Στάθης Θ. Τσομίδης: 50 χρόνια κοινοβουλευτικής δημοκρατίας

Αν υπήρχε η δυνατότητα να ξαναζήσουν, μεγάλοι πολιτικοί άνδρες, που με την δράση τους, καθόρισαν την μορφή και την λειτουργία του πολιτεύματός μας, σίγουρα για πολλά θα ενθουσιαζόντουσα, αλλά και για άλλα θα ήταν θλιμμένοι.

Ο Αλ. Σβώλος, ο Αλ. Παπαναστασίου, ο Ν.Ν. Σαρίπολος, ο Κων. Τσάτσος, ο Δημ. Τσάτσος, ο Αρ. Μάνεσης,  ο Γιαν. Μανωλεδάκης, για να περιοριστώ στους κατεξοχήν αρμόδιους, καθηγητές Πανεπιστημίων, που με την επιστημονική τους επάρκεια, φαντασία και πολιτική δράση, καθόρισαν τα πλαίσια της λειτουργίας, του δημόσιου βίου της χώρας μας, μετά την περίφημη “Μεταπολίτευση”.

Και η έννοια της “Μεταπολίτευσης”, είναι, από μόνη της, η αρχή, αλλά και η προβληματική ,για να αξιολογήσουμε, όσο πιο αντικειμενικά γίνεται, αυτό που ζήσαμε από τον Ιούλιο του 1974, μέχρι σήμερα.

Γιατί, ναι μεν είχαμε την ομαλή και αμετάκλητη, απαλλαγή από έναν βάρβαρο και ξένο προς την κουλτούρα του λαού, θεσμού της κοινοβουλευτικής Βασιλευομένης Δημοκρατίας, ήταν μια κατάκτηση, που οφείλεται στην μακρόχρονη παραμονή του Κωνσταντίνου Καραμανλή στο Παρίσι, αλλά η “Νεαρά Δημοκρατία”, που ανέκυψε μετά την καταστροφική επέμβαση της χούντας στην Κύπρο, δεν σηματοδότησε και την αναγέννηση της Δημοκρατίας.

Η γνωστή έκφραση περί “στιγμιαίου” πραξικοπήματος, οδήγησε στην απαλλαγή και την διαφυγή αυτουργών και ηθικών αυτουργών, από το να υποστούν τις συνέπειες του νόμου για την κατάλυση της Δημοκρατίας τον Απρίλιο του 1967.

Ακόμη και σε συμβολικό επίπεδο, ο εξόριστος Κων. Καραμανλής, ορκίζεται πρωθυπουργός , στην κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας, ενώπιον του “Προέδρου της Δημοκρατίας”, στρατηγού Φ. Γκιζίκη.

Η ενότητα της λειτουργίας του κράτους, που επικαλέστηκαν οι πολιτικοί αλλά και οι νομικοί της εποχής, ήταν μιά ιδεολογικο-πολιτική επιλογή, που επέβαλε την μετέπειτα ιστορική ρήση “Οταν λέμε ισόβια, εννοούμε ισόβια”, την οποία και πάλι εκστόμισε ο Κων. Καραμανλής.

Η άλλη καινοφανής ,αλλά τεράστιας σημασίας, επιλογή, ήταν η επίκληση για την διαχείριση της κρίσης, των “παλαιών πολιτικών”, ανεξαρτήτως ιδεολογικής τοποθέτησης, αλλά και δράσης απέναντι στην χούντα. Ηταν τα “φαντάσματα του παρελθόντος”, ενώ επιδεικτικά αγνοήθηκαν ,οι σύγχρονοι ήρωες. Ούτε ο Αλ. Παναγούλης, ούτε ο Σακ. Καράγιωργας, ούτε ο Κωσ. Σιμήτης, ούτε ο Χαρ. Φλωράκης,ο Ηλίας Ηλιού, ο Παν. Κανελόπουλος, ο Ι. Ζίγδης, ούτε πολύ περισσότερο ο Ανδρέας Παπανδρέου, κλήθηκαν να συμβάλλουν συμμετέχοντας σε αυτήν την κυβέρνηση. Και όποιοι κλήθηκαν, ευσχήμως είτε απομακρύνθηκαν, ή τους τέθηκαν τέτοιοι όροι , ως να τους έλεγαν ” σας καλέσαμε για να ΜΗΝ έρθετε, αλλά και να μην πείτε ότι δεν σας καλέσαμε”…

Η σύγχρονη ελληνική δημοκρατία, χαρακτηρίζεται από τρεις αρχές.

Η αδιασάλευτη λειτουργία των θεσμών της, ακόμη και στα όρια του Συντάγματος. Το κορυφαίο παράδειγμα, η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας Σαρτζετάκη, με την χρήση των χρωματιστών ψηφοδελτίων, αλλά και η κλοπή της κάλπης μέσα στην Βουλή από τον Βουλευτή της ΝΔ Καλ(π)ογιάννη. Γι αυτό, άλλωστε, δεν αμφισβητήθηκαν τα αποτελέσματα εκλογών είτε βουλευτικών, είτε της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Οι θεσμοί, κυβέρνηση, δικαστική εξουσία και διοίκηση, λειτούργησαν και εξακολουθούν να λειτουργούν, με πολλά προβλήματα, όμως χωρίς τις αγκυλώσεις, και τις αντισυνταγματικές ενέργειες του προ της Μεταπολίτευση, πρακτικές του μετεμφυλιοτικού κράτους, που κατέρρευσε με την χούντα του 1967-1974.

Βέβαια, ούτε το ρουσφέτι, ούτε οι διορισμοί, ούτε το γρηγορόσημο, ούτε ο χρηματισμός υπαλλήλων, εξέλειπε. Αλλωστε, τα αρνητικά αυτά χαρακτηριστικά, έχουν κωδικοποιηθεί στο DNA, των πολιτών, και καμία πολιτική δύναμη (κόμματα) δεν θέλησε ποτέ να τα εξαφανίσει, επειδή, ακόμη και σήμερα, εκμεταλλεύεται την νομή της εξουσία.

Η καθιέρωση του ΑΣΕΠ, από το ΠΑΣΟΚ και τον Υπ. Αναστάσιο Πεπονή, ήταν η μοναδική φορά, που το πολιτικό σύστημα, όχι τυχαία, επέβαλε την θεληματική αποχώρησή του, από την διαδικασία επιλογής των δημοσίων υπαλλήλων και δημόσιων λειτουργών 50 χρόνια μετά, αυτή η αποχή, τείνει να καταργηθεί στην χειρότερη περίπτωση, ή να περιοριστεί δραστικά, στο όνομα της όποιας “ανάπτυξης”.

Το φαινόμενο της “κομματοκρατίας”, που αναπτύχθηκε έντονα στην δεκαετία του 1980-1990, και που δεν έχει κανένα, αντίστοιχο πρότυπο, ούτε στην Ευρώπη, ούτε πουθενά αλλού στον κόσμο. Και η μεν οικονομική κρίση, και τα επακόλουθα “μνημόνια”, διέλυσε το κράτος, και έστειλε στην ανεργία και τον θάνατο (φυσικό και οικονομικό), όχι μόνο δεν διέλυσε τα κόμματα, αλλά τα ενδυνάμωσε.

Πολιτικά κόμματα, που ακόμη και τώρα στηρίζονται στον “ηγέτη” και όχι σε ιδεολογικο-πολιτικές αρχές, αλλά και που ενώ κυνηγούν-και καλά κάνουν τους κακοπληρωτές των φόρων- τα ίδια εξακολουθούν να χρωστούν κολοσσιαία ποσά, που είναι βέβαιο ότι ποτέ δεν θα αποπληρώσουν.

Σε αυτό το απαξιωμένο κομματικό σύστημα, πρέπει να προσθέσουμε και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Από την δεκαετία του 1960, τα ΜΜΕ είχαν πρωτεύοντα ρόλο στην λειτουργία του Πολιτεύματος, και καθόριζαν και τα πλαίσια άσκησης πολιτικής.

Ποιός δεν θυμάται την περίοδο της αποστασίας, το κάψιμο της εφημερίδας από διαδηλωτές, ή την πολιορκία των γραφείων του Δ.Ο.Λ. για να καταδειχθεί η λαϊκή απαρέσκεια, για τις επιλογές του.

Σήμερα, τα ΜΜΕ, αποτελούν τον μακρύ βραχίονα επιχειρηματικών κύκλων, που ζουν και κεφαλοποιούν κρατικές ενισχύσεις, χαριστικά δάνεια, ατέλειες και φορολογικές ευκολύνσεις, ενώ δίπλα τους, χάνονται σπίτια και όνειρα, βιοπαλαιστών, αλλά και νεόπλουτων αποτυχημένων επιχειρηματιών.

Η μόνη, αλλά αποτυχημένη προσπάθεια, να επιβληθεί ένας κανόνας στη λειτουργία των ΜΜΕ ήταν αυτή του Αλ. Τσίπρα, που αντί να την υπερασπιστεί ο ίδιος ο λαός, αυτός τον “καταδίκασε”, δια της ψήφου του, προς τέρψη των διαπλεκομένων. Ετσι φτάσαμε στην “Λίστα Πέτσα”, το χάρισμα των ετήσιων εισφορών στο δημόσιο ταμείο, για την άδεια συχνοτήτων που χρησιμοποιούν, και είναι “Εθνικός Πλούτος”, και όχι βέβαια βιλαέτι των γονέων τους και της κυβέρνησης .

Ο αντίλογος, ότι δηλαδή η επιρροή των ΜΜΕ, σε συνθήκες διαδικτύου, έχει πάψει προ πολλού να υπάρχει, είναι και ανίσχυρος και εξωπραγματικός. Μια ματιά να ρίξουμε, σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, διαπιστώνουμε και τον πλήρη διαχωρισμό της όποιας Κυβέρνησης από τα ΜΜΕ, αλλά και την σταθερή κυκλοφορία εντύπων, εφημερίδων και περιοδικών, που το χαρακτηριστικό τους είναι, η άσκηση κριτικής, και όχι βέβαια το “γλύψιμο” στην εξουσία.

Τέλος, το τρίτο χαρακτηριστικό της Δημοκρατίας, μεσήλικης πλέον, είναι ο περιορισμός της έννοιας του κράτους δικαίου, μέσα από την επέκταση της διάχυσης της εξουσίας.

Η δημιουργία Ανεξάρτητων Αρχών, η ύπαρξη δευτεροβάθμιας εκλεγμένης Τοπικής Αυτοδιοίκησης, και η Αυτοτέλεια και Αυτονομία κρίσιμων λειτουργιών, όπως των Πανεπιστημίων και του Ποδοσφαίρου, αντί να ενδυναμώσουν την συμμετοχική δημοκρατική λειτουργία, οδήγησαν σε πλήρη ή μερική απαξίωση.

Οταν παραχωρούνται αρμοδιότητες στην τοπική αυτοδιοίκηση και δεν παραχωρούνται οικονομικοί πόροι, όταν ιδρύονται “ιδιωτικά πανεπιστήμια”, και εγκαταλείπεται και υποχρηματοδοτείται το Δημόσιο Πανεπιστήμιο, όταν αυθαίρετα και προκλητικά αντικαθίστανται μέλη ανεξάρτητων αρχών, επειδή έχουν δηλώσει την πρόθεσή τους να ασκήσουν τις αρμοδιότητες τους, που το Σύνταγμα καθορίζει, τότε η δημοκρατία δεν λειτουργεί, ή λειτουργεί κατ΄επίφαση, και το πολίτευμα μετατρέπεται από κοινοβουλευτική δημοκρατία, σε καθεστωτική δημοκρατία.

Το πιο κρίσιμο, στον τομέα αυτό, είναι η πολυνομία-άρα ανομία- και η περιπτωσιολογική νομοθέτηση, με αφορμή γεγονότα της καθημερινότητας (γυναικοκτονίες κ.λ.π.). Μόνον τα τελευταία χρόνια της διακυβέρνησης της ΝΔ, τροποποιήθηκαν 7 φορές οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, χωρίς βέβαια να πετύχουν τον διακηρυγμένο στόχο τους, την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης και την πάταξη της εγκληματικότητας.

Ολα τα ως άνω, και πολλά άλλα, δευτερεύοντα για την λειτουργία της Δημοκρατίας, δεν μου δίνουν την δυνατότητα να πανηγυρίσω, ούτε καν να “γιορτάσω” σε λίγες μέρες την “επέτειο της αποκατάστασης της Δημοκρατίας” στη χώρα. Οσο και αν κάποιοι, γνωστοί και άσπονδοι οπαδοί της κομματικής δημοκρατίας, μπορεί να μειδιούν με τις παρατηρήσεις αυτές, η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε λειτουργούσα δημοκρατία.

Εχουμε “Κολοβή Δημοκρατία”, για να δανειστώ, προσαρμόζοντάς τον τον όρο, από το “Κολοβό Κοινοβούλιο” του Κρόμγουελ. Είναι αυτό πρόβλημα, θα ρωτήσει κάποιος καλοπροαίρετος. Ναι είναι μεγάλο πρόβλημα. Γιατί η Δημοκρατία, συνδέεται με την Ελευθερία, τα Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα, το Κράτος Δικαίου και την Απονομή της Δικαιοσύνης.

Αν όλα αυτά δεν συνυπάρχουν τότε και να λέμε ότι έχουμε δημοκρατία… μόνον Δημοκρατία δεν έχουμε..