ΑΦΙΣΕΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1940-41
Γράφει ο Χρήστος Π. Ίντος
Με τη κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου του 1940 ο κόσμος των Γραμμάτων και των Τεχνών κινητοποιήθηκε με τον καλλίτερο τρόπο. Γνωστή είναι η “Έκκληση και το “Μανιφέστο” των πνευματικών ανθρώπων την 28η Οκτωβρίου 1940. Επίσης καλλιτέχνες του θεάτρου και του τραγουδιού εμψύχωσαν στρατευμένους και λαό με μηνύματα, παραστάσεις, άσματα που έμειναν αθάνατα, όπως της Σοφίας Βέμπο.
Ζωγράφοι και χαράκτες φιλοτέχνησαν έργα που έγιναν αφίσες στέλνοντας μηνύματα αισιοδοξίας, θάρρους, συμπαράστασης σε μαχόμενους και όσους έμειναν πίσω. Επίσης κυκλοφόρησαν λαϊκές αφίσες, όπως και εκείνες που σχεδιάστηκαν από στρατιωτικές υπηρεσίες. Οι γελοιογράφοι μέσα από εφημερίδες και περιοδικά έδωσαν το δικό τους αγώνα.
Από τις αφίσες του 1940-41κάποιες πέρασαν στην ιστορία. Αποτυπώθηκαν στη μνήμη των παλαιοτέρων και ως τις ημέρες μας, ιδιαίτερα κατά τους εορτασμούς της επετείου της 28ης Οκτωβρίου, επανέρχονται. Ας θυμηθούμε τους δημιουργούς αλλά και τα σχετικά τους έργα:
Κώστας Γραμματόπουλος (1916-2003), ζωγράφος και χαράκτης. Γεννήθηκε στην Αθήνα και είχε καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε στη σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας και με υποτροφία στο Παρίσι. Είναι πολύ γνωστός από τις αφίσες του για τον πόλεμο του 1940-41 “ Έλα να τα πάρης”, “Εμπρος της Ελλάδος παιδιά”, “Οι Ηρωίδες του 40” και άλλες. Φιλοτέχνησε αφίσες για την Αντίσταση των Ελλήνων κατά των Γερμανών την περίοδο της Κατοχής. Επίσης φιλοτέχνησε βιβλία Ελλήνων λογοτεχνών, περιοδικά, το γνωστό “Αλφαβητάριο, Τα καλά παιδιά” και το Εθνόσημα της Ελληνικής Δημοκρατίας το 1974.
Γιώργος Γουναρόπουλος (1890-1977), ζωγράφος. Κατάγονταν από την Ανατολική Ρωμυλία από όπου η οικογένειά του το 1904 εκριζωμένη μαζί με άλλες Ελλήνων, λόγω τον εκεί διωγμών από τις βουλγαρικές αρχές, ήρθε και εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Έζησε σε διάφορες πόλεις εργαζόμενος για να βοηθήσει την πολυμελή πατρική του οικογένεια. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας. Ανέπτυξε δική του προσωπική τεχνοτροπία. Από τις αφίσες του για τον πόλεμο του 1940-41 πιο γνωστή είναι “ Η Παναγιά μαζί σου”.
Βάσω Λεονάρδου – Κατράκη (1914-1988), χαράκτης. Γεννήθηκε στο Αιτωλικό, σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας. Παντρεύτηκε τον Γεώργιο Κατράκη. Ασχολήθηκε με τη χαρακτική και βραβεύτηκε σε διεθνείς εκθέσεις. Χάρισε έργα της στη γενέτηρά της, όπου δημιουργήθηκε το “ Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών – Μουσείο Βάσως Κατράκη”. Από τις αφίσες της για τον πόλεμο του 1940 γνωστότερη είναι η “Για τους Στρατιώτες”.
Τάσσος καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Αναστάσιου Αλεβίζου (1914-1985). Γεννήθηκε στη Μεσσηνία, σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας ζωγραφική, γλυπτική και χαρακτική. Έργα του έχουν διακριθεί και βραβευθεί σε διεθνείς και ελληνικές εκθέσεις. Τιμήθηκε με Κρατικό Βραβείο Χαρακτικής. Φιλοτέχνησε βιβλία, περιοδικά και εκδόσεις του Οργανισμού Σχολικών Βιβλίων, όπως το Αναγνωστικό της Στ΄ τάξης Δημοτικού του 1949 και της Δ΄ τάξης του 1973. Από τις αφίσες του 1940-41 γνωστότερες είναι “Το στιλέτο” που θυμίζει το ομώνυμο άρθρο του Άγγελου Βλάχου που δημοσιεύτηκε την Τρίτη, 29 Οκτωβρίου 1940. Άλλη αφίσα του Τάσσου είχε τίτλο “Έδωσες, ΕΣΥ;”. Κυκλοφόρησε για τον έρανο της Κοινωνικής Πρόνοιας υπέρ του Στρατού.
Και αυτό το υλικό που παραθέσαμε ήταν ένα από τα μέσα που κινητοποίησαν τους Έλληνες, οι οποίοι παραμερίζοντας τις όποιες διαφορές επιδόθηκαν στον “υπέρ πάντων αγώνα”, για να αντιμετωπίσουν και να αποτρέψουν τον αρματωμένο και εγωιστή εχθρό. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: Γράφηκε το Έπος του 1940-41!
