Το τέλος του Μεγάλου Πολέμου (11 Νοεμβρίου 1918)

Γράφει ο Χρήστος Π. Ίντος

Από τη μάχη του Βερντέν στη Γαλλία, (πηγή, διαδίκτυο)

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, 1914-1918,  γνωστός και ως ο Μεγάλος Πόλεμος άρχισε στις 28 Ιουνίου του 1914, με αφορμή τη δολοφονία του αρχιδούκα της Αυστροουγγαρίας Φραγκίσκου Φερδινάνδου στο Σεράγεβο της Βοσνίας. Από τη μια οι δυνάμεις της Ανταντ, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία κλπ και από την άλλη οι Κεντρικές δυνάμεις, Γερμανία, Αυστροουγγαρία. Σταδιακά στο ένα ή στο άλλο στρατόπεδο εντάχθηκαν όχι μόνο οι χώρες της Ευρώπης αλλά και άλλων ηπείρων. Τα μέτωπα του πολέμου που διαμορφώθηκαν ήταν πολλά και όσον αφορά τη χώρα και τον τόπο μας (Ν. Κιλκίς), βρέθηκαν στη δύνη του Μακεδονικού Μετώπου. Δόθηκαν σημαντικές μάχες, όπως οι γνωστές του Ραβινέ, του Σκρα, της Δοϊράνης.

Και αφού διαδραματίστηκαν πολλά οι Γερμανοί Στρατηγοί του Ανατολικού Μετώπου Χίντεμπουργκ και Λούντεντορφ μετά την ήττα και τη συνθηκολόγηση της Βουλγαρίας στο Μακεδονικό Μέτωπο στις 29 Σεπτεμβρίου 1918 εισηγήθηκαν στην Κυβέρνησή τους να δρομολογηθεί ανακωχή και συνθηκολόγηση  με τις δυνάμεις της Αντάντ. Αυτό επιβάλλονταν και από την εξέλιξη των γεγονότων σε όλα τα μέτωπα.

Φαράγγι Palliottes κοντά στη Γουμένισσα, Σεπτ. 1917. O Σέρβος Συνταγματάρχης Καλαφάτοβιτς παρασημοφορεί τη Σημαία του 2ου Συν. της 122ης Γαλ, Μερ. ενώπιον του Στρατηγού Ζερόμ, (πηγή, ΓΥΠ)

Στο Δυτικό τον Οκτώβριο και στις αρχές Νοεμβρίου 1918 συνεχίστηκαν οι επιχειρήσεις στην Αμβέρσα και στον ποταμό Μεζ. Οι Ιταλοί πέτυχαν νίκη στο Βιτόριο Βένετο, οι Άγγλοι κατέλαβαν το Χαλέπι στις 25 Οκτωβρίου, οι δυνάμεις του Μακεδονικού Μετώπου υπό τον Ντ΄ Εσπεραί εισέδυσαν στη Σερβία και τη Ρουμανία έχοντας στόχο την είσοδό τους στη Βιέννη. Δυνάμεις υπό τον Άγγλο Στρατηγό Μιλν κατευθύνθηκαν προς τη Θράκη και την Τουρκία.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ζήτησε και υπέγραψε ανακωχή στις 17/31 Οκτωβρίου στον Μούδρο. Άνοιξε τα στενά των Δαρδανελίων στα συμμαχικά πλοία, τα οποία μαζί με το περίφημο ελληνικό θωρηκτό «ΑΒΕΡΩΦ» κατέπλευσαν στην Κωνσταντινούπολη στις 14/27 Νοεμβρίου 1918.  Η Αυστρία υπέγραψε ανακωχή στις 3 Νοεμβρίου και η Γερμανία στις 11του ίδιου μήνα.

Παλαιό Γυναικόκαστρο, 21-7-1916. Αξιωματικοί του Συμμαχικού Στρατού και χωρικοί. (Πηγή, ΓΥΠ)

Ο «Μεγάλος Πόλεμος» τελείωσε στις 11 Νοεμβρίου 1918 με την υπογραφή συνθηκολόγησης στο δάσος της Κομπιένης στη Γαλλία. Κράτησε περισσότερο από τέσσερα χρόνια και πήραν μέρος 65 εκατομμύρια άνθρωποι. Τα οκτώ σκοτώθηκαν, τα 21 τραυματίστηκαν. Οι υλικές καταστροφές ανά τον κόσμο ήταν ανυπολόγιστες. Οι απώλειες της Ελλάδας στον Στρατό ήταν: σκοτώθηκαν 834 αξιωματικοί και στρατιώτες, 3.790 τραυματίστηκαν, 671 εξαφανίστηκαν. Χάθηκαν 205 εμπορικά πλοία και το χρέος της χώρας ήταν τεράστιο.

Ο ιστορικός Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, σημείωσε: «Αν οι απώλειες του στρατού κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων ήταν μικρές, υπολογίζονται σε 5.000 περίπου νεκρούς, τραυματίες, κ. λ., αντιθέτως τεράστιες ήταν των αμάχων. Υπολογίζεται ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου 900.000 Έλληνες της Μικράς Ασίας εξοντώθηκαν με εκτελέσεις ή εκτοπισμούς, ενώ 450.000 διώχτηκαν ή έφυγαν τρομοκρατημένοι ως πρόσφυγες στην Ελλάδα. Επίσης 45.000 Έλληνες της Ανατολικής Μακεδονίας που είχαν καταλάβει οι Βούλγαροι, θανατώθηκαν με εκτελέσεις ή από κακουχίες και πείνα, εκτοπισμένοι σε διάφορα μέρη του εσωτερικού της Βουλγαρίας».

ΔΟΪΡΑΝΗ, Σέρβοι, Άγγλοι και Γάλλοι στρατιώτες τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Η συμβολή  των Ελλήνων στη νίκη της Αντάντ ήταν σημαντική. Η θυσία τους αναγνωρίστηκε και με τη συνθήκη των Σεβρών (1920) δόθηκαν στην Ελλάδα προαιώνιοι τόποι ελληνικοί.

“…… Η μεγάλη αξία της συμμαχικής νίκης στο Μακεδονικό Μέτωπο έγκειται στην αποφασιστική συμβολή της στην τελική νίκη, μάλιστα με χρησιμοποίηση περιορισμένων σχετικά δυνάμεων και με μικρές συγκριτικά απώλειες. Επιπλέον και στο γεγονός, πως με την επίσπευση της τελικής νίκης, συντομεύτηκε η διάρκεια του Πολέμου κατά έξι μήνες τουλάχιστον. Αποσοβήθηκαν νέες βαρύτατες απώλειες των ένοπλων δυνάμεων και των δύο παρατάξεων και νέες μεγάλες δοκιμασίες των λαών τους. Στην επίτευξη των σπουδαιότατων αυτών, ευεργετικών για τους λαούς της Ευρώπης, αποτελεσμάτων η συμμετοχή της Ελλάδος ήταν πολύ σημαντική, καθώς είχε συμβάλει πολλαπλά στην πραγματοποίηση της συμμαχικής νίκης στο Βαλκανικό Μέτωπο.

Μικρό Δάσος Παιονίας, 5.5.1916, (πηγή, ΓΥΠ)

Μεγάλη Στέρνα Ν. Κιλκίς, 20.7.1916, (πηγή, ΓΥΠ)