ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ 1980 – ΜΕΡΟΣ Ι: ΟΙ ΑΦΙΣΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΣΤΟΥΣ ΤΟΙΧΟΥΣ

Καθώς κορυφώνεται η προεκλογική αναμέτρηση ας θυμηθούμε τις προεκλογικές αφίσες που δέσποσαν σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις μετά την μεταπολίτευση και μέχρι το σωτήριον έτος 2000. Το Φλεβάρη εκείνης της χρονιάς η Διακομματική Επιτροπή αποφάσισε ότι οι εκλογές της 9ης Απριλίου θα διεξάγονταν χωρίς αφίσες των υποψηφίων διότι η φρενίτις της «αφισορύπανσης», συνδεμένη με την έντονη πολιτικοποίηση της μεταπολίτευσης, είχε οδηγήσει σε μια άνευ προηγουμένου αισθητική αμετροέπεια. Εν ολίγοις η κατάσταση είχε ξεφύγει και σύμφωνα με τις επιταγές των καιρών οφείλαμε ως εκλογικό σώμα και ως πολιτικό σύστημα να εκσυγχρονιστούμε. Το αγωνιώδες ερώτημα «εμείς πότε θα εκσυγχρονίου’μες;» προέβαλαν σε άπταιστη ποντιακή ακόμη κι αυτοί του «πατριωτικού» ΠΑΣΟΚ, που μέχρι τότε έριχναν μεγαλοπρεπείς μούντζες στο Σημίτη και την παρέα του.

Κι όμως οι προεκλογικές αφίσες, κολλημένες σε περίοπτη θέση σε τοίχους οικημάτων και μανδρότοιχους, σε κολώνες φωτισμού και καφάο της ΔΕΗ, σε δέντρα και κάδους σκουπιδιών, σε γέφυρες και στάσεις λεωφορείων, στα πιο απίθανα σημεία τέλος πάντων, είχαν ταυτιστεί πλήρως με τις προεκλογικές περιόδους. Όσο για τους αφισοκολλητές για τους μεν προοδευτικούς πολίτες αποτελούσαν αγωνιστές της ελεύθερης διακίνησης ιδεών ενώ για τους συντηρητικούς ήταν τα άνευ προσόντων κομματικά μέλη που αρκούσε η θητεία τους στις αφισοκολλήσεις για να διοριστούν στο δημόσιο, αναφωνώντας θριαμβευτικά «ο αγώνας τώρα δικαιώνεται». Αυτή η τραγική όψη της κομματοκρατίας, που δυστυχώς υπήρχε, είχε και τα ευτράπελά της, σαν αυτό με τους διορισμούς 50 «ημετέρων» αστυνομικών από κάθε νομό, με πρόσχημα τον εκδημοκρατισμό των σωμάτων ασφαλείας.

Σε συνεννόηση λοιπόν, με τον υπουργό δημόσιας τάξης στάλθηκε ονομαστικός κατάλογος 100 ατόμων, 50 για το νομό Κιλκίς και 50 για το νομό Παιονίας!!! Έλα όμως που έγινε αιφνίδιος ανασχηματισμός και ο νέος υπουργός που δεν ήταν στο κόλπο και επιπλέον ήξερε γεωγραφία αφαίρεσε τους 50 γιατί δυο σε ένα υπάρχει μόνο στην περίπτωση σαμπουάν με κοντίσιονερ και όχι στην περίπτωση νομού. Και έμεινε η Γουμένισσα χωρίς δημοκρατικούς χωροφύλακες γιατί η «εξυπνάδα» τους βγήκε ξινή, πιο ξινή κι απ’ τις ξινόμαυρες ποικιλίες των αμπελώνων της «ευοίνου κώμης». Μέχρι που ήρθε ο νόμος Πεπονή και το κάθε «βαρύ πεπόνι» από τη «γενιά της αλλαγής» ή από τα «γαλάζια παιδιά» για να διοριστεί στο Δημόσιο έπρεπε να διαθέτει πανεπιστημιακό δίπλωμα, που ήταν πιο «βαρύ χαρτί» από το διαστάσεων 50 Χ 70 εκ. χαρτί της κομματικής αφίσας.

Εκείνες τις ηρωικές εποχές του 80 που λαός έδινε ραντεβού με την ιστορία και ο τριτοδρομικός σοσιαλισμός ήταν, σαν τον Αννίβα, προ των πυλών τα συνεργεία αφισοκόλλησης είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η σύνθεση τους, όταν έπρεπε να κινηθούν γρήγορα και χωρίς να γίνουν αντιληπτοί, ήταν ολιγομελής. Ο επικεφαλής, συνήθως χαμηλόβαθμο στέλεχος με καθήκοντα «διαφωτιστή», είχε την ευθύνη και την επίβλεψη της «επιχείρησης» που προηγουμένως είχε σχεδιασθεί με κάθε λεπτομέρεια στα κομματικά γραφεία. Από τους υπόλοιπους ο ένας είχε στο ένα χέρι τον κουβά με τη διαλυμένη στο νερό γλουτολίνη (μπουγέλο) και στο άλλο τη μπατανόβουρτσα με το μακρύ κοντάρι. Ο δεύτερος είχε τα ρολά με τις αφίσες ανά χείρας και υπό μάλης ή τα μετέφερε σε σακίδιο πλάτης. Κάποιες φορές υπήρχε και ο σύντροφος ή ο συναγωνιστής που κουβαλούσε τη σκάλα για να αναρτηθούν οι αφίσες σε ψηλά σημεία, απρόσιτα στα ανόσια χέρια των κομματικών αντιπάλων που θα ξέσκιζαν τα έντυπα αυτά έργα τέχνης που σχεδίασαν ειδικοί της επικοινωνίας και της ψυχολογίας των μαζών. Δεν έλειπε και ο «τσιλιαδόρος» για το φόβο των Ιουδαίων, των αστυνομικών δηλαδή, αφού η αφισοκόλληση, θεωρητικά, ήταν παράνομη.

Υπήρχαν και τα πολυμελή συνεργεία, αφού οι συγκρούσεις με τις ομάδες των κομματικών αντιπάλων, ιδιαίτερα στις Ευρωεκλογές του 1984, ήταν στην ημερήσια διάταξη. Ουκ ολίγες ήταν οι «μάχες της αφίσας» που έδωσαν οι τοπικοί κομματικοί στρατοί του τότε δικομματισμού, με αρχηγούς τον «Κότζακ» από το Κιλκίς και τον «Καράτε» από το Χωρύγι, με τη «μητέρα των μαχών» να διεξάγεται στη Φύσκα υπό το σεληνόφως. Στην περίφημη αυτή μάχη τα πράσινα και γαλάζια παλικάρια έγιναν μαλλιά κουβάρια, χωρίς να λείπουν και οι αδελφές, όχι αυτές της γνωστής παροιμίας, αλλά οι νοσοκόμες που περιέθαλψαν τους τραυματίες το ίδιο βράδυ.

Οι αφίσες ενός κόμματος για ελάχιστο χρόνο παρέμεναν σε κοινή θέα, αφού ταχύτατα επικαλύπτονταν («καπελώνονταν») από τις αφίσες άλλων κομμάτων, καθώς τα περί δεοντολογίας στην πολιτική διαπάλη αποτελούσαν κενό γράμμα. Έτσι οι πράσινες αφίσες με το σύνθημα Ο ΛΑΟΣ ΘΕΛΕΙ ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΜΠΟΡΕΙ, σκεπάζονταν από τις γαλάζιες που έθεταν το ερώτημα ΠΟΙΑ ΑΛΛΑΓΗ;;; που κρύβονταν κι αυτές από τις αφίσες του ΚΚΕ με το διαχρονικό κάλεσμα ΚΚΕ ΙΣΧΥΡΟ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΟ.

Φυσικά δεν ήταν μόνο οι αφίσες που έκαναν τους τοίχους να αναστενάζουν αλλά και τα συνθήματα που γράφονταν με σπρέι ή λαδομπογιά. Ενίοτε εκτός από τα ντουβάρια βάφονταν και τα πεζοδρόμια, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση το Νέο Γυναικόκαστρο όπου τα πεζοδρόμια βάφονταν μπλε ακόμη και σε μη προεκλογικές περιόδους.

Μετά τις εκλογές οι αφίσες καθαιρούνταν από τους οδοκαθαριστές ή γίνονταν κουρελόχαρτα από τον άνεμο και τη βροχή, όπως κουρελόχαρτα γίνονταν και τα «συμβόλαια» που υπογράφονταν από τα αστικά πολιτικά κόμματα με το λαό. Κι αν κοιτάξει κανείς τις αφίσες της δεκαετίας του 80 εύκολα θα διαπιστώσει ότι είναι τα ίδια πολιτικά κόμματα που συνεχίζουν και σήμερα, χωρίς δυσκολία και χωρίς αιδώ, να υπόσχονται άμεσες λύσεις για την ακρίβεια, την ανεργία, την εθνική ανεξαρτησία, την υγεία, την παιδεία και όλα τα ζητήματα που απασχολούν τους πολίτες. Δυστυχώς ο κυρίαρχος, μόνο στο κείμενο του Συντάγματος, λαός συνεχίζει να εμπιστεύεται τις ίδιες ακριβώς πολιτικές με άλλα πρόσωπα και περί άλλων να τυρβάζει.

Ενίοτε συγκλονίζεται από ένα συνταρακτικό γεγονός, όπως η τραγωδία των Τεμπών, οργίζεται με την απανθρωπιά και την ανικανότητα των κρατούντων αλλά η οργή του γρήγορα ξεθυμαίνει. Είναι όπως όταν πηγαίνουμε στις κηδείες: αισθανόμαστε δέος μπροστά στο θάνατο, φιλοσοφούμε για το τι αξίζει και τι δεν αξίζει στη ζωή, υποσχόμαστε στον εαυτό μας ότι εφεξής θα ασχολούμαστε μόνο με αυτά που αξίζουν και μετά γυρνάμε σπίτι μας και ξανακάνουμε τα ίδια. Λες και η ζωή είναι πρόβα και θα χουμε πολλές ευκαιρίες να την ξαναζήσουμε ή λες ότι στις εκλογές ψηφίζουμε για τις ζωές κάποιων άλλων και όχι για τις δικές μας.