Η ατομική ευθύνη εξ ίσου σημαντική με την συλλογική
Γράφει ο Βαγγέλλης Αποστολίδης
Τα όσα συνέβησαν εσχάτως στην χώρα μας με τα δυσμενή καιρικά φαινόμενα και τα προβλήματα, που δημιούργησαν στην καθημερινότητα χιλιάδων συμπολιτών μας, αλλά και γενικότερα αυτά που βιώνουμε την τελευταία τριετία λόγω της πανδημίας, αναδεικνύουν ένα μείζον ζήτημα γιά την ελληνική κοινωνία και τον τρόπο, με τον οποίο αυτή έχει μάθει να λειτουργεί και να συμπεριφέρεται και “ακούει” στο όνομα “ατομική ευθύνη”.
Βεβαίως αυτό δεν σημαίνει, ότι έχει εξαλειφθεί η έννοια της συλλογικής ευθύνης, τουναντίον θα λέγαμε, όμως η προσέγγιση μας θέλει να αναδείξει αυτήν την πλευρά του “ποταμού” και να θέλει ένα λιθαράκι στον δημόσιο διάλογο γύρω από το φαινόμενο της ατομικής ευθύνης.
Και τούτο, διότι πιστεύουμε, ότι αυτή αποτελεί είδος υπό εξαφάνισιν στην χώρα μας και σε έναν λαό, ο οποίος στην μεγάλη του πλειοψηφία απεχθάνεται την αυτοκριτική και την ανάληψη ευθυνών και λατρεύει τις καταγγελίες και την επίρριψη ευθυνών σε τρίτους, είτε αυτοί είναι φορείς είτε φυσικά πρόσωπα.
Δεν είναι τυχαίο, ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, τουλάχιστον στις χώρες με ελεύθερη οικονομία και κατά τεκμήριο πιό αναπτυγμένες, έχουμε μία νομική και κοινωνική θεώρηση, που υποστηρίζει την έννοια της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, η οποία όμως δεν μπορεί παρά να είναι συνυφασμένη με την αποδοχή και ατομικών ευθυνών.
Η υπόθεση του εμβολιασμού έναντι της covid-19 εκτιμούμε, ότι σηματοδοτεί τα παραπάνω με τον πιό εναργή τρόπο και καταδεικνύει το πώς μία επιλογή προστασίας του ατομικού δικαιώματος της υγείας, πρακτικώς υπονομεύεται όταν εισβάλλει στο εφαρμοστικό πεδίο γιά την προστασία του η μη ανάληψη ατομικής ευθύνης (αρνητές εμβολιασμού), επηρεάζοντας αρνητικά ακόμη και όσους την ανέλαβαν.
Μα, θα ισχυρισθεί κάποιος, η ελεύθερη βούληση-επιλογή να μην εμβολιασθώ δεν απορρέει από τα ατομικά μου δικαιώματα;
Η απάντηση εδώ δεν είναι ξεκάθαρη, εξ ου και το γεγονός ότι δεν υπήρξαν πολιτικές αποφάσεις σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση γιά υποχρεωτικό και καθολικό εμβολιασμό, παρά το γεγονός ότι επηρεάσθηκε το σύνολο της κοινωνίας από τις αρνήσεις εμβολιασμών ενός σημαντικού μέρους της στην Βόρειο Ελλάδα.
Και τούτο, διότι έπρεπε να μην δεχθεί ρωγμή, η οποία μελλοντικώς θα λειτουργούσε ως αιτία κατάρρευσης στο “οικοδόμημα” προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων.
Δικαιώματα, που, όμως, χωρίς αναλήψεις και ατομικών ευθυνών είναι βέβαιον, ότι δυσκολεύουν της ίδια τους την ζωή σε ό, τι αφορά στην προστασία τους.
Δείτε, επίσης, τι συνέβη στην πρόσφατη κακοκαιρία από όσους συμπολίτες μας λειτούργησαν ανεύθυνα και τι συνέπειες είχε και γιά ποιούς, η επιλογή τους να λειτουργήσουν χωρίς ανάληψη ατομικών ευθυνών.
Εδώ, βεβαίως, υπήρξαν αστοχίες και στην αντίστοιχη των συλλογικών ευθυνών από κρατικούς, αυτοδιοικητικούς και ιδιωτικούς-εταιρικούς φορείς μετακινούμενοι υπό όρους, συνθήκες και χρονική συγκυρία σε ευθεία σύγκρουση με την λογική και αναμενόμενες δυσχερείς τις καιρικές συνθήκες.
Οι σύγχρονες κοινωνίες με τα αυξημένα τεχνολογικά γνωρίσματα και δεδομένα, στα οποία, μάλιστα, έχει εύκολη και άμεση πρόσβαση το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών και στην χώρα μας, χωρίς την νοοτροπία ανάληψης και ατομικών ευθυνών, είναι πρακτικώς καταδικασμένες να έρχονται αντιμέτωπες με προβλήματα, που στην καλύτερη των περιπτώσεων απαιτούν πολλές φορές σημαντικό χρόνο.
Άλλωστε, ένα από τα πιό βασικά πλεονεκτήματα από την καθιέρωση μίας κουλτούρας ανάληψης ατομικών ευθυνών είναι, ότι αυτή υιοθετείται άμεσα και λειτουργεί θετικά, πολλές φορές και έναντι όσων την αγνοούν ως επιλογή, και ακόμη και στις περιπτώσεις όπου οι οργανωμένες δομές ενός κράτους αποδειχθούν υποδεέστερες των προσδοκιών, σε μία τακτική ή ακόμη και έκτακτη κατάσταση.
Ο δρόμος της βελτίωσης μιάς σύγχρονης κοινωνίας απαιτεί επιτακτικώς, μαζί με τις συλλογικές ευθύνες, να αναλαμβάνονται παράλληλα και οι ατομικές.
Στις ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες είναι κάτι καθιερωμένο εδώ και πολλά χρόνια.
Εδώ, δυστυχώς, όχι μόνον σπεύδουμε βραδέως, αλλά πολλές φορές λειτουργούμε με σκοπιμότητα προς την αντίθετη κατεύθυνση, επιδιώκοντας πρόσκαιρα πολιτικά και κοινωνικά “οφέλη”, τα οποία, όμως, προϊόντος του χρόνου θα αποδειχθούν ζημιές!
Πεποίηκά τι κοινωνικώς; ουκούν ωφέλημαι
Έκανα κάτι γιά το κοινωνικό σύνολο; Άρα είμαι ωφελημένος”.
