Ευχές από και προς τη Γουμένισσα την περίοδο 1900-1940

31 Δεκεμβρίου, 2023

Γράφει ο Χρήστος Π. Ίντος

Αρκετά επιστολικά δελτάρια μιας συλλογής μας από ή προς πρόσωπα της Γουμένισσας της περιόδου 1900 –1940 είναι ευχετήριες κάρτες των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων. Περιέχουν προσωπικές πληροφορίες, ευχές, αναφορές σε σημαντικά γεγονότα της εποχής.

Παλιά μέσα στην ίδια την τοπική κοινωνία οι άνθρωποι αλληλογραφούσαν και εύχονταν με εορταστικές κάρτες και εκδόσεις των τότε ταχυδρομείων. Από τη συλλογή, κάποιες είχαν τόπο αποστολής τη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, την Κωνσταντινούπολη, την Προύσα. Άλλες στάλθηκαν από ξένες χώρες: Λίβανο, Αίγυπτο, Γαλλία, Ελβετία, Γερμανία, Αμερική. Μερικές ήρθαν από πολεμικά μέτωπα και πεδία μαχών, όπως: του Μακεδονικού Αγώνα, των Βαλκανικών Πολέμων, του Α΄ Παγκοσμίου, της Μικράς Ασίας, του Αλβανικού Μετώπου (1940).

Ανάμεσα σε αυτό το “πολύτιμο” υλικό υπάρχουν και φωτογραφίες των προσώπων που τις έστειλαν σε γονείς, αδέλφια, φίλους, παιδιά, αγαπημένους και αγαπημένες. Από τους αποστολείς και αποδέκτες σήμερα δεν υπάρχει κανείς. Έμειναν τα γραπτά με διάφορους γραφικούς χαρακτήρες, ορθογραφημένα ή ανορθόγραφα κείμενα.

Από το αρχείο, Χρ. Π. Ίντου

«Εις έτη πολλά, ευτυχές το νέον έτος 1907» εύχεται κυρία από τη Θεσσαλονίκη σε φίλη της στη Γουμένισσα, ενώ από την Κωνσταντινούπολη του 1908 νέος εύχεται στον αδελφό του «το νέον έτος αίσιον και ευτυχές».

Σε κάρτα του Δεκεμβρίου του 1912 υπάρχουν ευχές και στοιχεία για την απελευθέρωση της Γουμένισσας από τον Ελληνικό Στρατό και την απομάκρυνση όχι μόνο των Τούρκων αλλά και των Βουλγάρων που έσπευσαν να τους διαδεχθούν: «…προχθές ήλθε ο πατέρας και μας είπε το πώς περάσατε με τους βουλγάρους δεν ηξεύρεις πόσον λυπηθήκαμε αλλά τώρα πιστεύω να είσθε ήσυχοι αφού ήλθεν ο ελληνικός στρατός τα περασμένα ξεχασμένα….». Από τις λέξεις λείπουν σημεία στίξης κλπ. Πού να ήξερε η νεαρά της εποχής, πως μετά εβδομήντα χρόνια τα σημάδια εκείνα θα καταργούνταν και το κείμενό της θα δημοσιεύονταν μετά από έναν και πλέον αιώνα!

Την επόμενη χρονιά (1913), στην εικονογραφημένη όψη κάρτας σημειώνεται: «..είθε τα ρόδα της αυγής της γης, του , να στέφουν τας ευδαίμονας ημέρας της ζωής σου».

Για το 1915 σημειώνει άλλος: «….εύχομαι έτη πάμπολλα και ευτυχισμένα και το ερχόμενον με έναν της καρδιάς σου…». Ας μην κοινοποιήσουμε τα περαιτέρω προσωπικά και από καρδιάς λόγια προς αγαπημένη. Σταματάμε σε κάρτα σταλμένη από πολύ μακριά, από ξένους τόπους. Ο αποστολέας αρκείται σε ένα τυπικό «…Χρόνια Πολλά..». Απλή ευχή ή οι δυο λέξεις κρύβουν καημό;

«…Σου εύχομαι, ω φίλη μου, χρόνια πολλά να ζήσης και εις τον βίον σου ποτέ λύπας μην απαντήσεις…..». Η ευχή γράφτηκε 30 Δεκεμβρίου 1915. Να εκπληρώθηκε άραγε;

Δεν έλειπε και το χιούμορ. Σημειώνει φίλος προς φίλον: «….Επειδή ξεύρομεν τα προσόντα σου εις την μπάλαν γιαυτό για την γιορτή σου σου στέλνομεν μιαν να παίζεις…». Πρόκειται για κάρτα που εικονίζει ενήλικες να παίζουν ποδόσφαιρο και φυσικά το χιούμορ έγκειται στο ότι στάλθηκε σε γραβατωμένο, σοβαρό και ηλικιωμένο κύριο της εποχής (1918).

Η Μικρασιατική Εκστρατεία είχε ξεκινήσει. Ένας εκ δύο αδερφών στρατιωτών που συνυπηρετούσαν στο Μέτωπο γράφει τα Χριστούγεννα του 1920 στον τρίτο αδελφό: «….Αγαπητέ μου αδερφέ χαίρε. Πρώτον έρχομεν να σας ερωτήσο περί την καλίν σας υγίαν και αν ερωτάτε διά εμάς με τον αδελφόν μου Γιώργι ήμεθα πολή καλά μέχρι την στηγμή αυτή …..». Η αφήγηση συνεχίζεται και αντί κάρτας στέλνεται φωτογραφία των ένστολων αδελφών.

Από το αρχείο, Χρ. Π. Ίντου

Αντιπαρερχόμαστε πολλές κάρτες, όσο δύσκολο κι αν είναι, και στεκόμαστε σε μια και πάλι του 1920: «.. με το νέον έτος σου στέλνω τας θερμάς μου ευχάς, υγείαν, ευτυχίαν, χαράν…», γράφει φίλος σε φίλο.

Σε επιστολή προς φιλική οικογένεια της Γουμένισσας γράφονται: «…Σας εύχομαι εκ βάθους ψυχής και καρδίας να διέλθητε τας χαρμοσύνους ταύτας ημέρας εν πλήρη υγεία και χαρά…. Πάντοτε ενθυμούμεθα την καλήν σας συντροφιάν…».

Ξεφυλλίζοντας μια δεκαετία και πλέον, σταματάμε στους στίχους κάρτας του 1933. « Άνθη πολλά εσύναξα με της καρδιάς τον πόνον να σας προσφέρω με χαράν στην εορτήν σας μόνον και αυτά τα άνθη ομιλούν όταν τα ερωτήσης και θα σου ειπούν ειλικρινώς χρόνια πολλά να ζήσης».

Από την Αμερική του 1935 έχουμε την απλή αλλά τόσο αναμενόμενη τότε από οικείους ευχή: «Σας ευχέμεθα καλά Χριστούγενα και ευτιχές το νέον έτος 1935..». Δεν έχει σημασία στην προκειμένη περίπτωση, αν τα Χριστούγεννα γράφονται με δύο ν και η λέξη τύχη με υ. Σημασία έχουν οι ευχές που έφθασαν την περίοδο του μεσοπολέμου σε σπίτια ξενιτεμένων.

Από το αλβανικό μέτωπο στάλθηκε κάρτα με το παρακάτω κείμενο: «Μαζή με τας ευχάς μου δια τας εορτάς των χριστουγένων του νέου έτους και δια την εορτήν σας, δεχθήτε και την μικράν αυτήν ανάμνισιν από το μέτοπον στο οποίον τόσον μεγάλην δράσην δείχνει ο στρατός μας….». Τηρήθηκε η ορθογραφία του μακαριστού πολεμιστή, έμειναν οι ευχές και οι απόψεις του για τη δράση του στρατού στον οποίο συμμετείχε.

Θα κλείσουμε το σημείωμα με ευχή για τα Φώτα. Γράφει το 1940 και πάλι από το μέτωπο άλλος συμπατριώτης μας στρατευμένος που άφησε την οικογένειά του και βρέθηκε για της Πατρίδας την τιμή στα βουνά της Βορείου Ηπείρου: «.. εύχομε χρόνια πολλά για τα φώτα του υιού μου, ως επήσκεψην σας στέλνο την αγαπημένη μου κάρτα…». Σεβαστή η ορθογραφία και η σύνταξη, όπως ήταν δεκτές και οι ευχές.