21 Μαρτίου: «Έχε το νου σου στο παιδί»
Γράφει ο Σωτήρης Μαρκάδας*
Η 21η Μαρτίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού και των Φυλετικών Διακρίσεων από τον Ο.Η.Ε. ως απάντηση στα αιματηρά περιστατικά του 1960 στην Νότια Αφρική και στο τότε καθεστώς του Απαρτχάιντ (απαρτχάιντ σημαίνει διαχωρισμός). Δεν είναι μια απλή υπενθύμιση ιστορικής μνήμης. Είναι μια πρόσκληση για συνεχή εγρήγορση, ενδοσκόπηση, αλλά και δράση.
Για εμάς τους εκπαιδευτικούς στον πυρήνα αυτής της ημέρας βρίσκεται μια ηθική υποχρέωση: να διασφαλίσουμε ότι κάθε παιδί έχει ισότιμη πρόσβαση στο θεμελιώδες δικαίωμα της εκπαίδευσης.
Οι πολίτες μπορεί να επιλέγουν διαφορετικές προσεγγίσεις στα ζητήματα των μεταναστευτικών ροών και των κοινωνικών και εθνοτικών μειονοτήτων (αρκεί να μην προκρίνουν ως λύση το άγος του ρατσισμού), αλλά για εμάς τους εκπαιδευτικούς όταν έχουμε μπροστά ένα παιδί, ένα οποιοδήποτε παιδί, όλα είναι διαυγέστατα. Κάθε παράμετρος ξεθωριάζει και μας δεσμεύει μόνο ο υπέροχος στίχος του Λευτέρη Παπαδόπουλου «έχε το νου σου στο παιδί».
Στον λόγο και στην στάση μας πρέπει να καθρεφτίζεται ο κόσμος της παιδείας και της ενσυναίσθησης.
Οφείλουμε να κρατάμε το βλέμμα κάθε παιδιού σταθερό και φωτεινό, όταν όλα γύρω του είναι αβέβαια. Είναι καθήκον μας να είμαστε παρόντες και παρούσες στην πρώτη γραμμή της ισότιμης συμμετοχής. Υποδεχόμαστε κάθε παιδί μετατρέποντας τα σχολεία μας σε καταφύγια εμπιστοσύνης. Επενδύουμε στην ψυχή και στο συναίσθημα. Γινόμαστε πάροχοι αποδοχής, σεβασμού και συνύπαρξης.
Ο ρατσισμός δεν ηττάται απλώς με νόμους ή διακηρύξεις. Ηττάται μέσα στις τάξεις, όταν ο κάθε μαθητής/τρια αισθάνεται ορατός, ασφαλής και αποδεκτός. Ηττάται όταν το παιδί μαθαίνει πως δεν είναι κάτι “λιγότερο”, δεν είναι “περίπτωση”. Πως είναι άνθρωπος με φωνή, και η φωνή αυτή έχει θέση στο σύνολο.
Εμείς οι εκπαιδευτικοί μπορούμε να δούμε την 21 Μαρτίου ως αφορμή για δέσμευση πως θα συνεχίσουμε να διδάσκουμε χωρίς διακρίσεις. Να ακούμε χωρίς προκαταλήψεις. Να αγκαλιάζουμε χωρίς όρους.
Διότι, ως γνωστόν, η εκπαίδευση δεν είναι μόνο μάθηση. Προκρίνει στάσεις ζωής. Και όταν στηρίζεται στην αξιοπρέπεια και την αγάπη, γίνεται το ισχυρότερο όπλο κατά του ρατσισμού.
