Καθαρά Δευτέρα στη Γουμένισσα … Στην Καλλιθέα, στους Μύλους, στη Γρίβα… στην πλατεία…
Γράφει ο Χρήστος Π. Ίντος
Την Καθαρά Δευτέρα, πρώτη μέρα της Σαρακοστής, οι νοικοκυρές επιδίδονταν σε λεπτομερή καθαρισμό των οικιακών σκευών. Κατσαρόλες, ταβάδες, ταψιά, πιάτα, και κάθε σκεύους της κουζίνας. Έβραζαν νερό σε μεγάλο καζάνι, χρησιμοποιούσαν σταχτόνερα και παλιά καθαριστικά μέσα, ψιλό σύρμα, άμμο. Καθάριζαν τα πάντα από λίπη και λάδια. Δεν έπρεπε να υπάρχει ίχνος από αυτά με την είσοδο στη μεγάλη περίοδο της νηστείας. Συμμάζευαν το σπίτι, για μεσημεριανό έβραζαν αλάδωτη φασολάδα που συνοδεύονταν από σπιτικό ψωμί, τουρσί, καμιά ελιά, ένα κεφάλι ωμό πράσο και κρεμμύδι, αλατάκι και πιπέρι για νοστιμιά. Ήταν άγνωστη η λαγάνα και τα περιώνυμα θαλασσινά που τόσος ντόρος γίνεται στις μέρες μας και νομίζουμε πως χωρίς αυτά δεν μπορεί να υπάρχει Καθαρά Δευτέρα!
Στη θέση Μύλοι, όπου και ο παλιός υδραύλακας, (πηγή, Κιβωτός Γουμένισσας)
Στον τόπο μας παλιά την ίδια ημέρα, νέοι, νέες, παιδιά και πολλές φορές μεσήλικες μετά τις οικιακές εργασίες έβγαιναν στην εξοχή για περίπατο, για την βόλτα της Καθαρής Δευτέρας. Για να συναντήσουν τα πρώτα σημάδια της άνοιξης που ήταν τα μικρά λουλουδάκια τα γνωστά με το όνομα ία, γαλάζια και λευκά, που συναντώνται στην περιοχή άφθονα κρυμμένα κάτω από θάμνους και βάτα ιδιαίτερα στα σκιερά και υγρά μέρη.
Ο κοντινότερος περίπατος ήταν βόρεια της κωμόπολης, στη θέση “Καλλιθέα”, όπου σήμερα το γήπεδο ποδοσφαίρου. Στο χείλος επίπεδης έκτασης, μπροστά από ένα φαράγγι που το διαρρέει το ποτάμι που δημιουργούν ο Στραβοπόταμος και ο Μαυροπόταμος ερχόμενοι ορμητικά από τις πλαγιές του Πάικου. Οι επισκέπτες περνούσαν την ώρα αγναντεύοντας από το ξέφωτο και άλλοτε κάτω από τα εκεί σκιερά αειθαλή δένδρα, κοντά στο πελώριο πλατάνι της Κλόπας. Ξεδιψώντας στην ομώνυμη βρύση που το νερό της στις ημέρες μας στέρεψε και όλα γύρω προδίδουν εγκατάλειψη!
Στη θέση Καλλιθέα, (πηγή, Κιβωτός Γουμένισσας). Δάσκαλοι της Γουμένισσας τη δεκαετία του 1930
Εκεί παρέες, περίπατοι, θαυμασμός του τοπίου και το άκουσμα ενίοτε του βουητού του ποταμού. Δυτικά το Πάικο πολλές φορές τέτοιες ημέρες με χιονισμένες τις κορφές και παρακάτω τα γραφικά χωριά του. Ωραία τοποθεσία και για το πέταμα του χαρταετού. Οι χαρταετοί ήταν αυτοσχέδιες “ψαλίδες” των παιδιών φτιαγμένες πολλές φορές και με την βοήθεια μεγάλων για να είναι σωστά τα ζύγια και το ανέβασμα στους αιθέρες, όταν ήταν ο καιρός βοηθός. Αν το μάτι έβλεπε το φαράγγι και στη συνέχεια τον “αετό” τόσο μεγαλύτερο φαίνονταν το ύψος του από την επιφάνεια της γης.
Άλλοι προτιμούσαν έναν άλλο προσφιλή για την Καθαρά Δευτέρα ωραίο τόπο της περιοχής. Τους “Μύλους”, δεξιά της δημόσιας οδού Γουμένισσας – Γρίβας. Τοποθεσία με διάσπαρτους και σε αρκετά μεγάλη έκταση νερόμυλους που τους διέτρεχε ποταμάκι που με τη δύναμη του νερού του κινούσε επί αιώνες περί τις δεκαπέντε τέτοιες εγκαταστάσεις. Με το διάβα του χρόνου και της νέας τεχνολογίας τέθηκαν σε αχρηστία για να απομείνει ως σήμερα ένα μόνο δείγμα και αρκετά χαλάσματα καλυμμένα από τα βάτα. “….Απέσβετο και το λάλον ύδωρ…”.
Εκεί Καθαρά Δευτέρα πλήθος Γουμενισσιωτών. Περιδιάβαινε τα μονοπάτια της περιοχής, ακολουθούσε το αυλάκι και στα ξέφωτα οι συγκεντρώσεις. Γεμάτη η περιοχή από ανθρώπους και από τα πρώτα αγριολούλουδα. Άλλοι, ιδιαίτερα νεότεροι πορεύονταν και προς το γειτονικό χωριό, τη Γρίβα, για καφέ και τσίπουρο στην πλατεία της. Μέχρι αργά το απόγευμα πηγαινοέρχονταν περιπατητές μεταξύ των δύο οικισμών. Εντυπωσίαζε το ντύσιμο των νέων, κοριτσιών και ανδρών! Σύγχρονο για την εποχή του, όλοι περιποιημένοι παρά τις δυσκολίες της εποχής! Ήταν δείγματα φροντίδας και αρχοντιάς που δεν βασιλεύει στα πλούτη και την αφθονία αλλά στον τρόπο που ξέρει να ζει κανείς τις ημέρες και τις ξέχωρες στιγμές του χρόνου.
Πανοραμική άποψη της περιοχής της Γουμένισσας. Δεξιά του γηπέδου η θέση Καλλιθέα και πάνω στις λεύκες η θέση Μύλοι
Και σε αυτή την περιοχή, Μύλων – Γρίβας, από τα ψηλώματα τα παιδιά ύψωναν χαρταετούς χωρίς να ξέρουν το “αμόλα κουλούμπα”, όπως και οι μεγάλοι τη λέξη «κούλουμα» για τον περίπατο της Καθαράς Δευτέρας. Αυτά μας ήρθαν και πέρασαν στη ζωή μας αργότερα. Τα μάθαμε οι περισσότεροι από την τηλεόραση.
Μέχρι τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1990 δεν είχαμε στη Γουμένισσα τις αποκριάτικες εκδηλώσεις της πλατείας 23ης Οκτωβρίου. Κάπου το 1991-92 παρέα καταστηματαρχών και περιοίκων της έψησε φασολάδα, χαλβά, πρόσφερε κρασί, έφερε μουσικά όργανα, στήθηκε χορός. Ήταν η αρχή εκδήλωσης που καλά κρατεί ως σήμερα. Στη διοργάνωση μπήκαν ο Δήμος, συμμετέχουν Σύλλογοι, μαθεύτηκε, έγινε πλέον θεσμός. Το επιχείρησε κάποιες φορές και η πλατεία Μακεδονομάχων, ενώ η Κεντρική (Θάνου Ζελέγκου) αρκούνταν και αρκείται στις επισκέψεις των θαμώνων της.
Μέσα στα χρόνια του 20ου αιώνα η Καθαρά Δευτέρα στη Γουμένισσα από ημέρα περιπάτων, εξοχής, χαρταετού έγινε ημέρα τρικούβερτου γλεντιού…!
Καλή Σαρακοστή!
