Βασίλης Ρόκος: Πόσο επαρκής είναι η αντισεισμική μας θωράκιση;

24 Οκτωβρίου, 2023

Το φυσικό φαινόμενο των σεισμών και το ζήτημα της επαναληπτικότητα τους είναι ένα σημαντικό θέμα που απασχολεί την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία γενικότερα. Η ακριβής χρονική πρόβλεψη ενός μελλοντικού σεισμού είναι ακατόρθωτη, ωστόσο οι επιστήμονες μελετώντας τη μεσοπρόθεσμη πρόγνωση σεισμών και συλλέγοντας επιστημονικά δεδομένα, ενημερώνουν την Πολιτεία για τις περιοχές που βρίσκονται στο φάσμα εκδήλωσης κάποιου ισχυρού σεισμού.

Η πρόληψη λοιπόν, που στην συγκεκριμένη περίπτωση αφορά την αντισεισμική θωράκιση και τα μέτρα προστασίας της Πολιτείας σε περίπτωση εκδήλωσης σεισμού, δεν είναι διόλου ακατόρθωτη.

Να υπενθυμίσουμε στους πολίτες ότι η «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» είχε εκδώσει δελτίο τύπου για την αντιπυρική προστασία στις αρχές του Ιουλίου 2023, με προτάσεις για το πώς μπορεί να αποφευχθεί η εκδήλωση μεγάλων δασικών πυρκαγιών. Δυστυχώς, λίγες εβδομάδες αργότερα γίναμε όλοι μάρτυρες τουλάχιστον 5 μεγάλων πυρκαγιών που κατέκαψαν χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα δασικών εκτάσεων.

Προς τα τέλη του Ιουλίου 2023, είχαμε εκδώσει νέο δελτίο τύπου με προτάσεις αντιπλημμυρικής προστασίας, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για επικείμενες πλημμύρες λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων. Δυστυχώς, επιβεβαιωθήκαμε και πάλι.

Αν οι προτάσεις της «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ» και για τις δύο περιπτώσεις εφαρμόζονταν δε θα μιλήσουμε σήμερα ούτε για απώλειες ανθρωπίνων ζωών, ούτε για οικονομική καταστροφή αλλά ούτε και για οικολογική καταστροφή στις πληγείσες περιοχές.

Το προνοείν και προλαμβάνειν κρείττον εστί του θεραπεύειν, ισχύει και για την περίπτωση της αντισεισμικής προστασίας.

Με βάση το δεδομένο ότι η γεωλογική ζώνη “Σερβομακεδονική Μάζα”, βρίσκεται στα Βαλκάνια και εκτείνεται στη βόρεια Ελλάδα, στα Σκόπια και την Βουλγαρία, αυτή η περιοχή είναι γνωστή για τη σεισμική της δραστηριότητα, με σημαντικούς σεισμούς που έχουν συμβεί στο παρελθόν.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι καταστροφικοί σεισμοί της Ασσήρου το 1902 (7.9 R), του Βαλαντόβου το 1931( 6.7 R), της Ιερισσού το 1932 ( 7.1 R) και της Θεσσαλονίκης το 1978 (6.5 R) είχαν ως αποτέλεσμα τις απώλειες ανθρώπινων ζωών και σημαντικότατες υλικές ζημιές.

Η επαναληπτικότητα των σεισμών μεγάλου μεγέθους σε αυτήν την ζώνη κυμαίνεται γενικά από 30 έως 45 χρόνια, γεγονός που επισπεύδει την ανάγκη να μεριμνήσουμε για την αντισεισμική προστασία των πολιτών.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί και πάλι ότι η πρόβλεψη της χρονικής ακρίβειας ενός μελλοντικού σεισμού είναι ακατόρθωτη. Οι σεισμοί είναι φυσικά γεγονότα που ελέγχονται από πολύπλοκες γεωλογικές, τεκτονικές και μηχανικές διεργασίες, και η ακριβής πρόβλεψη τους είναι αδύνατη. Οι επιστήμονες και οι γεωλόγοι προσπαθούν να κατανοήσουν τις σεισμικές δραστηριότητες και να προβλέψουν την πιθανότητα ενός μελλοντικού σεισμού. Αυτό γίνεται μέσω της συλλογής και ανάλυσης γεωλογικών δεδομένων, της μελέτης των τεκτονικών χαρακτηριστικών της περιοχής και της αξιολόγησης.

Ορισμένες από τις προτάσεις της «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ» για αντισεισμική θωράκιση είναι οι κάτωθι :

Εκπαίδευση και ενημέρωση: Εστίαση στην ενίσχυση της εκπαίδευσης και ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τη σεισμική ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της συμπεριφοράς κατά τη διάρκεια ενός σεισμού, των ασφαλών τοποθεσιών και των μεθόδων αντιμετώπισης των καταστροφών.
Επενδύσεις σε υποδομές: Αύξηση στις επενδύσεις στην αναβάθμιση και αντισεισμική θωράκιση των δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, συμπεριλαμβανομένων των σχολείων, νοσοκομείων, γεφυρών και οδών. Επιβολή αυστηρότερων κανονισμών οικοδομικής αντισεισμικής προστασίας και ελέγχου για την αντισεισμική θωράκιση των κτιρίων.
Ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης: Υποστήριξη της έρευνας και ανάπτυξη για τη βελτίωση των μεθόδων και των υλικών που χρησιμοποιούνται στην αντισεισμική θωράκιση. Επένδυση σε καινοτόμες τεχνολογίες που μπορούν να βελτιώσουν την ανθεκτικότητα των κτιρίων και να μειώσουν τον κίνδυνο των σεισμών.
Σύστημα προειδοποίησης: Επένδυση σε ένα αξιόπιστο και αποτελεσματικό σύστημα προειδοποίησης για τους σεισμούς. Αυτό θα επιτρέψει στο κοινό να λαμβάνει έγκαιρες προειδοποιήσεις και να λαμβάνει μέτρα προστασίας, όπως το κλείσιμο των ασανσέρ, το κάλυμμα και η προστασία του κεφαλιού.
Ανάπτυξη εκτάκτων σχεδίων έκτακτης ανάγκης: Πρέπει να αναπτύξουμε εκτεταμένα σχέδια έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση των συνεπειών των σεισμών. Αυτά τα σχέδια πρέπει να περιλαμβάνουν την εκπαίδευση του πληθυσμού, την οργάνωση της αποκατάστασης και της διάσωσης, καθώς και την παροχή αρωγής και υποστήριξης στους πληγέντες.
Ενίσχυση της ασφάλειας σε δημόσιους χώρους: Επένδυση στην αντισεισμική θωράκιση δημόσιων χώρων, όπως σχολεία, νοσοκομεία, καταστήματα και αθλητικές εγκαταστάσεις. Αυτό θα παρέχει ασφάλεια στο ευρύ κοινό κατά τη διάρκεια ενός σεισμού και θα μειώσει τους κινδύνους για τους πολίτες.
Διεθνής συνεργασία: Συνεργασία με άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την απόκτηση εμπειρίας στον τομέα της αντισεισμικής θωράκισης. Ο διαμοιρασμός γνώσεων και οι συνεργασίες μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών προγραμμάτων αντιμετώπισης των σεισμών
Προώθηση της επιβολής αυστηρών κανονισμών οικοδομικής αντοχής: Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η επιβολή αυστηρών κανονισμών οικοδομικής αντοχής σε όλα τα κτίρια, συμπεριλαμβανομένων των νέων και των υφιστάμενων κατασκευών. Αυτό θα βοηθήσει στην ενίσχυση του επιπέδου αντοχής των κτιρίων σε σεισμούς.
Εφαρμογή αντισεισμικών επαληθευτικών ελέγχων: Προώθηση της εφαρμογής αυστηρών ελέγχων αντοχής για τα υφιστάμενα κτίρια, ιδίως για τα δημόσια κτίρια, τα σχολεία και τα νοσοκομεία. Αυτοί οι ελέγχοι θα πρέπει να περιλαμβάνουν την αξιολόγηση της αντοχής τους σε σεισμούς και τη λήψη μέτρων αναβάθμισης όταν χρειάζεται.
Προώθηση της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης: Διοργάνωση από εκπαιδευτικές εκστρατείες και εκδηλώσεις για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με την αντισεισμική θωράκιση και την προετοιμασία για σεισμούς. Πρέπει να αναλάβουμε πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση του πληθυσμού σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές αντισεισμικής προστασίας.
Ενίσχυση των δημόσιων υποδομών: Επενδύστε στην ενίσχυση και τη θωράκιση των δημόσιων υποδομών, όπως γέφυρες, οδούς, σιδηρόδρομοι και αερολιμένες. Αυτό θα προστατεύσει τους πολίτες από τις πιθανές καταστροφικές συνέπειες ενός σεισμού και θα διασφαλίσει τη συνεχή λειτουργία των κρίσιμων υποδομών.
Ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας: Υποστήριξη της έρευνας και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και καινοτόμων υλικών για την αντισεισμική θωράκιση. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την προώθηση της χρήσης προηγμένων μεθόδων κατασκευής, όπως η χρήση ενισχυμένων σκυροδέματος ή νέων υλικών που παρέχουν ανώτερη αντοχή σε σεισμούς.
Δημιουργία αντισεισμικής υποδομής: Επένδυση στη δημιουργία αντισεισμικής υποδομής, όπως κέντρα επιχειρησιακής αντιμετώπισης καταστροφών, κέντρα εκκένωσης και καταφυγίων για τον πληθυσμό σε περίπτωση σεισμού. Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι αυτές οι υποδομές σχεδιάζονται και κατασκευάζονται σύμφωνα με τους αντισεισμικούς κανονισμούς και παρέχουν επαρκή προστασία στους πολίτες.

Σύστημα Προειδοποίησης Σεισμών (Seismic Early Warning System)

Ένα από τα σημαντικά συστήματα για προειδοποίηση σε περίπτωση σεισμού είναι το Σύστημα Προειδοποίησης Σεισμών (Seismic Early Warning System). Αυτό το σύστημα ανιχνεύει τους σεισμούς που συμβαίνουν και προσπαθεί να εκδώσει προειδοποίηση πριν από την άφιξη των κυμάτων σεισμού προς μια συγκεκριμένη περιοχή.

Η προειδοποίηση μπορεί να γίνει μέσω διαφόρων μηχανισμών, όπως η εκπομπή ηχητικών σημάτων, η αποστολή ειδοποιητικών μηνυμάτων ή η ενεργοποίηση συστημάτων προειδοποίησης μέσω κινητών τηλεφώνων ή άλλων ηλεκτρονικών συσκευών. Αυτή η προειδοποίηση παρέχει στους ανθρώπους πολύτιμα δευτερόλεπτα ή ακόμη και λεπτά για να λάβουν μέτρα προστασίας, όπως να καταφύγουν σε ασφαλή μέρη ή να προετοιμαστούν για την αντιμετώπιση των κινδύνων.

Για την εγκατάσταση ενός τέτοιου συστήματος προειδοποίησης, απαιτούνται οι εξής βασικές δράσεις:

Υλοποίηση δικτύου αισθητήρων: Το σύστημα προειδοποίησης απαιτεί ένα δίκτυο αισθητήρων τοποθετημένων σε διάφορες περιοχές της περιοχής σας. Οι αισθητήρες αυτοί είναι υπεύθυνοι για την ανίχνευση των σεισμικών κυμάτων.
Ανάπτυξη λογισμικού επεξεργασίας δεδομένων: Τα δεδομένα που συλλέγονται από τους αισθητήρες πρέπει να επεξεργάζονται γρήγορα και αποτελεσματικά. Αυτό απαιτεί την ανάπτυξη εξειδικευμένου λογισμικού που θα αναλύει τα δεδομένα και θα εκδίδει την προειδοποίηση.
Επικοινωνία και διανομή προειδοποιήσεων: Αφού εκδοθεί μια προειδοποίηση, πρέπει να γίνει γρήγορη και αξιόπιστη επικοινωνία με το κοινό.