ΟΛΥΜΠΙΑ ΚΟΝΤΟΡΕΠΑ (18; – 1905) Μια δραστήρια δασκάλα στη Γουμένισσα το 1873

Γράφει ο Χρήστος Π. Ίντος

Η Ολυμπία Κοντορέπα ήταν γόνος γνωστής πολυμελούς οικογένειας της Θεσσαλονίκης, η οποία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πόλη και γενικότερα στη Μακεδονία. Αδέλφια της ήταν οι Κωνσταντίνος, φιλόλογος και στη συνέχεια γιατρός, Γεώργιος, Αλέξανδρος και Δημήτριος. Είχε και δύο αδελφές την Αικατερίνη, και την Άννα, σύζυγοι Κωνσταντίνου Χριστοδούλου, και Γεωργίου Κωνσταντινίδη αντίστοιχα.

Μετά τις σπουδές της νυμφεύτηκε στη Θεσσαλονίκη τον Τζων Σπύρη. Είχε σημαντική συνεργασία με τον λόγιο και φιλόλογο Πέτρο Ν. Παπαγεωργίου. Οργάνωσε το Ελληνικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο Γουμένισσας, όπως και άλλα στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία. Υπηρέτησε σε πολλά από αυτά ως διευθύντρια, Γουμένισσα 1873-1874, ίσως και μετέπειτα, Μακρινίτσα Πηλίου 1882, σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια της  Θεσσαλονίκης κλπ.

Από τη δημοσιευμένη αλληλογραφία της με τον αδελφό της Κωνσταντίνο, ο οποίος  ως γιατρός αρχικά εργάστηκε στα Βελεσά (Σκόπια), όπου οργάνωσε την εκεί ελληνική κοινότητα, και στη συνέχεια στην Καβάλα, αντλούνται ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη Θεσσαλονίκη και τη Μακεδονία τηης εποχής της.

Το ιστορικο διδακτήριο Γουμένισσας, (αρχείο Χρ. Ίντος)

Η Κοντορέπα τοποθετήθηκε στη Γουμένισσα το 1873 αρχικά ως Νηπιαγωγός μετά από στενή συνεργασία της Τοπικής Ελληνικής Κοινότητας με τον Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο Βοδενών (Έδεσσας). Αποτέλεσμα της συνεργασίας ήταν η ίδρυση και λειτουργία στη Γουμένισσα “ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ  ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΟΣ ”, το 1874 ως παράρτημα του ομώνυμου συλλόγου Βοδενών. Ο Σύλλογος Βοδενών  είχε αναλάβει τη μισθοδοσία της Κοντορέπα, την ενίσχυση με χρηματικά ποσά και γραφική ύλη απόρων μαθητών της Γουμένισσας, την εκτύπωση του καταστατικού και την κατασκευή της σφραγίδας της “Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητος”.

Η Γουμένισσα ευχαρίστησε τον Σύλλογο Βοδενών για τη συνεργασία και την ενίσχυση. Στη συνεδρίαση του Συλλόγου Βοδενών της 13ης Σεπτεμβρίου 1873 αναγνώστηκε η ευχαριστήρια επιστολή, “…..των εν Γουμέντζια εφόρων ευχαριστούντων δι΄ αυτής τον ημέτερον Σύλλογον επί τη ηθική και υλική συνδρομή, ην παρέσχεν υπέρ του εκείθε συντασσομένου Νηπιαγωγείου ….”.

Η οικονομική ενίσχυση του Συλλόγου Βοδενών, έξοδα παραμονής, εργασίας της Κοντορέπα και της οργάνωσης του Νηπιαγωγείου στη Γουμένισσα που ανέρχονταν σε σαράντα οθωμανικές λίρες. Προέρχονταν από τον γνωστό Θεσσαλονικέα Περικλή Χατζηλαζάρου. Αυτό διαπιστώνεται από το πρακτικό του Συλλόγου Βοδενών που έχει ημερομηνία 23 Σεπτεμβρίου 1873.

Ο Περικλής Χατζηλαζάρου (1845-1917), επιφανής Θεσσαλονικεύς, με απότερη καταγωγή από την επαρχία της Έδεσσας, διετέλεσε πρόξενος των Ηνωμένων Πολιτειών στην πόλη του. Ήταν πρόεδρος της “Φιλοπτώχου Αδελφότητος Ανδρών Θεσσαλονίκης” το 1873-74 και κάτοχος του ομώνυμου κτήματος στο Γιάννες (Μεταλλικό) Κιλκίς. Είχε συμβάλει στην οργάνωση των ελληνικών κοινοτήτων και σχολείων στη Μακεδονία, μεταξύ αυτών του Κιλκίς και της Γουμένισσας.

Γνωρίζοντας προφανώς τις ικανότητες της Ολυμπίας Κοντορέπα και τον σκοπό για τον οποίο εργάζονταν, ανέλαβε μέσω του Συλλόγου Βοδενών, στη Μητροπολιτική περιφέρεια των οποίων υπάγονταν τότε η κωμόπολη και η επαρχία της Γουμένισσας, να σταλεί εκεί. Να αναλάβει συντονιστικό έργο στα ως τότε λειτουργούντα με μεγάλο αριθμό μαθητών ελληνικά εκπαιδευτήρια, Νηπιαγωγείο και Δημοτικό. Δεν ήταν τυχαία η ενέργεια αυτή. Από το 1870 ιδιαίτερα και μετέπειτα υπήρξε στον χώρο της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης έντονος ανταγωνισμός. Ήταν η μακρόχρονη περίοδος του Μακεδονικού Αγώνα που πέρασε από διάφορες φάσεις.

Η Ολυμπία Κοντορέπα έφερε σε πέρας το έργο που ανέλαβε με επιτυχία. Αυτό διαπιστώνεται και  από την μετέπειτα συνεχή και απρόσκοπτη λειτουργία των σχολείων που οργάνωσε, το πλήθος των εκπαιδευτικών που υπηρέτησαν σε αυτά σε δύσκολα χρόνια, αλλά και από την ανέγερση περικαλλούς διδακτηρίου στο κέντρο της Γουμένισσας την περίοδο 1882-1892.

Πρόκειται για το ιστορικό διδακτήριο του οποίου η όλη εικόνα και κατάσταση επί δεκαετίες είναι απελπιστική. Δεν τιμά τον τόπο, την ιστορία του!

ΠΗΓΕΣ:

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΓ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1974.

Α. Καραθανάσης – Α Σατραζάνης,  Πρακτικά του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου της Έδεσσας, 1872-1874, Θεσσαλονίκη 1991.

Χρ. Π. Ίντος, Η εκπαίδευση στη Γουμένισσα και στην ευρύτερη περιοχή του Ν. Κιλκίς κατά την τελευταία περίοδο της τουρκοκρατίας, 1870-1912, Θεσσαλονίκη 1993.

Εφημερίδα Μακεδονία, φ. 07-02-2016, “Πρόσωπα της τουρκοκρατούμενης Θεσσαλονίκης”, αφιέρωμα, αρχείο Κωνσταντίνος Κούκος.

Η φωτογραφία είναι από το αρχείο της οικογένειας Κωνσταντινίδη, απογόνων της αδελφής της Ολυμπίας Κοντορέπα, Άννας.