το μέλλον της δημοκρατίας», μεταξύ άλλων αναφέρει: «…εταιρείες κοινωνικών δικτύων αντλούν στοιχεία σχετικά με τις απόψεις και τους τρόπους ζωής των ανθρώπων. Μεταξύ άλλων αυτά τα στοιχεία χρησιμοποιούνται για ενίσχυση της ισχύος και της επιρροής πολιτικών προσώπων με σκοπό να κερδίσουν εκλογές ή να στηρίξουν αυταρχικά καθεστώτα.».

Ο δεύτερος, ο Στέφανος Κασσελάκης, έχει επισημάνει: «Αν ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ήταν κανονικό κόμμα, εγώ δε θα ήμουν πρόεδρος».

Και οι δυο είπαν το ίδιο πράγμα.

Η επικρατούσα διαδικτυακή ελευθεριότητα επιτρέπει σε οργανωμένες προσπάθειες να κατανοήσουν το προφίλ ενός οποιουδήποτε ανθρώπινου συνόλου, αρκεί τα μέλη του να δημοσιοποιούν ακατέργαστα τα εσώψυχά τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Συνεχίζοντας τη σκέψη και των δύο, περιπλανήθηκα σε παλιότερες εποχές.

Τότε που η ζωή μας δεν εκτυλισσόταν σε κοινή θέα και η ιδιωτικότητα ήταν στοιχειωδώς προστατευμένη από το αδιάκριτο βλέμμα της δημόσιας κριτικής.

Σήμερα η απεριόριστη δυνατότητα για επικοινωνία με το άγνωστο μας διεγείρει σε τέτοιο βαθμό, που αυτοδιαπομπευόμαστε, αδιαφορώντας για πιθανές συνέπειες στο ιδιωτικό η επαγγελματικό μας περιβάλλον.

Σκέφτηκα για παράδειγμα τι θα μπορούσε να συμβεί σ’ ένα Κόμμα, αν τα μέλη του μετέφεραν τις όποιες εσωτερικές αντιθέσεις στον «φιλόξενο» χώρο της αδηφάγου διαδικτυακής αδιακρισίας.

Σε μια τέτοια φανταστική περίπτωση, θα ήταν ευχερές σε μια καλά συντονισμένη επικοινωνιακή προσπάθεια να λειτουργήσει διαλυτικά για Κόμμα αυτό, προκειμένου να μεταβάλει την πολιτική του στόχευση, την οργανωτική του διάρθρωση και την πολιτική του πορεία.

Αν δηλαδή διαπίστωναν, ότι τα μέλη του δεν διακρίνονται για τη συνοχή τους, την πολιτική τους παιδεία, τη σοβαρότητα και το μέτρο, θα μπορούσε με οποιοδήποτε τρόπο να φυτευτεί ένας ουρανοκατέβατος μεσσίας που θα έπειθε το πλήθος με την εικόνα και τα λίγα, αλλά αυτονόητα, λόγια που χαϊδεύουν αυτιά και τυφλώνουν μάτια και μυαλό.

Ένα τέτοιο εγχείρημα προϋποθέτει το εύφορο έδαφος της αγανάκτησης, της επιπόλαιας κρίσης και της ευμετάβλητης συνείδησης. Τότε το περιτύλιγμα γρήγορα μετατρέπεται σε «λύση», η δημαγωγία σε καπετάνιο, το ψευδεπίγραφο σε φάρο κι η ομιχλώδης πορεία σε ελπίδα.

Το πλήθος ανακουφισμένο ακολουθεί τον όμορφο και δυναμικό «ηγέτη» και είναι έτοιμο να αποδοκιμάσει σκληρά την όποια κριτική κατά του άγνωστου «δικού του» ανθρώπου. Η άλλη άποψη δαιμονοποιείται, ο τόπος γεμίζει από υπονομευτές κι η λογική σιωπηλά αναμένει τους τίτλους τέλους.

Ευτυχώς που όλα αυτά βρίσκονται στη φαντασία μου.

Ευτυχώς.