Ψυχολογία και εργασιακές σχέσεις
Οι σχέσεις μεταξύ προϊσταμένου και υφισταμένων έχουν καθοριστικό ρόλο στην παραγωγικότητα και στα κίνητρα στο χώρο εργασίας. Η εκτίμηση που νιώθουν ότι έχουν οι υφιστάμενοι από τον προϊστάμενο τους, είναι από τους ισχυρότερους παράγοντες που τους επιτρέπουν να αφοσιώνονται στο έργο τους.
Έρευνες έχουν δείξει ότι το αίσθημα εκτίμησης βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο όπως άλλοι σημαντικοί παράγοντες σε σχέση με την εργασία τους που είναι το ύψος του μισθού, οι ευκαιρίες για εκπαίδευση και ανέλιξη. Ένας προϊστάμενος που θέλει να είναι όχι μόνο καλός αλλά και αποτελεσματικός, πρέπει να έχει δεξιότητες σε πολλούς τομείς. Παράλληλα, είναι αναγκαίο να έχει την ικανότητα να χαρακτηρίζεται από μεγάλη υπομονή, σεβασμό και προσοχή, ιδιαίτερα όταν ακούει τους άλλους.
Αρχικώς, είναι πολύ σημαντικό να αποτελεί ένα παράδειγμα που οι άλλοι να θέλουν να μιμηθούν. Αυτό, ασφαλώς, δεν κτίζεται σε μια μέρα. Όλες οι ενέργειες που έχει κάνει ο προϊστάμενος διαχρονικά στον οργανισμό που δραστηριοποιείται, καθορίζουν κατά πόσο οι υπόλοιποι εργαζόμενοι θα τον εμπιστεύονται, θα συνεργάζονται μαζί του και θα το βοηθούν.
Ο προϊστάμενος είναι ο ισχυρότερος παράγοντας που μπορεί να επηρεάζει τα κίνητρα και το ομαδικό πνεύμα εργασίας των υφισταμένων του. Με τον τρόπο συμπεριφοράς του, τον προφορικό του λόγο, τη γλώσσα του σώματος και τις εκφράσεις του προσώπου του, μεταδίδει σημαντικότατα μηνύματα για τη γνώμη και τις σκέψεις του σχετικά με την αξία των ανθρώπων που εργάζονται μαζί του.
Στην πράξη, ο προϊστάμενος σε μια ομάδα εργασίας, πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι είναι από αυτόν που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η αποτελεσματικότητα και παραγωγικότητα των υφισταμένων του. Χρειάζεται καθημερινά να φροντίζει και για την ψυχολογική πτυχή των σχέσεων του μεριμνώντας για τη δημιουργία καλού ομαδικού πνεύματος εργασίας και κινήτρων για τους υφισταμένους του.
Ήδη από τις πρώτες στιγμές της άφιξης του στο χώρο εργασίας, ο προϊστάμενος με την ευγένεια και το χαμόγελο του, χαιρετώντας όλους και αποφεύγοντας να δείχνει κούραση, εκνευρισμό ή κακή διάθεση, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα ευχάριστο κλίμα εμπιστοσύνης. Μιλώντας με τους υφισταμένους του για τους στόχους της ημέρας, για το τι αναμένει από αυτούς, δείχνοντας ενδιαφέρον για τα επιμέρους προβλήματα, βοηθά στη βελτίωση του ηθικού της ομάδας εργασίας. Η καλύτερη ψυχολογική διάθεση της ομάδας, έχει άμεσες επιπτώσεις στην απόδοση. Με απλά αλλά ισχυρά λόγια και σχόλια, μπορεί να πετυχαίνει πολλά στις εργασιακές του σχέσεις.
Με το να εκφράζει σχόλια που δείχνουν ικανοποίηση και εκτίμηση, όπως για παράδειγμα να πει σε κάποιον υφιστάμενο ότι πράγματι έχει κάνει εξαιρετική δουλειά, μπορεί να προσφέρει τα μέγιστα στην όρεξη για δουλειά και προσφορά του συνόλου της ομάδας εργασίας.
Είναι πολύ σημαντικό από την αρχή να θέτει ξεκάθαρα το τι αναμένει από τους υφισταμένους του. Οι απαιτήσεις στο χώρο εργασίας μπορούν να αλλάζουν τακτικά. Για τους λόγους αυτούς είναι υποχρέωση του να διευκρινίζει με σαφήνεια το τι αναμένει κάθε φορά.
Ο προϊστάμενος πρέπει να έχει μια άριστη επικοινωνία με τους υφισταμένους του όχι μόνο για να τους μεταφέρει τις νέες ανάγκες και απαιτήσεις, αλλά και για να διαισθάνεται τις δικές τους σκέψεις, αντιδράσεις και επιθυμίες.
Παράλληλα, οι υφιστάμενοι χρειάζονται να γνωρίζουν για το πως νιώθει ο προϊστάμενος τους για την ποιότητα της εργασίας και της προσφοράς τους. Ο καθορισμός εβδομαδιαίων ή ακόμη καθημερινών συναντήσεων εφόσον οι ανάγκες το απαιτούν, μεταξύ του προϊσταμένου και των υφισταμένων του, μπορεί να είναι ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό εργαλείο στη διατήρηση και βελτίωση της απόδοσης και μιας καλής ψυχολογικής κατάστασης της ομάδας εργασίας. Η ειλικρίνεια είναι βασικός πυλώνας που στηρίζει διαρκώς τις σχέσεις στο εργασιακό περιβάλλον.
Ένας επιτυχημένος προϊστάμενος ξέρει να κτίζει επιτυχημένες προσωπικές σχέσεις. Είναι ικανός να φροντίζει για τους άλλους, να ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους, δείχνει σεβασμό στον καθένα ξεχωριστά, οποιαδήποτε και αν είναι η θέση του. Είναι προσεκτικός στις ευαισθησίες των άλλων και έτσι, κερδίζει την εμπιστοσύνη και την εκτίμηση των άλλων εργαζομένων στον τομέα του.
Ένα απλό ευχαριστώ για τη δουλειά ενός εργαζομένου μπορεί να έχει ισχυρή θετική επίδραση και να είναι μια πρώτη κίνηση ενός ευρύτερου συστήματος ανταμοιβών και ένδειξης εκτίμησης. Ένα τέτοιο σύστημα, είναι απαραίτητο για τη διατήρηση των κινήτρων των πλέον παραγωγικών και αποτελεσματικών υφισταμένων.
Ο προϊστάμενος που κερδίζει, είναι αυτός που ξέρει να κτίζει την ομάδα του. Είναι αυτός που αποτελεί τον καταλύτη για να συνεργάζονται και να επικοινωνούν καλύτερα τα μέλη της ομάδας του μεταξύ τους. Ο αρχηγός που ξέρει να κτίζει και να ενδυναμώνει καλύτερα την ομάδα του, καταφέρνει να κάνει τους ανθρώπους που εργάζονται για αυτόν να είναι πιο δημιουργικοί, αποτελεσματικότεροι και περισσότερο παραγωγικοί.
Εκτός από τις δεξιότητες στον τομέα της οργάνωσης των ανθρώπων και στην ψυχολογία των διαπροσωπικών σχέσεων, ο καλός προϊστάμενος πρέπει να αντιλαμβάνεται πολύ καλά τις οικονομικές παραμέτρους που επηρεάζουν την επιχείρηση ή τον οργανισμό στον οποίο εργάζεται. Η κατανόηση αυτή πρέπει να συνδυάζεται με τις μεθόδους συμπεριφοράς προς το ανθρώπινο δυναμικό με στόχο τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας και της κερδοφορίας σε όλα τα επίπεδα.
Ο ικανός διευθυντής, δεν βλέπει μόνο το παρόν και το παρελθόν. Πάντοτε σκέφτεται και μεριμνά για το μέλλον. Φροντίζει για την εκπαίδευση των υφισταμένων του, ψάχνει τρόπους για να βελτιώνουν τις δεξιότητες τους. Φροντίζει να γίνονται επί τόπου στο χώρο εργασίας, εκπαιδευτικές δραστηριότητες ή μεριμνά για την αποστολή των μελών της ομάδας του αλλού σε συνέδρια ή άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Ο επιτυχημένος αρχηγός, δίνει όραμα, τοποθετεί στόχους, βελτιώνει τις μεθόδους εργασίας, δίνει την ευκαιρία στα μέλη της ομάδας του να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, ελέγχει τα αποτελέσματα, και το πιο σημαντικό, αναγνωρίζει και επικροτεί την πρόοδο και τα επιτεύγματα των άλλων.
