Γράφει ο Χρήστος Π. Ίντος
Ως τα μέσα της δεκαετίας του 1920 στη Γουμένισσα λειτουργούσε εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο, το οποίο στεγάζονταν στο ιστορικό διδακτήριο που υπάρχει και σήμερα στο κέντρο του οικισμού. Επίσης λειτουργούσαν νηπιαγωγεία, ημιγυμνάσιο και πρακτική σχολή. Ο αριθμός των υπόχρεων να φοιτήσουν στο Δημοτικό από το 1922 ως και το 1926 είχε σχεδόν διπλασιασθεί λόγω εγκατάστασης στην κωμόπολη οικογενειών από τον Πόντο, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, και από την Ανατολική Ρωμυλία σε εφαρμογή της Συνθήκης του Νεϊγύ (1919), περί ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας.
Το σχολικό έτος 1929-30 ιδρύθηκε το 2ο Δημοτικό Σχολείο Γουμένισσας ως Σχολή Θηλέων. Αυτό σήμαινε πως στην κωμόπολη θα λειτουργούσαν δύο σχολεία, Αρρένων και Θηλέων, σύμφωνα με το τότε ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα. Παρά ταύτα, όλοι οι μαθητές φοιτούσαν σε ένα μικτό σχολείο, διότι δεν υπήρχε δεύτερο κτίριο να καλύψει τις σχετικές ανάγκες. Για την ιστορία πρέπει να σημειωθεί, πως από τα χρόνια της τουρκοκρατίας στη Γουμένισσα το σχολείο ήταν μικτό, αλλά και παρά τα ισχύοντα την δεκαετία του 1920 για τον τύπο των σχολείων, στον ίδιο τόπο δεν λειτούργησαν σχολεία διαχωρισμένα σύμφωνα με το φύλο των μαθητών. Το νεοϊδρυθέν σχολείο, όταν τέθηκε σε λειτουργία, ήταν μικτό.
Το 2ο ΔΣ Γουμένισσας τη δεκαετία του 1950, (πηγή, αρχείο Χ. Π. Ίντου)
Την αναγκαιότητα ανέγερσης διδακτηρίων στη Γουμένισσα, την Αξιούπολη και τον Ευρωπό, την επισήμανε ο Επιθεωρητής της Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Γουμενίσσης Αντώνιος Γεραντώνης σε τοπικό συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Γουμένισσα το 1928. Έκτοτε, πέραν των άλλων τοπικών θεμάτων που παρουσιάστηκαν, όπως ίδρυση Νοσοκομείου, κατασκευή σύγχρονου για την εποχή οδικού δικτύου, θέματα αγροτών, επαγγελματιών κλπ, δρομολογήθηκε από τις τοπικές αρχές η ανέγερση νέου διδακτηρίου. Το αίτημα έγινε δεκτό από κυβερνητικούς φορείς.
Στις 9 Μαΐου 1932, ο τότε Υπουργός Πρόνοιας Λεωνίδας Ιασονίδης αναχώρησε για τη Γουμένισσα με σκοπό να θεμελιώσει το 2ο Δημοτικό. Τον συνόδευαν οι βουλευτές της Θεσσαλονίκης, Λεβαντής, Μουζενίδης, Ζαφειρόπουλος, Ασκεπίδης, ο Διευθυντής Πρόνοιας Κουτρουμπάς και ο μηχανικός δημοσίων έργων Κυριαζίδης. Την περίοδο εκείνη η Γουμένισσα και η περιοχή της, η οποία πριν λίγα χρόνια είχε μετονομασθεί από Υποδιοίκηση Γουμενίσσης σε επαρχία Παιονίας, υπάγονταν διοικητικά και ως εκ τούτου και εκλογικά στον Νομό Θεσσαλονίκης.
Κατευθυνόμενοι ο Υπουργός και οι βουλευτές προς τη Γουμένισσα συνάντησαν αυτοκινητιστικό ατύχημα. Είχε εκτραπεί από την πορεία του λεωφορείο της γραμμής Γουμένισσας – Θεσσαλονίκης. Τραυματίστηκαν δεκαεπτά επιβαίνοντες μεταξύ των οποίων ο οδηγός και ο ιδιοκτήτης του οχήματος. Τότε, αλλά και για πολλά χρόνια, το δρομολόγιο της γραμμής εκείνης διεξάγονταν μέσω Χαλκηδόνας. Το κλιμάκιο των βουλευτών παρέσχε βοήθεια για τη μεταφορά των τραυματιών στη Θεσσαλονίκη και με καθυστέρηση ωρών συνέχισε την πορεία του.
Στάθμευσε στην Κοινότητα Πολυπέτρου, όπου τους υποδέχθηκαν οι κάτοικοι με επικεφαλής τον Πρόεδρο Πιπιλακίδη, ο οποίος και τους προσφώνησε. Στη συνέχεια το ίδιο έγινε στην Φιλυριά, όπου ήταν συγκεντρωμένοι εκτός από τους κατοίκους του χωριού και κάτοικοι του οικισμού Γερακώνας. Στην είσοδο της Φιλυριάς είχε στηθεί αψίδα για το καλωσόρισμα και ήταν παραταγμένοι οι μαθητές των σχολείων των δύο οικισμών. Οι πρόεδροι Γερακώνας και Φιλυριάς, Θ. Τσακιρίδης και Ι. Τσαλικίδης, ευχαρίστησαν τον Υπουργό για την επίσκεψη και για το ενδιαφέρον του για την επίλυση προβλημάτων των οικισμών τους.
Τέλος, κατευθύνθηκαν προς τη Γουμένισσα, όπου έφθασαν με μεγάλη καθυστέρηση λόγω του αυτοκινητιστικού δυστυχήματος που συνάντησαν. Ωστόσο η υποδοχή ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακή. Έγινε στην είσοδο της κωμόπολης από τον Έπαρχο Πρωτογύρου και τον Πρόεδρο της Κοινότητας Γ. Παπαϊωάννου και πλήθος κόσμου. Και εδώ ήταν παραταγμένοι οι μαθητές των σχολείων.
Οι επίσημοι και οι συγκεντρωθέντες κατευθύνθηκαν στον χώρο θεμελίωσης του νέου διδακτηρίου. Σε ειδική εξέδρα τους ανέμενε ο Μητροπολίτης της τότε Μητροπόλεως Γιαννιτσών και Γουμενίσσης Βασίλειος (Παπαδόπουλος), ο οποίος τέλεσε τον Αγιασμό. Μετά τη θεμελίωση ο Υπουργός σε ομιλία του τόνισε τους από δεκαετία δεσμούς του με την περιοχή, της οποίας οι κάτοικοι ξεπέρασαν γρήγορα τα όποια προβλήματα και πορεύθηκαν από κοινού για πρόοδο και ευημερία. Εξήρε τη συμμετοχή και τη συμβολή των κατοίκων της Γουμένισσας και των γύρω χωριών στον Μακεδονικό Αγώνα και διέθεσε 50.000 δρχ. για το υπό ανέγερση διδακτήριο.
Μετά τη θεμελίωση μετέβησαν στο κέντρο της κωμόπολης και από εκεί στην μεγάλη αίθουσα του ιστορικού διδακτηρίου, όπου ο Πρόεδρος της Κοινότητας Γ. Παπαϊωάννου παρέθεσε γεύμα. Παρακάθισαν περί τα εξήντα άτομα. Κατά τις προπόσεις μίλησαν ο Πρόεδρος της Κοινότητας, ο Μητροπολίτης, ο βουλευτής Πέτρος Λεβαντής και έκλεισε ο Υπουργός Λ. Ιασονίδης. Ο Λεβαντής στην ομιλία του στάθηκε στην ιστορία του τόπου επισημαίνοντας την συνεισφορά του στους εθνικούς αγώνες, ιδιαίτερα στον Μακεδονικό. Ανακοίνωσε την φροντίδα της Πολιτείας για αριθμό ορφανών παιδιών πολεμικών περιόδων με σκοπό να μεταφερθούν και να αποκτήσουν επαγγελματικές γνώσεις στο Ορφανοτροφείο Τατοΐου. Επαίνεσε τη συνεργασία των κατοίκων της Παιονίας που μπορεί και πρέπει να σταθεί, όπως είπε, παράδειγμα μίμησης για τους κατοίκους άλλων περιοχών του ελλαδικού χώρου.
Στις πέντε το απόγευμα οι εκδηλώσεις στη Γουμένισσα τελείωσαν και το κλιμάκιο αναχώρησε για την Αξιούπολη. Καθ΄ οδόν στάθμευσε στη Γοργόπη, όπου έγινε υποδοχή από τον Πρόεδρο και κατοίκους. Η Αξιούπολη ήταν ο τελευταίος σταθμός της περιοδείας του Υπουργού Πρόνοιας και των βουλευτών. Η υποδοχή, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εποχής, ήταν και εκεί θερμή. Είχε στηθεί αψίδα, μαθητές τους προσέφεραν άνθη, ο Πρόεδρος Φωτιάδης οδήγησε τους επισήμους στο Κοινοτικό κατάστημα, παρουσίασε επιτροπές φορέων που εξέθεσαν προβλήματα και αιτήματά τους.
Κατά την περιοδεία του κλιμακίου για τα παιδιά των οικισμών διατέθηκαν από το Υπουργείο Πρόνοιας ζεύγη υποδημάτων και οικονομική ενίσχυση για το σχολείο Αξιούπολης. Μετά ταύτα Υπουργός και βουλευτές αναχώρησαν για τη Θεσσαλονίκη. (Πηγή, φύλλα της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ έτους 1932).