Αποδράσεις στη φύση της Παιονίας «Γαλάζια Λίμνη» στην περιοχή Σκρα – Κούπας

Έρευνα – παρουσίαση: Θεόδωρος Π. Μποράκης

Η Γαλάζια Λίμνη στην περιοχή του Σκρά και της Κούπας, στον δήμο Παιονίας, αποτελεί έναν από τους αγαπημένους προορισμούς για ημερήσια εξόρμηση των Θεσσαλονικέων στην ακριτική Παιονία. Η λίμνη με τους καταρράκτες έχει γίνει την τελευταία δεκαετία πόλος έλξης όχι μόνο των νέων αλλά και οικογενειών. Το φυσικό περιβάλλον -με τον αυτονόητο σεβασμό στη φύση- προσφέρεται για περίπατο, για κολύμπι και για πικ-νικ.

Η περιοχή της λίμνης είναι προσβάσιμη από τον επαρχιακό δρόμο Αξιουπόλεως – Σκρα – Αρχαγγέλου κι η τοποθεσία της βρίσκεται κοντά στο χωριό Σκρα. Αν έρχεστε από δυτικά (από το χωριό Φανός) λίγο έξω από το Σκρα, προς Αρχάγγελο, στρίβετε αριστερά για το χωριό Κούπα. Μετά την ταμπέλα «Καταρράκτες Σκρα», σε 700 μέτρα χωματόδρομου, βρίσκεστε στην περιοχή. Περνάτε την ξύλινη γέφυρα προς το πέτρινο μονοπάτι που ανηφορίζει προς τους καταρράκτες και λίγα μέτρα πιο πάνω συναντάτε τη λίμνη με βάθος περίπου 4 μέτρα όπου τα νερά του ποταμού πέφτουν από ύψος 10 μέτρων.

Τι θα δείτε στο χωριό Σκρα: Μπορείτε να επισκεφθείτε στην είσοδο του χωριού το μνημείο πεσόντων της μάχης του Σκρα με την προτομή του Ταγματάρχη Βασίλειου Παπαγιάννη, το μουσείο της μάχης του Σκρα, τον Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου, το προαύλιο του σχολείου με την προτομή της δασκάλας Βασιλικής Παπαθανασίου και το αναθηματικό μνημείο για τον Μακεδονομάχο δάσκαλο Χαράλαμπο Γκάρτσιο και σε μικρή απόσταση από το χωριό μπορεί κανείς να δει τα παλιά μνήματα με τους ιδιαίτερους επιτάφιους συμβολισμούς. Στο χωριό υπάρχουν καταστήματα εστίασης, καταλύματα διαμονής και δραστηριοποιείται Πολιτιστικός Σύλλογος. (Ορειβασία, ορεινή πεζοπορία, κολύμπι, κυνήγι).

Περί τα 10 χιλιόμετρα από το Σκρα, στη διαδρομή Σκρα – Αρχάγγελος, επιλέγοντας τον δασικό δρόμο, μπορείτε να φτάσετε μέχρι την κορυφή του όρους Σκρα που υπάρχουν οι οχυρές θέσεις όπου διεξήχθη η ομώνυμη μάχη του Σκρα στις 17/5/1918. Στην τοποθεσία αυτή υπάρχει και το μνήμα του Ταγματάρχη Βασίλειου Παπαγιάννη που έπεσε κατά την επίθεση για την κατάληψη του υψώματος.

Τι θα δείτε στο χωριό Κούπα: Το χωριό απέχει περίπου 5 χιλιόμετρα από τη Γαλάζια Λίμνη. Μπορείτε να επισκεφθείτε τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου που έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Το χωριό περιστοιχίζεται από δάσος με βελανιδιές και οξιές και από πολλά φυσικά σπήλαια. Το υδάτινο στοιχείο χαρακτηρίζει το χωριό με τα τρεχούμενα νερά και τις πηγές και μεταξύ αυτών την πηγή με το ξινό ιαματικό νερό. Επισκεφθείτε τα καταστήματα εστίασης και τον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού με την μόνιμη έκθεση ζωγραφικής καλλιτεχνών με καταγωγή από την Κούπα. (Ορειβασία, ορεινή πεζοπορία, κολύμπι, κυνήγι).

Καταρράκτες στην περιοχή Σκρα-Κούπας
“Γαλάζια λίμνη”
(φωτογραφία από αφίσα της ΠΕ Κιλκίς)

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΠΡΟΣ ΤΗ «ΓΑΛΑΖΙΑ ΛΙΜΝΗ»

Για ημερήσια απόδραση, σε σύντομο χρονικό διάστημα μιας ώρας από τη Θεσσαλονίκη και τις γύρω πόλεις της Κεντρικής Μακεδονίας, μπορείτε με αυτοκίνητο να επισκεφθείτε την περιοχή της Παιονίας. Για να φτάσετε στην περιοχή της «Γαλάζιας Λίμνης» υπάρχουν οι παρακάτω διαδρομές:

1η διαδρομή μέσω παραμεθόριων χωριών Παιονίας:

Ακολουθείτε τη διαδρομή Εθνική οδός – Εύζωνοι – Ειδομένη – Πλάγια – Φανός – Σκρα – Κούπα.

Τι μπορείτε να δείτε στη διαδρομή:

Εύζωνοι – Παραμεθόριο χωριό του Δήμου Παιονίας στον Νομό Κιλκίς και οδική πύλη στα ελληνο-σκοπιανά σύνορα, με πληθυσμό περίπου 330 κατοίκους ντόπιους Μακεδόνες και πρόσφυγες από τις αλησμόνητες ελληνικές πατρίδες. Το παλιό όναμα του χωριού ήταν Ματσίκοβο. Το χωριό έχει πλούσιο ιστορικό κατά τις περιόδους του Μακεδονικού Αγώνα αλλά και των Α’ και Β’ Παγκόσμιων Πολέμων.

Ο ταξιδιώτης μπορεί να επισκεφθεί στην πλατεία του χωριού τα καταστήματα εστίασης και τα καταλύματα διαμονής. Μπορεί ακόμα να δει τον Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου και την Ιερά Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών, το μνημείο των δολοφονηθέντων από τους Βούλγαρους εννέα ευζώνων το 1913, καθώς και τον συνοριακό σταθμό των Ευζώνων. Παρεχόμενες υπηρεσίες: Αστυνομικό Τμήμα, ιατρείο, φαρμακείο. Το χωριό απέχει περίπου 1.500 μ. από τον Αξιό ποταμό. Περιοχή θέας στον Αξιό ποταμό: Η γέφυρα του Αξιού μεταξύ των χωριών Εύζωνοι και Ειδομένη.

Ειδομένη: Παραμεθόριο χωριό του Δήμου Παιονίας στον Νομό Κιλκίς και σιδηροδρομική πύλη στα ελληνο-σκοπιανά σύνορα, με πληθυσμό περίπου 150 κατοίκους ντόπιους Μακεδόνες και πρόσφυγες από τις αλησμόνητες ελληνικές πατρίδες. Το παλιό όναμα του χωριού ήταν Σέχοβο. Το χωριό έχει πλούσιο ιστορικό κατά τις περιόδους της Εθνεγερσίας, του Μακεδονικού Αγώνα αλλά και των δύο Παγκοσμίων Πολέμων.

Μπορείτε να επισκεφθείτε τον συνοριακό σιδηροδρομικό σταθμό Ειδομένης και μέσα στο χωριό Ειδομένη τον Ι. Ν. Γενεσίου της Θεοτόκου, την προτομή του Μακεδονομάχου Εμμανουήλ Κατσίγαρη στην πλατεία και τα μνημεία για την δασκάλα Αικατερίνη Χατζηγεωργίου και τον δάσκαλο Γεώργιο Σιδηρόπουλο στο προαύλιο του σχολείου καθώς και τα καταστήματα εστίασης του χωριού.

Στην Ειδομένη δραστηριοποιείται ο Μορφωτικός Σύλλογος Ειδομένης.

Ενδιαφέροντα: οινοποιεία, προϊόντα μελισσοκομίας, κυνήγι, ορεινή πεζοπορία, ψάρεμα στον Αξιό.

Διαδρομές πεζοπορίας: 1) από την Ειδομένη μέχρι τα Πλάγια (δασικός δρόμος), 2) από την Ειδομένη – Κτηνιατρείο Ειδομένης – Αξιός Ποταμός (δασικός δρόμος).

Γεωργική παραγωγή: σιτάρι, ηλίανθο, καλαμπόκι, αμπέλια, ροδιές, κερασιές κλπ.

Περιοχή θέας στον Αξιό ποταμό: Η γέφυρα μεταξύ των χωριών Εύζωνοι και Ειδομένη. Παρεχόμενες υπηρεσίες: Αστυνομικό Τμήμα, Τελωνείο.

Χαμηλό: Η παλιά ονομασία του ήταν Αλτσάκ και υπήρξε χωριό με τουρκικό πληθυσμό που εκκενώθηκε το 1923 με την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Είναι χτισμέμο κοντά στο ύψωμα Ραβινέ στα ελληνοσκοπιανά σύνορα, στον Δήμο Παιονίας του Νομού Κιλκίς. Οι περίπου 110 κάτοικοί τους είναι Έλληνες πρόσφυγες Ποντιακής καταγωγής. Ο ταξιδιώτης μπορεί να επισκεφθεί τον Ι. Ν. Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, τα καταστήματα εστίασης του χωριού καθώς και το ιστορικό ύψωμα Ραβινέ με το μνημείο πεσόντων του Α΄Π.Π. κατά τη μάχη του Ραβινέ της 1/5/1917 ενώ στα κοιμητήρια του χωριού βρίσκεται το μνημείο των 20 εκτελεσμένων κατοίκων του Χαμηλού από τον βουλγαρικό στρατό την 19/1/1944.

Γεωργική παραγωγή: σιτάρι, ηλίανθο, καλαμπόκι, σκορδάκια νωπά, αμπέλια, ελαιώνες, ροδιές οινοποιεία, προϊόντα μελισσοκομίας κλπ. Ενδιαφέροντα: ορεινή πεζοπορία, κυνήγι.

Διαδρομές πεζοπορίας: 1) από το Χαμηλό μέχρι την κορυφή του υψώματος Ραβινέ (δασικός δρόμος), 2) από Χαμηλό κατά μήκος του παραπόταμου (Αλτσάκ ντερέ) μέχρι τον Αξιό ποταμό, 3) Χαμηλό – παλιός μύλος – Φανός (δασικός δρόμος).

Δογάνη (οικισμός): Μπορείτε να επισκεφθείτε τον Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου και το εξωκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής. Επισκεφθείτε τις περιοχές: “Πλατάνια” και “Βρύση Δογάνη” στη συμβολή του δρόμου για τον οικισμό, σ’ εκείνο σημείο θα δείτε και την αναθηματική πλακέτα προς τιμή του Ανθυπολοχαγού Ευστάθιου Δογάνη που έπεσε μαχόμενος την περίοδο του Ά Π.Π. κατά των Βουλγάρων την 22/4/1917 στο ιστορικό ύψωμα Δογάνης -στη μάχη του Σεμέν ντε φερ– διακρίνεται δεξιά του δρόμου στη διαδρομή Δογάνη – Ειδομένης, ακριβώς στη διακλάδωση με το δρόμο που οδηγεί προς την Εθνική οδό.

Σε απόσταση περίπου 1.500 μ. από τον οικισμό υπάρχει πρόσβαση στην όχθη του Αξιού ποταμού (ψάρεμα). Η περιοχή προσφέρεται για αφετηρία ειδικής διαδρομής πεζοπορίας Δογάνη – Αξιούπολης μέσω των «Στενών της Τσιγγάνας» παράλληλα με τις όχθες του Αξιού ποταμού (δασική περιοχή χωρίς πρόσβαση σε οχήματα).

Ενδιαφέροντα: ψάρεμα, ορεινή πεζοπορία, ορειβασία, περιήγηση στα πολυβολεία του Α’ και Β’ Π.Π.

Πλάγια: Παραμεθόριο χωριό του Δήμου Παιονίας στον Νομό Κιλκίς, με πληθυσμό περίπου 200 κατοίκους  πρόσφυγες από τις αλησμόνητες ελληνικές πατρίδες της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας. Το παλιό όναμα του χωριού ήταν Καρασινάν. Το χωριό έχει πλούσιο ιστορικό κατά την περίοδο του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου και κατά την περίοδο εγκατάστασης των Ελλήνων Προσφύγων στην Παιονία. Ο ταξιδιώτης μπορεί να επισκεφθεί τον Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής, τα οινοποιεία και τα καταστήματα εστίασης στην πλατεία. Στα Πλάγια δραστηριοποιείται Πολιτιστικός Σύλλογος.

Γεωργική παραγωγή: σιτάρι, ηλίανθους, αμπέλια, καλαμπόκι, τριφύλλι, προϊόντα μελισσοκομίας, αρωματικά βότανα κλπ.

Ενδιαφέροντα: κυνήγι, ορεινή πεζοπορία, ορειβασία, γήπεδο ποδοσφαίρου.

Επισκεφθείτε τις περιοχές: “Πευκάκια” στο γήπεδο του χωριού (περίπατος, πικ-νικ). “Αγίασμα της Αγίας Παρασκευής” δύο χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του χωριού (διαμορφωμένος χώρος για αναψυχή, παραπόταμος, πικ-νικ). “Πετράρες” που δεσπόζουν του χωριού στη διαδρομή για το χωριό Φανός (κιόσκι, θέα, πικ-νικ, αναρρίχηση). Το χωριό απέχει περίπου 3,5 χλμ από τον Αξιό ποταμό.

Διαδρομές πεζοπορίας: 1) Πλάγια – Χαμηλό (μέσω δασικού μονοπατιού), 2) Πλάγια – Δογάνης (μέσω ορεινού μονοπατιού), 3) Πλάγια – Αγίασμα Αγίας Παρασκευής – Δρέβενο (εκκλησία Αγίων Αναργύρων) – Αξιός ποταμός και ξανά επιστροφή στα Πλάγια, συνολικής διάρκειας περίπου 3,5 ωρών (μέσω δασικού δρόμου), 4) Πλάγια – ύψωμα “412” (στην πλαγιά του λόφου είναι χτισμένα τα Πλάγια) – εξωκλήσι Προφήτου Ηλία.

Πύλη (Δρέβενο): [οικισμός που έχει εκκενωθεί]: (Πρόσβαση από Πλάγια ή από Αξιούπολη μέσω δασικού δρόμου) δίπλα στο μοναδικό οίκημα του οικισμού, τον Ι. Ν. ΑγίωνΑναργύρων μπορείτε να δείτε το γαλλικό μνημείο πεσόντων κατά τον Α΄ Π. Π., το συμμαχικό πολυβολείο και το δασικό παρατηρητήριο. Η τοποθεσία απέχει περίπου 1.000 μ από τον Αξιό ποταμό. Ενδιαφέροντα: Ορεινή πεζοπορία, παραποτάμια πεζοπορία, κυνήγι, μνημεία.

Φανός: Μπορείτε να επισκεφθείτε τον Ι. Ν. Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, τον παλιό γκιοπτσέ (πηγάδι) κοντά στην πλατεία και τα καταστήματα εστίασης του χωριού. Επίσης μπορείτε να επισκεφθείτε σε κοντινή απόσταση το εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου. Στο Φανό δραστηριοποιείται Πολιτιστικός Σύλλογος.

Γεωργική παραγωγή: σιτάρι, αμπέλια, ξερά μπιζέλια, τριφύλλι, κερασιές, προϊόντα μελισσοκομίας, οινοποιεία κλπ. Ενδιαφέροντα: κυνήγι, ορεινή πεζοπορία.

Διαδρομές πεζοπορίας: 1) Φανός – εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου – Χαμηλό (δασικός δρόμος), 2) Φανός – ύψωμα “412” – εξωκλήσι Προφήτου Ηλία, 3) Φανός – επαρχιακή οδός Φανός-Σκρά – Γαλλικό μνημείο – Τσάγκα.

2η διαδρομή από Εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Ευζώνων μέσω Πολυκάστρου

Ακολουθείτε τη διαδρομή Εθνική οδoς – Πολύκαστρο – Αξιούπολη – γέφυρα Κοτζά Ντερέ – Φανoς – Σκρα.

Τι μπορείτε να δείτε στη διαδρομή:

Πολύκαστρο: Μπορείτε να επισκεφθείτε τον Ι. Ν. Αγίας Τριάδας, τον Ι. Ν. Αγίου Αθανασίου, τον χώρο του μεταβυζαντινού λουτρού, τα συμμαχικά μνήματα, τα μνημεία ιστορικής μνήμης κ.α. Τη Δευτέρα μετά τη γιορτή του Αγίου Γεωργίου διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις (Κουρμπάνι). Κατά τη διάρκεια του μήνα Ιουνίου διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις, τα “Πολυκαστρινά”. Την περιοχή του Πολυκάστρου τη διασχίζει το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε6.

Παρεχόμενες υπηρεσίες στο Πολύκαστρο: Δημαρχείο Δήμου Παιονίας, Αστυνομικό Τμήμα Παιονίας, Κέντρο Υγείας, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, σταθμός ΚΤΕΛ, ταχυδρομείο, τράπεζες, καταστήματα εστίασης, καταλύματα διαμονής, εμπορική αγορά, συνεργεία αυτοκινήτων, αθλητικό γήπεδο, δημοτική βιβλιοθήκη, Κυνηγετικός Σύλλογος, Σύλλογος Ανατολικορωμυλιωτών, Σύλλογος Ποντίων, Σύλλογος Μικρασιατών, αεροδρόμιο αεραθλητικού κέντρου Πολυκάστρου στην Νέα Καβάλα, Αθλητική Ένωση Πολυκάστρου, Αθλητικός Όμιλος Πολυκάστρου κ.α.

Περιοχές θέας στον Αξιό ποταμό: 1) Η γέφυρα μεταξύ Πολυκάστρου και Αξιουπόλεως, 2) η τοποθεσία “Ανάχωμα”, κοντά στην σιδηροδρομική γέφυρα.

Μνημείο πεσόντων 1917 – 1918 στην Αξιούπολη. Φωτογραφία: Θοδωρής Π. Μποράκης (2022)

Αξιούπολη: Μπορείτε να επισκεφθείτε: τον Ι. Ν. Παναγίας “Άξιον Εστί”, τον Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου, το εξωκλήσι του Αγίου Φανουρίου, το κοιμητήριο των πεσόντων κατά τις μάχες Σκρα-Ραβινέ, το μνημείο πεσόντων 1917-1918, το μουσείο Φυσικής Ιστορίας που στεγάζεται στο παλιό σχολείο. Κάθε Τετάρτη μπορείτε να επισκεφθείτε το παζάρι της Αξιούπολης -θεσμός για την κωμόπολη από τον προηγούμενο αιώνα. Η περιοχή βρίσκεται στη διαδρομή των Δρόμων του Κρασιού Βόρειας Ελλάδας. Την περιοχή της Αξιούπολης τη διασχίζει το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε6. Κατά το 3ο δεκαήμερο του Αυγούστου διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις “Τα Αξιουπολίτικα”.

Στη διαδρομή από Αξιούπολη προς Σκρα, μετά το χωριό Πηγή, μπορείτε να επισκεφθείτε το Φράγμα Μεταλλείου όπου και η ομώνυμη τεχνητή λίμνη Μεταλλείου και το εξωκλήσι του Αγίου Νικολάου (ψάρεμα, πικ-νικ, ορεινή πεζοπορία, παραπόταμος).

Τέσσερα χιλιόμετρα μετά την Αξιούπολη προς τα χωριά Σκρά, Φανός, Πλάγια επισκεφθείτε την περιοχή της γέφυρας του παραπόταμου Μεγάλο Ρέμα (Κοτζά Ντερέ).

Περιοχή θέας στον Αξιό ποταμό: Η γέφυρα του Αξιού μεταξύ Πολυκάστρου και Αξιουπόλεως.

Γεωργική παραγωγή: σιτάρι, καλαμπόκι, βαμβάκι, τριφύλλι, κριθάρι, βίκος, πατάτες, αμπέλια, καρυδιές κλπ.

Παρεχόμενες υπηρεσίες στην Αξιούπολη: Σταθμός ΚΤΕΛ, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, Αγροκτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Αξιουπόλεως, Οινοποιεία, καταστήματα εστίασης, καταλύματα διαμονής, εμπορική αγορά, ιδιωτικά ιατρεία, τράπεζες, αθλητικό γήπεδο, Εμπορικός Σύλλογος, Σύλλογος Ποντίων, Κυνηγετικός Σύλλογος, Εθνικός Αξιούπολης, Αθλητικός Σύλλογος Αλέξανδρος Αξιούπολης κ.α.

Μνημείο πεσόντων 1917 – 1918 στην Αξιούπολη. Φωτογραφία: Θοδωρής Π. Μποράκης (2022).

Πηγή: Επισκεφθείτε στο χωριό τον Ι. Ν. Προφήτου Ηλία, το εξωκλήσι του Αγίου Νικολάου στο φράγμα Μεταλλείου καθώς και τα καταστήματα εστίασης του χωριού. Ενδιαφέροντα: οινοποιεία, επιχειρήσεις εμφιάλωσης νερού, ορεινή πεζοπορία, κυνήγι.

Γεωργική παραγωγή: σιτάρι, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι κλπ.

Πολύ κοντά στο χωριό διασώζονται ακόμη σιδηροδρομικές ράγες, σε τμήματα της διαδρομής του ιστορικού τρένου (ντεκοβίλ), που είχαν εγκαταστήσει οι Γάλλοι κατά τον Α΄Π.Π. Την περιοχή της Πηγής τη διασχίζει το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε6.

Διαδρομές πεζοπορίας: 1) χωριό Πηγή – Λίμνη Μεταλλείου (μέσω δασικού δρόμου), [διαδρομή: Γέφυρα Πάρπα – Παρατηρητήριο Δασαρχείου – Γαλλικοί θάλαμοι μεταλλείων – λίμνη Μεταλλείου], 2) χωριό Πηγή – Γαλάζια Λίμνη (μέσω ορεινού μονοπατιού), 3) χωριό Πηγή – Τρία Γεφύρια Πηγής – Κρύο Νερό (παλιό υδραγωγείο).

Μεταλλείου (λίμνη – φράγμα): Η λίμνη δημιουργήθηκε μετά την κατασκευή φράγματος την περίοδο 1996 – 1998 κι απέχει περίπου 7 χιλιόμετρα από το χωριό Πηγή μέσω του ασφαλτόδρομου Πηγής – Λίμνης Μεταλλείου. Κατά τη διαδρομή μπορεί κανείς να θαυμάσει την θέα… Ο δρόμος καταλήγει ακριβώς στη λίμνη. Στον λόφο πάνω από τη λίμνη μπορείτε να επισκεφθείτε το παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου (γίνεται Θεία Λειτουργία την ημέρα μνήμης του Αγίου Νικολάου αλλά και στις 19 Μαΐου). Στην περιοχή δεν υπάρχουν καταστήματα αλλά υπάρχουν χώροι αναψυχής και υπαίθριας εστίασης. Δραστηριότητες στη λίμνη: Ψάρεμα πέστροφας, πεζοπορία γύρω από τη λίμνη, σπορ με κανό και καγιάκ -αθλητές ξένων χωρών επισκέπτονται τη λίμνη κι επιχειρούν θεαματικές καταβάσεις  από τον υπερχειλιστή του φράγματος. Χώροι διαμονής και εστίασης είναι διαθέσιμοι τόσο στην κωμόπολη Αξιούπολη όσο και στην τοποθεσία της γέφυρας Κοτζά Ντερέ στη διαδρομή Αξιούπολης – Ειδομένης.

Μεγάλο Ρέμα (Κοτζά Ντερέ): Τέσσερα χιλιόμετρα από την Αξιούπολη προς τη «Γαλάζια Λίμνη» μπορείτε να κάνετε στάση στη γέφυρα του παραπόταμου Κοτζά Ντερέ, μια περιοχή που επισκέπτονται οι κάτοικοι της περιοχής στις εκδρομές της Πρωτομαγιάς και της Καθαράς Δευτέρας. Στο σημείο υπάρχουν υποδομές εστίασης και καταλύματα διαμονής. Η γέφυρα απέχει σε ευθεία από Αξιό ποταμό περίπου 2,5 χλμ.

Στην περιοχή ευδοκιμεί το νέο είδος φυτού που προέρχεται από το γένος Allium κι έχει καταγραφεί πρώτη φορά παγκοσμίως σε περιοχές της Παιονίας, η επιστημονική κοινότητα του έδωσε το όνομα Allium Goumenissanum (πρωτοανακαλύφθηκε στη Γουμένισσα).

Ενδιαφέροντα: Ορειβασία, ορεινή πεζοπορία, πικ – νικ, πισίνα, ψάρεμα, κυνήγι.

Διαδρομή πεζοπορίας: Γέφυρα Κοτζά Ντερέ – Λίμνη Μεταλλείου (μέσω δασικού δρόμου).

Φανός: (δείτε σχετικά στην 1η διαδρομή)

3η διαδρομή μέσω Πολυκάστρου – Γουμένισσας – όρους Πάϊκο

Ακολουθείτε τη διαδρομή Εθνική οδoς – Πολύκαστρο – Αξιούπολη – Γουμένισσα, Καστανερή, Λιβάδια, Σκρα.

Τι μπορείτε να δείτε στην περιοχή:

Πολύκαστρο (δείτε σχετικά στη 2η διαδρομή).

Αξιούπολη (δείτε σχετικά στη 2η διαδρομή).

Γοργόπη: Επισκεφθείτε τον Ι. Ν. Αγίου Νικολάου που είναι χτισμένος από το 1802 με κειμήλια του 19ου αιώνα, το εξωκλήσι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και τα καταστήματα εστίασης του χωριού. Στο χωριό δραστηριοποιείται ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Γόρτυνα» και ο Α.Σ. Εθνικός Γοργόπης. Επισκεφθείτε το Λαογραφικό Μουσείο της Γοργόπης με είδη λαϊκής τέχνης. Η περιοχή βρίσκεται στη διαδρομή των Δρόμων του Κρασιού Βόρειας Ελλάδας.

Γεωργική παραγωγή: σιτάρι, βαμβάκι, καλαμπόκι, κριθάρι, τριφύλλι, ηλίανθο, φασόλια, καρυδιές, αμπέλια, ροδιές, καστανιές κλπ.

Ενδιαφέροντα: Οινοποιεία, Ορεινή πεζοπορία, πρόσβαση στον παραπόταμο Γοργόπη, κυνήγι.

Στάθης: Επισκεφθείτε τον Ι. Ν. Πέτρου και Παύλου, τα οινοποιεία και τα καταστήματα εστίασης του χωριού. Στο προαύλιο της εκκλησίας δείτε την αναθηματική μαρμάρινη πλάκα αφιερωμένη στον αγροφύλακα Στάθη Βλάχο. Διατίθεται κατάστημα φαρμακείο. Η περιοχή βρίσκεται στη διαδρομή των Δρόμων του Κρασιού Βόρειας Ελλάδας. Στον Στάθη δραστηριοποιείται ο Πολιτιστικός Σύλλογος “Οι Μακεδόνες”.

Γουμένισσα: Είναι κωμόπολη του Δήμου Παιονίας στα δυτικά του Νομού Κιλκίς με περίπου 3.600 κατοίκους. Αποτελεί την πολιτιστική πρωτεύουσα του Δήμου Παιονίας και έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου, με πλούσια ιστορία και πολιτιστικό υπόβαθρο. Το όρος Πάικο, σύμβολο της Γουμένισσας, δεσπoζει της κωμοπόλεως. Ο ταξιδιώτης μπορεί να επισκεφθεί την Ιερά Μονή Παναγίας της Γουμένισσας όπου βρίσκεται η έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου, τον Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου, τον Ι. Ν. Αγίου Τρύφωνος, το Λαογραφικό Μουσείο Γουμένισσας, την πλατεία με την γραφική βρύση -ενθύμιο των Γάλλων στρατιωτών από τον Α. Π. Π., την περιοχή «Δύο Ποτάμια» με διαμορφωμένους χώρους αναψυχής και πισίνας στις όχθες των ποταμών, το παλιό σχολείο, τα παλιά μεταξουργεία και τα οινοποιεία της γύρω περιοχής που διαθέτουν τις ποικιλίες των κρασιών που παράγουν (κυρίως Ξινόμαυρο και Νεγκόσκα). Η περιοχή βρίσκεται στη διαδρομή των Δρόμων του Κρασιού Βόρειας Ελλάδας.

Εντυπωσιακή θρησκευτική εκδήλωση είναι η τελετή της περιφορά του Επιταφίου την Μεγάλη Παρασκευή όπου τρεις Επιτάφιοι της Γουμένισσας με τη συνοδεία της μπάντας των Χάλκινων Γουμένισσας, μετά την περιφορά τους στις ενορίες τους, συγκλίνουν στην πλατεία της κωμόπολης.

Στην περίοδο της γιορτής του Αγίου Τρύφωνα διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις (Κουρμπάνι). Την περίοδο του 15Αύγουστου διοργανώνονται θρησκευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις με τη συμμετοχή των Χάλκινων της Γουμένισσας. Τέλη Σεπτεμβρίου στη Γουμένισσα διοργανώνεται η Γιορτή Κρασιού.

Στη διαδρομή προς το χωριό Πεντάλοφο μπορείτε να επισκεφθείτε την Ιερά Μονή Οσίου Νικοδήμου όπου το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής τελείται με κατάνυξη η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης. Στο χωριό Πεντάλοφο μπορείτε να επισκεφθείτε τον μεταβυζαντινό (1850) Ι. Ν. Πέτρου και Παύλου.

Παρεχόμενες υπηρεσίες Γουμένισσας: Νοσοκομείο, Αστυνομικό Τμήμα, Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, Γραφείο Υπουργείου Συγκοινωνιών, Γραφείο Κτηματολογίου, πρακτορείο ΚΤΕΛ, καταστήματα εστίασης, καταλύματα διαμονής, εμπορική αγορά, ιδιωτικά ιατρεία, τράπεζες, αθλητικό γήπεδο, Πολιτιστικός Σύλλογος «Οι Παίονες», Ορειβατικός Σύλλογος Περιηγητών, Κυνηγετικός Σύλλογος, Εμπορικός Σύλλογος, Γυμναστικός Σύλλογος Πάικο Γουμένισσας, Αθλητικός Όμιλος Καλαθοσφαιριστών Γουμένισσας κ.α.

Η κρήνη της Γουμένισσας. Φωτογραφία: Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς.

Πεντάλοφος: Επισκεφθείτε τον Ι. Ν. Αγίων Πέτρου και Παύλου (1850) και την Ιερά Μονή Οσίου Νικοδήμου όπου το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής τελείται με κατάνυξη η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης. Επισκεφθείτε τα καταστήματα εστίασης του χωριού.

Κάρπη: Επισκεφθείτε τον Ι. Ν. Αγίου Αθανασίου, τον Ι. Ν. του Αγίου Γεωργίου, τα καταστήματα εστίασης και τα οινοποιεία.

Ενδιαφέροντα: Ορειβασία, ορεινή πεζοπορία, κυνήγι). Η περιοχή βρίσκεται στη διαδρομή των Δρόμων του Κρασιού Βόρειας Ελλάδας. Επισκεφθείτε την τοποθεσία του παραπόταμου Μαυρόρεμα.

Κατά τη γιορτή του Αγίου Αντωνίου ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κάρπης διοργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις (Κουρμπάνι).

Όρος Πάικο: Το Πάικο είναι ένα ιδιαίτερα όμορφο βουνό με πολλά ρέματα και πλούσια μεικτά δάση. Τα σημαντικότερα ρέματα του βουνού είναι το Μέγα Ρέμα του Κοτζά Ντερέ, η Γοργόπη, ο Στραβοπόταμος, ο Μαυροπόταμος, ο Γράμμος, της Γρίβας, ο Ξεροπόταμος, της Πεπονιάς, του Χαμηλού και το Κρύο Ρέμα. Στους βόρειους πρόποδες του βουνού βρίσκονται οι περίφημοι καταρράκτες της περιοχής Σκρα – Κούπας με την Σμαραγδένια Λίμνη, ενώ ανάμεσα στις κορυφές Πύργος, Βερτόπια και Καντάτσι περικλείεται ένα μεγάλο οροπέδιο με καλλιέργειες πατάτας και επίκεντρο τον οικισμό Λιβάδεια. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν η θέση «Δύο Ποτάμια» όπου συναντώνται δύο ρέματα του βουνού, αλλά και οι ειδυλλιακές Πηγές Αραβησσού στους νότιους πρόποδες. Το Πάικο, αν και στέκεται στη σκιά των μεγάλων ορεινών όγκων που το περιβάλλουν, ξεχωρίζει από το μεγάλο πλούτο της χλωρίδας και της πανίδας που φιλοξενεί. Αν και στο βουνό υπάρχει ένα μεγάλο δίκτυο από δασικούς δρόμους και μια κοιλάδα με καλλιέργειες σχεδόν στη καρδιά του, εντούτοις η απουσία του ανθρώπινου παράγοντα στο μεγαλύτερο μέρος του, προσφέρει την απαραίτητη ηρεμία για την ανάπτυξη μιας πλούσιας άγριας ζωής. Το Πάικο διακρίνεται για τα δεκάδες όμορφα μονοπάτια που κινούνται μέσα σε πυκνά δάση και καταλήγουν σε θέσεις αναψυχής ή σε εντυπωσιακά σημεία με πανοραμική θέα.

Η ψηλότερη κορυφή του όρους Πάικο, Γκόλα Τσούκα, (1.650 μ.) με το χαρακτηριστικό μεταλικό έργο τέχνης που απεικονίζει ορειβάτη.

Φωτογραφία: Ιστοσελίδα https://hikingexperience.gr

Γρίβα: Επισκεφθείτε τον Ι. Ν. Αγίου Αθανασίου που χτίστηκε τον 19ο αιώνα, τα εμπορικά καταστήματα, τα καταστήματα εστίασης, τα καταλύματα διαμονής και τα οινοποιεία. Στο προαύλιο του γραφείου της Κοινότητας δείτε το μνημείο πεσόντων του χωριού και την προτομή του Μακεδονομάχου Σπυρίδωνα Φραγγόπουλου.

Ενδιαφέροντα: Ποδοσφαιρικό γήπεδο της τοπικής ομάδας, ορειβασία. ορεινή πεζοπορία, κυνήγι.

Η περιοχή βρίσκεται στη διαδρομή των Δρόμων του Κρασιού Βόρειας Ελλάδας.

Μπορείτε να επισκεφθείτε την Ιερά Μονή Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης που βρίσκεται στους πρόποδες του Πάικου έξω από το χωριό.

Κατά την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου διοργανώνονται οι πολιτιστικές εκδηλώσεις “Κάστανο, κρασί, τυρί”. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Γρίβας διοργανώνει τα Χριστούγεννα το έθιμο της φωτιάς των Χριστουγέννων “Κόλντε – Κόλιντε”. Μεταξύ Χριστουγέννων και Φώτων διοργανώνει το έθιμο “Ρουσουλίες” κ.α. Κατά την γιορτή της Αναλήψεως του Κυρίου διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις (Κουρμπάνι). Στο χωριό δραστηριοποιείται ο Γ.Σ. Μακεδονικός Γρίβας.

Καστανερή: Επισκεφθείτε τον Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής, τα καταστήματα εστίασης, τα καταλύματα διαμονής και τα οινοποιεία. Γεωργική παραγωγή: Προϊόντα κάστανου, αμπέλια κλπ.

Ενδιαφέροντα: Ορειβασία, ορεινή πεζοπορία, ορεινή ποδηλασία, κυνήγι.

Η περιοχή βρίσκεται στη διαδρομή των Δρόμων του Κρασιού Βόρειας Ελλάδας. Επισκεφθείτε το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία που αποτελεί σημείο εκκίνησης και τερματισμού του ημιμαραθώνιου Πάικου κάθε Νοέμβριο. Κατά τα τέλη Οκτωβρίου διοργανώνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις στη Γιορτή Κάστανου.

Από το χωριό ξεκινούν διαδρομές πεζοπορίας προς την κορυφή του Πάικου. Στην Καστανερή δραστηριοποιείται ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καστανερής «Το Πάικο».

Λιβάδια: Επισκεφθείτε τον Ι. Ν. Αγίου Νικολάου, τα μνημεία πεσόντων του χωριού, τα καταστήματα εστίασης και τα καταλύματα διαμονής.

Παγαραγωγή: Γαλακτοκομικά προϊόντα, πατάτες κλπ

Ενδιαφέροντα: διαδρομές στο Πάικο, ορειβασία, ορεινή πεζοπορία, ορεινή ποδηλασία, χειμερινός τουρισμός, αλεξίπτωτο πλαγιάς.

Στα Λιβάδια δραστηριοποιείται ο Σύλλογος Γυναικών «Οι Αρμάνες». Κάθε έτος διοργανώνονται οι αγώνες Αλιγκάρι Run και Αλιγκάρι Bike με αφετηρία και τερματισμό το χωριό.

Τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται αναπαράσταση του βλάχικου γάμου και Αντάμωμα Βλάχων.

Διαβάστε σχετικά με τη Γαλάζια Λίμνη στην ιστοσελίδα: https://www.bovary.gr/escapes/5792/skra-poy-vrisketai-i-kryfi-galazia-limni-tis-elladas

Σημαντικό μήνυμα: Σεβαστείτε το περιβάλλον! (Για την καθαριότητα του χώρου μεριμνούν τοπικοί εθελοντές).

Για πληροφορίες σχετικές με τα τοπικά προϊόντα μπορείτε να απευθύνεστε στα καφενεία των χωριών της περιοχής.

Πηγές:

1. Δήμος Παιονίας
2. Ιερά Μητρόπολις Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως, Πολυκάστρου
3. Γ.Ε.Σ. – Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού
4. Θεόδωρος Π. Μποράκης «Κοινότης Πλαγίων – Εν Παιονία Κιλκίς» (ενότητα «Η σύγχρονη Παιονία», 2022.
5. Ιστοσελίδες διαδικτύου
6. Πληροφορίες από ενεργούς πολίτες και φυσιολάτρες της περιοχής μας.

Φωτογραφίες με αξιοθέατα της τοποθεσίας “Γαλάζια Λίμνη” από το αρχείο του Θοδωρή Π. Μποράκη (Αύγουστος 2022)

[1] Ο Θεόδωρος Π. Μποράκης είναι διαχειριστής της ιστοσελίδας «Στα Πλάγια Παιονίας» http://plagia-paionias.blogspot.com