Θεόδωρος Φρεγγίδης: Τα αντιβιοτικά
Αναμφίβολα, τα αντιβιοτικά αποτελούν ένα από τα ισχυρότερα όπλα της σύγχρονης ιατρικής. Συνετέλεσαν ώστε να επέλθει το θαύμα της παράτασης της ζωής στον κόσμο. Ανακαλύφθηκαν τυχαία, όταν ο Φλέμινγκ ξέχασε μια καλλιέργεια μικροβίων σε ένα τριβλίο, στον κλίβανό του, με αποτέλεσμα αυτή να μουχλιάσει. Παρατήρησε ότι στα σημεία που είχε αναπτυχθεί η μούχλα σταματούσε η ανάπτυξη των μικροβίων.
Αυτή ακριβώς η μούχλα αποτέλεσε το φάρμακο το οποίο ονομάστηκε αντιβιοτικό.
Πνευμονίες, ουρολοιμώξεις, λοιμώξεις μαλακών μορίων, χειρουργικές λοιμώξεις που στο παρελθόν ήταν θανατηφόρες, πλέον αντιμετωπίζονται με αρκετή ευκολία από τους γιατρούς εφόσον κάνουν σωστή χρήση αυτών των ιατρικών όπλων. Η βρεφική και η μητρική θνησιμότητα, οι επιπλοκές των απλών και βαριών χειρουργικών επεμβάσεων έχουν ελαχιστοποιηθεί τα τελευταία χρόνια.
Δυστυχώς, όμως, αυτό το δώρο της ιατρικής δεν το χρησιμοποιήσαμε πάντοτε, με σύνεση με αποτέλεσμα αυτό να έχει επιπτώσεις στην υγεία όλων μας. Το τελευταίο διάστημα, έχω αντιμετωπίσει κάποια περιστατικά που με προβλημάτισαν έντονα ως γιατρό. σίγουρα, ωστόσο, δεν μπορούν να με κάνουν να παραιτηθώ από την υποχρέωση να υπηρετώ την ιατρική με βάση αυτά τα οποία έχω διδαχτεί. Αυτός άλλωστε ήταν και ο λόγος που με ώθησε να συνγράψω το παρόν κείμενο, καθώς ευθύνη του γιατρού αποτελεί και η ενημέρωση των πολιτών όταν συγκεκριμένες συμπεριφορές μπορούν να καταστούν επιζήμιες για την υγεία τους.
Σας παραθέτω λοιπόν, τρία απτά παραδείγματα: Ασθενής με λοίμωξη του αναπνευστικού έρχεται στο ιατρείο, κρατώντας μια αντιβίωση κυρίως κατά σοβαρών ουρολοιμώξεων λέγοντας μου ότι αυτός γνωρίζει από τι πάσχει. Απαίτησε μάλιστα ότι πρέπει να του συνταγογραφήσω απλώς αυτην την αντιβίωση, χωρίς να χρειάζεται να εξεταστεί. Ασθενής με γριπώδη συνδρομή διάρκειας ενός εικοσιτετραώρου, προσήλθε στο ιατρείο και επειδή δεν του χορήγησα αντιβίωση,όπως ήθελε, απευθύνθηκε σε άλλο συναδέλφο. Ασθενής με Covid να ζητά επίμονα αντιβίωση και επειδή δεν του χορήγησα αποχώρησε εκνευρισμένος από το ιατρείο.
Στον οργανισμό μας, στη μύτη, στο δέρμα και στο έντερο, υπάρχει φυσιολογικός αριθμός μικροβίων που εμποδίζουν τα επικίνδυνα μικρόβια να εισβάλλουν και να προκαλέσουν λοιμώξεις. Η αναίτια χρήση αντιβιοτικών βλάπτει αυτά τα μικρόβια με αποτέλεσμα να δίνει την ευκαιρία σε αλλά επικίνδυνα μικρόβια να εισέρχονται, να πολλαπλασιάζονται και να προκαλούν προβλήματα στον οργανισμό. Η κλεμπσιέλλα αλλά και το ακινετοβακτηρίδιο είναι μικρόβια τα οποία αποικίζουν πολλά τα νοσοκομεία της χώρας μας και είναι ανθεκτικά σε όλα τα αντιβιοτικά. Επιπλέον, ανοδική είναι η εμφάνιση μυκητιασικών λοιμώξεων με βαρύτατες επιπτώσεις στα θεραπευτήρια καθώς οι μύκητες ειναι μικροοργανισμοί που δεν καταπολεμούνται με τα αντιβιοτικά φάρμακα. Έτσι μπορεί το παιδί μας, ο πατέρας μας, ο παππούς μας κι εμείς οι ίδιοι να νοσηλευτούμε για μια απλή επέμβαση και στο νοσοκομείο να μολυνθούμε από αυτά το ισχυρά, ανθεκτικά και παθογόνα μικρόβια και να επέλθει ακόμη και ο θάνατος. Είναι ότι σημαντικό να έχουμε κατα νου ότι δε χρησιμοποιούμε αντιβιώσεις σε ιογενείς λοιμώξεις όπως γρίπη, Covid, ανεξάρτητα αν αυτές συνοδεύονται από μυαλγίες, κεφαλαλγία, υψηλό πυρετό, συνάχι, καταβολή και κακουχία. Δεν χρησιμοποιούμε αντιβιώσεις στις περισσότερες οξείες βρογχίτιδες,σε μεγάλο ποσοστό ωτίτιδας στους ενήλικες, στις περισσότερες αμυγδαλίτιδες και σε ιγμορίτιδες οι οποίες δεν έχουν διάρκεια μεγαλύτερη από 10 μέρες. Επιπλέον, η ανεύρεση μικροβίων στα ούρα ηλικιωμένων ασθενών ή ασθενών που φέρουν καθετήρα δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητη η χορήγηση αντιβιοτικών. Το ίδιο ισχύει για τα περισσότερα διαρροϊκά σύνδρομα διαρκείας λιγότερο των τριών ημερών.
Τα αντιβιοτικά δεν είναι παυσίπονα και δεν μπορούν να θεραπεύσουν τον πονοκέφαλο, τον πόνο και τον πυρετό, δεν θα σας βοηθήσουν να αναρρώσετε πιο γρήγορα αν έχετε κάποια ίωση, ενώ μπορεί να εμφανίσετε μερικές φορές πολύ σοβαρές παρενέργειες από τη λήψη τους. Ποτέ μη λαμβάνετε αντιβίωση χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σας. Όταν θεωρηθεί απαραίτητη από το γιατρό σας η χορήγηση αντιβιοτικών πρέπει να τηρούνται οι οδηγίες του όσον αφορά στη δόση και στη διάρκεια της θεραπείας διαφορετικά μπορεί η λοίμωξη να επανέλθει ισχυρότερη. Επίσης, μην λάβετε αντιβίωση που έχει χορηγηθεί σε κάποιον άλλον ασθενή για την ίδια πάθηση. Η κατάχρηση των αντιβιοτικών οδηγεί τα μικρόβια να γίνονται ανθεκτικά σε αυτά. Αν τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται για ιώσεις παύουν να είναι αποτελεσματικά κατά των μικροβίων όταν θα τα χρειαστείτε αργότερα. Επιπλέον, τα αντιβιοτικά είναι φάρμακα που έχουν και αυτά παρενέργειες: αλλεργία, βλάβες στο ήπαρ, κολίτιδες με βαριές διάρροιες που εκθέτουν σε σοβαρό κίνδυνο τον ασθενή. Αν παλιότερα σας είχε συνταγογραφηθεί ένα αντιβιοτικό για μία προηγούμενη λοίμωξη με πολύ καλά αποτελέσματα και θέλετε να τη χρησιμοποιήσετε ξανά εσείς ή κάποιος συγγενής σας, αυτό θα πρέπει να γίνεται μόνο μετά από ιατρική εξέταση από το γιατρό σας, ο οποίος θα κρίνει αν χρειάζεται ή όχι αντιβίωση και ποια αντιβίωση.
Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι η πρώτη χώρα στην κατανάλωση και αντοχή αντιβιοτικών στην ευρωπαΐκή ένωση. Η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών ισχυρών όπως η σιπροφλοξασίνη πενταπλασίασε την αντοχή των μικροβίων μέσα σε μια δεκαετία. Οι επιπλοκές από την χρήση αντιβιοτικών χωρίς μετρό επιβαρύνουν το σύστημα υγείας το ίδιο με τη γρίπη, το AIDS και τη φυματίωση αθροιστικά στην Ευρωπαϊκή ένωση. 35.000 άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο από παρενέργειες των αντιβιοτικών στην Ευρωπαϊκή ένωση που ισοδυναμεί με 13 γεμάτα κρουαζιερόπλοια. Πολλές λοιμώξεις άρχισαν να ξαναγίνονται θανατηφόρες λόγω της ανθεκτικότητας των μικροβίων, ενώ δυστυχώς η έρευνα για την παραγωγή νέων αντιβιοτικών στο μέλλον είναι πολύ δύσκολη. Τα αντιβιοτικά σώζουν ζωές μόνο με την σωστή χρήση τους.
Αποτελεί λοιπόν υποχρέωση τόσο της ιατρικής κοινότητας, όσον και του υπολοίπου κοινωνικού συνόλου, να αποφευχθεί η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών πρός οφελος όλων μας. Κλείνοντας να συμβουλεύσω όλους τους αναγνώστες να έχουν εμπιστοσύνη στον προσωπικό τους γιατρό και εν γενεί στην ιατρική επιστήμη καθώς μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο η υγεία τους.
