1922: ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΠΕΝΘΙΜΑ ΚΑΙ ΔΑΚΡΥΣΜΕΝΑ

Γράφει ο Χρήστος Π. Ίντος

Εκατό χρόνια από την μεγαλύτερη καταστροφή του ελληνισμού, την Μικρασιατική! Καταστροφή μεγαλύτερη και από την Άλωση της Πόλης το 1453! Τότε ο ελληνισμός που επιβίωσε, έμεινε στον τόπο του. Παρά τους μύριους τρόπους εξόντωσης από τον κατακτητή, άντεξε στους αιώνες! Σον χαλασμό του 1922 που ήταν επακόλουθο ελληνικών λαθών και της στάσης των τότε φίλων και συμμάχων, ο Μικρασιατικός Ελληνισμός εκριζώθηκε από τις πατρογονικές του εστίες!

Τα Χριστούγεννα του 1922 στην Ελλάδα ήταν πένθιμα, δακρυσμένα, όπως γράφηκε στον Τύπο της εποχής. Φτώχεια και ορφάνια! Πλήθη προσφύγων αναζητούσαν στέγη, ζεστασιά, λίγο ψωμί, λόγο παρηγοριάς και συμπαράστασης! Έχουμε τις μαρτυρίες ανθρώπων που βίωσαν τα γεγονότα και για τη μεγάλη γιορτή της χρονιάς εκείνης, της Γέννησης του Χριστού, πολλά πρωτοσέλιδα ελληνικών εντύπων με ανάλογο περιεχόμενο.

Η εφημερίδα “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ”, Κυριακή 25-12-1922, σ. 1, στο κύριο άρθρο είχε τον τίτλο “Πένθιμα Χριστούγεννα”: “ …. Και άλλοτε πέρασαν Χριστούγεννα πένθιμα. Και άλλοτε λειτουργήθηκαν ψυχές μαυροφορεμένες και διπλοματωμένες. Αλλά τα εφετεινά Χριστούγεννα να μην γιορτάσουν ποτέ άλλοτε γενεές ελληνικές και μάννες χριστιανοπαίδων. Είχαν ποτέ ονειρευθή την τόση τρομακτική τραγωδία εκείνοι που κείτονται στα αμαρτύρητα μνήματά των εκεί στης Ασίας τα αγιασμένα χώματα, κι εκείνοι, που θρηνούν τον άδικο χαμό των; ……”.

Συγκινητικός ο τίτλος και συγκινητικότατο το περιεχόμενο πρωτοσέλιδου άρθρου της ίδιας ημέρας της εφημερίδας “ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ”: «Πρόσφυξ εφέτος ο Υιός του Ανθρώπου, δεν ευρίσκει απόψε Φάτνην να γεννηθή. Και των Αγγέλων η φωνή για την ερχομένην Ειρήνην, δεν ευρίσκει απήχησιν, ούτε εις την Γην ούτε εις τους Ουρανούς. Η Θεομήτωρ δέσποινα φεύγει διωκομένη, διασχίζει αλλόφρων και έντρομος επί υποζυγίου τας εκτάσεις των ερήμων και εις την αγκάλη της σφίγγει με λαχτάρα το νεογνόν.
Ο κακούργος, βάναυσος και ανηλεής εχθρός είχε εισβάλει στη Βηθλεέμ του Γένους κατά την Άγια Νύκτα. Πυρπόλησε τη φάτνη, έπνιξε τη φωνή των ποιμένων και ανάγκασε τους μάγους να λοξοδρομήσουν κλείνοντας δια παντός τους ουρανούς. Ανάγκασε τη Μητέρα να διαβεί ποταμούς αιμάτων και να τραπεί σε φυγή προς άλλους τόπους για να σώσει το παιδί της. Οι άγγελοι δεν πρόφτασαν ν’ ανέβουν στα υπέργεια δώματα για να ανακράξουν με τη γλυκιά μουσική τους το επί «Γης Ειρήνη». Κάθισαν με κομμένα τα φτερά και θρήνησαν όσους σφάδαζαν εγκαταλελειμμένοι από τον Καλό Θεό… Ο μικρός Χριστός ζαρώνει εις την μητρικήν αγκάλην, θηλάζει το γάλα της οδύνης, και με τα δάκρυα του πόνου του, ενώπιον των αγίων εικόνων, που τον περιστοιχίζουν, υπόσχεται Εκδίκησιν!» Το άρθρο υπέγραφε ο δημοσιογράφος Κώστας Αθάνατος (Κωνσταντίνος Καραμούζης, 1896-1966).

Την παραμονή της μεγάλης γιορτής το “ΕΘΝΟΣ” έγραφε: “…Χριστούγεννα! Ημέρα αγάπης, σύμβολον αναπλάσεως, ύμνος πολιτισμού, πηγή χαράς, νέας ζωής! Και όμως….. Από μιας δωδεκαετίας πόσα Χριστούγεννα λύπης, πένθους επεράσαμεν! Ήσαν βεβαίως και άλλα Χριστούγεννα, εορταί αγαλιάσεως, δόξης, μεγαλείου! ……. Η μητρική μας γη φέρει απλωμένον επάνω της κάποιον πέπλον πόνου….”.,

Η “ΠΑΤΡΙΣ”, ανήμερα των Χριστουγέννων και πρωτοσέλιδα κάτω από τον τίτλο “Τα εφετεινά Χριστούγεννα” σημείωνε: “… Όχι. Δεν έχει την δύναμιν να εορτάση εφέτος τα Χριστούγεννα η Ελλάς. Όταν η Μικρά Ασία δεν είναι πλέον Ελληνική. Όταν η Σμύρνη δεν υπάρχη. Όταν τους τάφους των Ελλήνων μαχητών – τόσων μυριάδων Ελλήνων μαχητών – μιαίνει το πέλμα των Τούρκων. Όταν εξήκοντα χιλιάδες αιχμαλώτων σήπονται εις τα στρατόπεδα του Κεμάλ μέχρις Αγκύρας και Ικονίου. Όταν δύο εκατομμύρια προσφυγικών οφθαλμών ατενίζουν με δάκρυα προς την Θράκην και την Μικράν Ασίαν, θα ήτο πολύν ν΄ αξιώσωμεν από την εθνικήν ψυχήν να εορτάσει την εορτήν των Χριστουγέννων. Θα της εζητούμεν τα αδύνατα…..”,

Η τραγικότητα της κατάστασης των προσφύγων στην περιοχή της Θεσσαλονίκης περιγράφεται από την ελληνική εφημερίδα της Νέας Υόρκης “ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ”. “ …. Επάνω εις τα υψώματα του Μικρού Καραμπουρνού περιμένουν ανθρώπιναι μάζαι, να μεταφερθούν κάπου και να στεγασθούν. Είναι επί τρεις ημέρας και υποφέρουν από την υγρασίαν και το ψύχος. Έβρεξε και η λάσπη μετέβαλεν εις κόλασιν την δυστυχίαν των. Κάτω εις την παραλίαν τρία ατμόπλοια αποβιβάζουν υπό τας δυσμενεστέρας συνθήκας τας ανθρωπίνας σκιάς. Η βάρκα ταλαντεύεται επάνω εις τα αφρισμένα κύματα και η φορτηγίς είναι αδύνατον να πλευρίσει εις την αποβάθραν και το ατμόπλοιον. Κόλασις επάνω εις τα υψώματα του Καραμπουρνού. Οι γέροι κρυώνουν τα παιδιά χλωμομαυρίζουν, αι γυναίκες τυλίγονται εις τα ράκη των…”, (25-12-1922, σ. 4, “Από τον Θεσσαλικόν και Μακεδονικόν κάμπον”).

Από τον “ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ” των Χριστουγέννων του 1922 φιλοξενούμε την πρωτοσέλιδη εικονογράφησή του. Χέρια ανυψωμένα ικετεύουν τον Χριστό και την Παναγία να βοηθήσει, να έρθει βοηθός και συμπαραστάτης στις δύσκολες ημέρες που περνούσαν.

Η εφημερίδα “ΕΜΠΡΟΣ”, λίγες ημέρες πριν τα Χριστούγεννα, 22-12-1922, σ. 1, και στο άρθρο της “Περί τον θρόνον της Επταλόφου” αναφέρεται στις προσπάθειες των Τούρκων να καταργήσουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο: “Εις την Λωζάνην οι Τούρκοι ήκουσαν χθες την απάντησιν του λόρδου Κώρζον εις την μισαλλόδοξον αξιώσίν των περί καταργήσεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ο πρώτος Άγγλος πληρεξούσιος ωμίλησεν εξ ονόματος ολοκλήρου του πολιτισμένου χριστιανικού κόσμου, αποκρούων την εκ του Βυζαντίου απομάκρυνσιν της Μεγάλης Εκκλησίας. Και υπάρχουν βάσιμοι ελπίδες ότι την Αγγλικήν δήλωσιν θα ενισχύσουν και οι αντιπρόσωποι της Γαλλίας και Ιταλίας. Η χριστιανική συνείδησις τόσον της Ευρώπης, όσον και της Αμερικής, εξηγέρθη σύσσωμος κατά της βαρβάρου Τουρκικής απαιτήσεως αξιούσης την εκρίζωσιν προαιωνίου θεσμού ως συμπλήρωμα της όλης αντιχριστιανικής και μισοξένου πολιτικής, ήν οι εθνικισταί της Αγκύρας εφαρμόζουν εις την χώραν των …”.

Υπάρχουν και πολλά άλλα σχετικά δημοσιεύματα των δύσκολων και Αγίων εκείνων ημερών. Ας μην λησμονούμε και ας ευχηθούμε ποτέ ξανά να μη βιώσει το Γένος μας τέτοιες καταστάσεις. Οι εκάστοτε ηγέτες του τόπου να οδηγούν το σκάφος του με ομόνοια, σύμπνοια και συνεργασία, γιατί οι μέρες μας είναι δύσκολες και πονηρές.

Καλά Χριστούγεννα του 2022