Θρησκευτικός τουρισμός: Ένα τεράστιο αναξιοποίητο κεφάλαιο γιά το Πάικο
Η ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού στην ορεινή περιοχή του Πάικου, αποτέλεσε θέμα εισήγησης στο 7ο παγκόσμιο συνέδριο προσκυνηματικού και θρησκευτικού τουρισμού (7th international religious tourism and pilgrimage) που πραγματοποιήθηκε στην Χιρόνα (Τζιρόνα) της Ισπανίας από τις 10 έως τις 13 Ιουνίου. Οργανωτές του συνεδρίου, εκτός από το τοπικό πανεπιστήμιο, ήταν το τεχνολογικό πανεπιστήμιο του Δουβλίνου (Dublin Institute of Technology) καθώς και το μητροπολιτικό πανεπιστήμιο του Λήτζ της Αγγλίας (Leeds Metropolitan University). Η Τζιρόνα αποτελεί σημαντικό θρησκευτικό κέντρο του Καθολικισμού στην Καταλωνία με πληθώρα θρησκευτικών μνημείων από την περίοδο του Μεσαίωνα. Μάλιστα το τμήμα διοίκησης τουρισμού του πανεπιστημίου της Τζιρόνα εδρεύει και λειτουργεί στις εγκαταστάσεις παλαιού καθολικού μοναστηριού.
Ο καθηγητής της κατεύθυνσης διοίκησης τουριστικών επιχειρήσεων και φιλοξενίας του τμήματος διοίκησης επιχειρήσεων του Αλεξανδρείου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Φώτης Κιλιπίρης, αναπτύσσοντας το θέμα «Δρόμοι της Ορθοδοξίας: Αναπτύσσοντας θρησκευτικό τουρισμό στην περιοχή του όρους Πάικου, στην Κεντρική Μακεδονία της Ελλάδος» («Streets of Orthodoxy: Developing religious tourism in the mount Paiko area, Central Macedonia, Greece»), παρουσίασε τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η συγκεκριμένη εναλλακτική μορφή τουρισμού στην τοπική ανάπτυξη και ιδιαίτερα στη συγκεκριμένη ορεινή περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας.
Στην εν λόγω εισήγηση παρουσιάσθηκε ο ρόλος των τοπικών εταίρων στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Η τοπική ανάπτυξη, τουριστική και όχι μόνο, αποτελεί υπόθεση πολλών εταίρων μεταξύ των οποίων η αυτοδιοίκηση (δήμος Παιονίας και περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας), η τοπική επιχειρηματικότητα (εμπορικό επιμελητήριο και τοπική τουριστική επιχειρηματικότητα), μη κυβερνητικές οργανώσεις και οργανώσεις πολιτών (πολιτιστικοί και περιβαλλοντικοί σύλλογοι) καθώς και η τοπική ιερά μητρόπολη Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου. Η τελευταία, εκτός του καθαρά ποιμαντικού – πνευματικού της ρόλου σε ένα πληθυσμό περίπου πενήντα χιλιάδων κατοίκων, μπορεί επίσης να έχει σημαντικό αναπτυξιακό ρόλο κινητοποιώντας την τοπική κοινωνία και ιδιαίτερα τους νέους.
Στο συνέδριο παρουσιάσθηκε το σημαντικό «θρησκευτικό» τουριστικό απόθεμα της περιοχής, αλλά και οι ουσιαστικές παρεμβάσεις της Ιεράς Μητρόπολης στον τομέα της ανάπλασης των θρησκευτικών μνημείων της περιοχής, και όχι μόνο, που αποτελούν βασική προϋπόθεση ανάπτυξης του προσκυνηματικού και θρησκευτικού τουρισμού. Τα θρησκευτικά μνημεία και οι λατρευτικές δραστηριότητες στην περιοχή, σε συνδυασμό με τους υπόλοιπους σημαντικούς τουριστικούς πόρους, όπως είναι το φυσικό περιβάλλον (όρος Πάικο), η τοπική γαστρονομία (τοπική κουζίνα και κρασί), αλλά και το πλούσιο τοπικό πολιτιστικό προϊόν (πολιτιστικές εκδηλώσεις και μουσική παράδοση), είναι δυνατόν, συνδυαστικά, να συνθέσουν ένα μοναδικό τουριστικό προϊόν. Τελικός στόχος είναι η δημιουργία μιας τοπικής ταυτότητας (brand name) ικανής να προσελκύσει τον επισκέπτη στην περιοχή, εναλλακτικό αλλά και μαζικό τουρίστα. Επίσης μέσα από σχετική SWOT ανάλυση παρουσιάσθηκε το προφίλ της ορεινής περιοχής, με τα δυνατά και αδύνατα σημεία της, αλλά και τις ευκαιρίες και απειλές που αντιμετωπίζει και θα αντιμετωπίσει στο άμεσο μέλλον. Ακόμη το «προφίλ» της περιοχής θα πρέπει να βασισθεί στο τρίπτυχο ταυτότητα-ποιότητα-καινοτομία. Ταυτότητα προϊόντος (brand name), δηλαδή, τι είναι αυτό που θα προσελκύσει τον επισκέπτη στην περιοχή. Ποιότητα προϊόντος όπως φιλοξενία, υπηρεσίες αλλά και αξία προϊόντος σε σχέση με αυτό που θα πληρώσει ο επισκέπτης. Και τέλος καινοτομία, που αφορά νέα τουριστικά προϊόντα που να είναι σε θέση να προσελκύουν ταυτόχρονα προσκυνητές, φυσιολάτρες, γαστρονόμους, φοιτητές ακόμη και μαζικούς τουρίστες, από τα γειτονικά θαλάσσια θέρετρα. Ως παράδειγμα καινοτομίας αναφέρθηκε η όλη διαδικασία και τεχνογνωσία ανακαίνισης του ιερού μητροπολιτικού ναού Αγίου Γεωργίου Γουμενίσσης από την μητρόπολη, διαδικασία ανακαίνισης που θα μπορούσε να αποτελέσει μελέτη περίπτωσης επιτόπιας διδασκαλίας («case study») ανακαίνισης ορθόδοξου ναού. Αυτό θα μπορούσε να προσελκύσει φοιτητές αρχιτεκτονικών και όχι μόνο σχολών, τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό, οι οποίοι διαμένοντας στην περιοχή για ένα χρονικό διάστημα θα παρακολουθούσαν σχετικές εκπαιδευτικές δράσεις γνωρίζοντας ταυτόχρονα και όλο το υπόλοιπο τουριστικό απόθεμα της περιοχής.
Βάση της εν λόγω εισήγησης αποτέλεσε η εκπόνηση του σχεδίου μάρκετιν ανάπτυξης του θρησκευτικού τουρισμού στην περιοχή του Πάικου, στα πλαίσια επικαιροποίησης του σχετικού «master plan» της ιεράς μητροπόλεως Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου. Το εν λόγω έργο αφορά μελέτη που εκπονεί η ερευνητική ομάδα της κατεύθυνσης διοίκησης τουριστικών επιχειρήσεων και φιλοξενίας του τμήματος διοίκησης επιχειρήσεων του Αλεξανδρείου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή του τμήματος Φώτη Κιλιπίρη.
