Παραδόσεις της Παιονίας – Η τοποθεσία “Τρύπια Πέτρα” στην περιοχή του χωριού Πηγή Παιονίας

Έρευνα – παρουσίαση: Θεόδωρος Π. Μποράκης

Η τοποθεσία “Τρύπια Πέτρα” βρίσκεται περίπου 6,5 km δυτικά από το χωριό Πηγή του Δήμου Παιονίας, στη διαδρομή που οδηγεί στην λίμνη Μεταλλείου. Πρόκειται για έναν μεγάλο βραχώδες σύμπλεγμα που στο κάτω μέρος του έχει μια διαμπερή τρύπα που χωράει από μέσα της να συρθεί ανθρώπινο σώμα, εισερχόμενο από την μια πλευρά του βράχου κι εξερχόμενο από την άλλη.

Η τοποθεσία έχει συνδεθεί με δοξασίες και παραδόσεις, γνωστές στη γύρω περιοχή μέχρι σήμερα, με αδιάψευστη απόδειξη τα μικρά μεταλλικά εκκλησάκια που είναι τοποθετημένα στη βάση του βράχου.

Μέχρι και τη δεκαετία του 1950 κάτοικοι των γύρω χωριών, τηρούσαν το έθιμο της Τρύπιας Πέτρας. Τις μέρες της Μεγάλης Τετάρτης και της Μεγάλης Πέμπτης η τοποθεσία γινόταν δημοφιλής τόπος προορισμού των πιστών χριστιανών και το πέρασμα των επισκεπτών μέσα από το άνοιγμα του βράχου λάμβανε προσκυνηματικό χαρακτήρα. Οι προσκυνητές έφταναν στην τοποθεσία την Μεγάλη Τετάρτη και διανυκτέρευαν κοντά στο βράχο και το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης ξεκινούσε το πέρασμα από την τρύπια πέτρα.

Το πέρασμα εκείνο πιστεύονταν πως εξασφάλιζε υγεία και τύχη στους προσκυνητές ενώ στις περιπτώσεις που δοκίμαζε να περάσει από το άνοιγμα άπιστος ή αμαρτωλός, οι δοξασίες υποστηρίζουν πως το πέρασμα στένευε και του εγκλώβιζε το σώμα.

Το έθιμο είχε βαθιές ρίζες στην περιοχή. Ένας από τους θρύλους, που μεταδόθηκε από γενιά σε γενιά, εικάζει πως κάποιος βοσκός είχε οραματιστεί την Παναγία, που του υπέδειξε πως θα έσωζε τα άρρωστα ζώα του αν θα τα περνούσε μέσα από την τρύπια πέτρα.

Σύμφωνα με τις οδηγίες φυσιολατρών για το πώς μπορεί κάποιος να φτάσει στην «Τρύπια Πέτρα», η διαδρομή ξεκινά 6.3 km περίπου μετά το χωριό Πηγή του Δήμου Παιονίας, στον δρόμο που οδηγεί στη λίμνη μεταλλείου. Σε απότομη στροφή υπάρχει ένας μεγάλος χώρος όπου μπορεί κάποιος να αφήσει το αυτοκίνητο του. Από το σημείο αυτό ξεκινά μονοπάτι κατηφορικό που οδηγεί μετά από 300 μέτρα περίπου στην Τρύπια Πέτρα.

Το χωριό Πηγή

Επισκεφθείτε στο χωριό τον Ι. Ν. Προφήτου Ηλία, το εξωκλήσι του Αγίου Νικολάου στο φράγμα Μεταλλείου καθώς και τα καταστήματα εστίασης του χωριού. Ενδιαφέροντα: οινοποιεία, επιχειρήσεις εμφιάλωσης νερού, ορεινή πεζοπορία, κυνήγι.

Γεωργική παραγωγή: σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι κλπ.

Πολύ κοντά στο χωριό διασώζονται ακόμη σιδηροδρομικές ράγες, σε τμήματα της διαδρομής του ιστορικού τρένου (ντεκοβίλ), που είχαν εγκαταστήσει οι Γάλλοι κατά τον Α΄Π.Π. Σε απόσταση περίπου 6,5 χλμ δυτικά του χωριού βρίσκεται η τοποθεσία “Τρύπια Πέτρα”. Την περιοχή της Πηγής τη διασχίζει το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε6.

Διαδρομές πεζοπορίας: 1) χωριό Πηγή – Λίμνη Μεταλλείου (μέσω δασικού δρόμου), [διαδρομή: Γέφυρα Πάρπα – Παρατηρητήριο Δασαρχείου – Γαλλικοί θάλαμοι μεταλλείων – λίμνη Μεταλλείου], 2) χωριό Πηγή – Γαλάζια Λίμνη (μέσω ορεινού μονοπατιού), 3) χωριό Πηγή – Τρία Γεφύρια Πηγής – Κρύο Νερό (παλιό υδραγωγείο).

Διαδρομές με προορισμό την περιοχή Τρύπια Πέτρα:

1η διαδρομή από Εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Ευζώνων μέσω Πολυκάστρου:

Ακολουθείτε τη διαδρομή Εθνική οδoς – Πολύκαστρο – Αξιούπολη – Πηγή – Λίμνη Μεταλλείου.

2η διαδρομή από Εθνική Οδό μέσω παραμεθόριων χωριών Παιονίας:

Ακολουθείτε τη διαδρομή Εθνική οδός – Εύζωνοι – Ειδομένη – Πλάγια – Φανός – περιοχή γέφυρας Κοτζά ντερέ – Πηγή – Λίμνη Μεταλλείου.

3η διαδρομή επιστρέφοντας από την τοποθεσία Γαλάζια Λίμνη (Σκρά – Κούπας) με προορισμό την Αξιούπολη:

Ακολουθείτε τη διαδρομή Γαλάζια Λίμνη – Σκρα – Φανός – περιοχή γέφυρας Κοτζά ντερέ – Πηγή – Λίμνη Μεταλλείου (κι επιστροφή Λίμνη Μεταλλείου – Πηγή – Αξιούπολη).

Πηγές:

1. Μαρτυρίες κ.κ. Ανέστη Αθανασιάδη, Δημήτρη Απ. Μουτσάκη.
2. Βίντεο του Κωνσταντίνου Γκέρτζου: https://youtu.be/QzZfyxFolPk
3. Οδηγίες για διαδρομή πεζοπορία με προορισμό την Τρύπια Πέτρα. Κώστας Γκέρτζος: https://de.wikiloc.com/routen-wandern/trupia-petra-pege-paionias-136018291
4. Ιστοσελίδα ΣΤΑ ΠΛΑΓΙΑ ΠΑΙΟΝΙΑΣ – Ενότητα «Αξιοθέατα Παιονίας».

Φωτογραφίες:

1. – 2. Η «Τρύπια Πέτρα». Πηγή: Ανέστης Αθανασιάδης.

3. Χάρτης της ευρύτερης περιοχής της τοποθεσίας (πηγή: Διαδίκτυο).