«Κόλιντε» Η φωτιά των Χριστουγέννων στο Πολύπετρο

Ένα έθιμο διαιρεμένο στα δύο – Σε ένα χωριό 4ΟΟ μόλις κατοίκων

Γράφει ο Πολυκράτης Πανιτσίδης

Προς το τοπικό συμβούλιο Πολυπέτρου

Με έκπληξη πληροφορηθήκαμε την απόφαση της τοπικής κοινότητας Πολυπέτρου να πραγματοποιήσει φέτος για πρώτη φορά το πατροπαράδοτο έθιμο της φωτιάς των Χριστουγέννων « Κόλιντε» σε δύο διαφορετικά σημεία του μικρού χωριού μας και όχι σε ένα όπως έως σήμερα γίνεται αλλά και όπως το νόημα του εθίμου το επιβάλει.

Κύριε πρόεδρε, κυρίες και κύριοι σύμβουλοι του τοπικού συμβουλίου Πολυπέτρου με όλο το σεβασμό που τρέφω στα πρόσωπά σας, σας εκφράζω τη δυσαρέσκεια μου στην απόφαση που πήρατε, όπως και η συντριπτική πλειοψηφία των συγχωριανών μας.

Διότι η απόφαση αυτή είναι τελείως αβάσιμη, δεν στηρίζετε σε καμία λογική, δεν πρόεκυψε ποτέ στο παρελθόν η ανάγκη ύπαρξης δεύτερης φωτιάς από κανένα θεσμοθετημένο φορέα του χωριού μας, και διότι η απόφαση αυτή δεν θα φέρει τους νέους κοντά στο έθιμο όπως δηλώνετε, απεναντίας θα τους απομακρύνει.

Είναι μια ξεκάθαρη απόφαση αποδυνάμωσης του εθίμου. Μειώνει το χρόνο πραγματοποίησής του, παροτρύνει τους νέους να μεταφερθούν σε άλλη φωτιά, και το χειρότερο ανοίγετε μέτωπα αντιπαράθεσης και διχασμού στους κατοίκους από το πουθενά.

Αλλά νομίζω μια σύντομη αναδρομή στο έθιμο αξίζει το κόπο, για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους και να δούμε πως φτάσαμε ως εδώ.

Είναι γνωστό ότι έως και τα χρόνια των πατεράδων μας και των παππούδων μας την δεκαετία του “40 και αρχές του “50 η φωτιά άναβε στην πλατεία με τη συμμετοχή όλων των κατοίκων του χωριού, μικρούς και μεγάλους δίχως διάκριση. Και τότε βέβαια υπήρχαν κάτοικοι όπως και θα υπάρχουν πάντα που δεν συμμετείχαν στο «Κόλιντε», παρόλα αυτά η φωτιά ήταν μία και μοναδική στην πλατεία του χωριού.

Τα επόμενα χρόνια επηρεασμένοι από το σύγχρονο τρόπο ζωής όπως και σε άλλες περιοχές της χώρας μας, το έθιμο ατόνησε έως και που κάποια στιγμή σταμάτησε.
Αρχές της δεκαετίας του ΄΄90, δια του πολιτιστικού συλλόγου και του προέδρου του Σταφύλη Κωνσταντίνου το έθιμο αναβίωσε. Η φωτιά άναψε ξανά και πάλι στην πλατεία του χωριού μας όπως και παλιά από μικρούς και μεγάλους με μεγάλο ενθουσιασμό. Και τότε υπήρχαν κάτοικοι που δεν συμμετείχαν, αλλά δεν πρόεκυψε θέμα δύο φωτιών από κανέναν.

Στη συνέχεια, αρχές της δεκαετίας του 2000 ο πολιτιστικός σύλλογος και πάλι ως ο αυθεντικός εκφραστής της διάσωσης και διάδοσης των εθίμων, έδωσε μια νέα ώθηση, μια νέα πνοή στο έθιμο με την συμμετοχή όλων των κατοίκων του χωριού και κυρίως της νεολαίας.

Αυτό επετεύχθη με την εμφάνιση της χορωδίας, των χορευτικών συγκροτημάτων, την ζωντανή παραδοσιακή μουσική, την προβολή του εθίμου, τα νηστήσιμα εδέσματα και άλλα πολλά στο πνεύμα πάντα που το έθιμο απαιτεί. Παράλληλα ο πολιτιστικός σύλλογος εξέδωσε και σχετικό πόνημα με έρευνα που πραγματοποίησε ο Πολυκράτης Παντσίδης με τίτλο («Κόλιντε» στο Πολύπετρο – Το έθιμο της φωτιάς – ).

Με αυτούς τους τρόπους μεθοδικά και στοχευμένα και με κόπο πολύ επιτύχαμε να ενεργοποιήσουμε όλους τους κατοίκους του χωριού μας κάθε ηλικίας, τους ετεροδημότες μας αλλά να προσελκύσουμε και κόσμο εκτός του χωριού. Το Κόλιντε στο Πολύπετρο έγινε αφορμή για να αναβιώσουν και τα γύρω χωριά το ξεχασμένο τους έθιμο. Και τότε σας πληροφορώ, υπήρχε μια μικρή μερίδα ανθρώπων οι όποίοι δεν συμμετείχαν για τους δικούς τους λόγους παρά την προσπάθεια μας να τους προσεγγίσουμε.

Τα αναφέρω όλα αυτά για να σας εξηγήσω πως αν κάποιος δεν ενδιαφέρετε για τα έθιμά του μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο της ζωής του, δεν σημαίνει πως δεν θα ενδιαφερθεί ποτέ στη ζωή του. Μια άλλη χρονική στιγμή που έχει την ανάγκη θα το αναζητήσει και πιθανόν να το στηρίξει εμπράκτως. Δεν χρειάζεται να κάνεις και δεύτερη φωτιά. Χώρια που δημιουργείται και μπέρδεμα στον επισκέπτη σε ποιά από τις δυο πρέπει να πάει.

Επίσης, καλό θα είναι να λαμβάνουμε υπόψη πως κάποιοι χώροι που κουβαλούν μια ιστορία δεκάδων και εκατοντάδων χρόνων, αποκτούν μια μοναδικότητα και το σεβασμό των ανθρώπων και το σημείο αυτό της φωτιάς των Χριστουγέννων το λεγόμενο «Κόλιντε» στη πλατεία του Πολυπέτρου είναι μοναδικό, το βράδυ αυτό της είκοσιτρεις προς εικοσιτέσσερις του Δεκέμβρη μεταμορφώνετε το κέντρο του χωριού σε τόπο ιερό.

Δεν μπορούμε έτσι απερίσκεπτα να παίρνουμε τέτοιου είδους σοβαρές αποφάσεις και να εισάγουμε νέα ήθη στο έθιμο επειδή και μόνο κατέχουμε την δύναμη της εξουσίας. Αυτό δείχνει, αν μη τι άλλο αλαζονεία.

Επίσης, μου έκανε μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι δεν λάβατε υπόψη τη γνώμη του σημαντικότερου φορέα επί των πολιτιστικών θεμάτων, τον πολιτιστικό σύλλογο αλλά και της τοπικής συμβούλου της δικής σας παράταξης η οποία υπηρέτησε το συγκεκριμένο έθιμο ως πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου αλλά και της τοπικής κοινότητας. Η γνώμη τους πιστεύω έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Η συμβολή τους στην ανάδειξη του εθίμου ήταν και είναι καθοριστική και αδιαμφισβήτητη από όλους.

Αξιότιμε κύριε πρόεδρε. Ειλικρινά δυσκολεύομαι να εξηγήσω αυτή την απόφαση, από όποια πλευρά προσπαθώ να την προσεγγίσω δημιουργώντας μου πολλά ερωτηματικά

√ Γιατί τόση βιασύνη να περάσετε την πρόταση αυτή μια μόλις εβδομάδα πριν το έθιμο και μάλιστα με συνοπτικές διαδικασίες παρά τις αντιδράσεις της συμβούλου σας και του δ/σ του πολιτιστικού συλλόγου, αναγκάζοντάς σας να καταφύγετε στην βοήθεια των μελών της αντιπολιτευόμενης παράταξης η οποία όπως εσείς λέτε (αν αληθεύει) δεν έθεσε ποτέ θέμα δεύτερης φωτιάς;

√ Προσπαθώ να καταλάβω, γιατί οι νέοι μας δεν πρέπει να προσμένουν τη γέννηση του Ιησού την Άγια αυτή νύχτα με τους συγχωριανούς τους κάθε ηλικίας, τους γονείς τους, τα αδέλφια τους, τους παππούδες τους, γύρω από τη φωτιά του «Κόλιντε» και θα πρέπει οι νέοι του χωριού να αποσπαστούν από το ενιαίο σύνολο και να ανάψουν και δεύτερη φωτιά;

√ Προσπαθώ να καταλάβω, γιατί δεν πρέπει οι νέοι μας το βράδυ αυτό να γιορτάζουν με το παραδοσιακό τρόπο και στο πνεύμα των Χριστουγέννων όπως το έθιμο ορίζει, αλλά με DJ και μουσική ξένη προς την παράδοση μας, πίνοντας ουίσκι; Αλήθεια το πιστεύετε πως με αυτό το τρόπο θα προσελκύσετε τους νέους μας στο έθιμο;

Είμαι βέβαιος, ότι οι προτάσεις αυτές απομακρύνουν τους νέους από την παράδοση τους. Το χωριό μας έχει ανάγκη από συναινέσεις και όχι από διαιρέσεις. Είμαστε ένα μικρό χωριό που ολοένα λιγοστεύει. Έχουμε ανάγκη να’ μαστε ενωμένοι για πολλούς λόγους και η βραδιά αυτή αυτό το νόημα έχει, να έρθουμε κοντά ο ένας στον άλλον, να δυναμώσουμε πνευματικά, να νικήσουμε το σκοτάδι και να φέρουμε το φως στις καρδιές μας κάνοντας πράξη την αποστολή του Ιησού. Και η τοπική αρχή οφείλει να λειτουργεί στο πλαίσιο αυτό και να δίνει πρώτη το παράδειγμα. Να ενώνει και όχι να διχάζει.

Μόνο ενωμένοι θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε θέματα σοβαρά που μας απασχολούν στην μικρή μας κοινότητα. Όπως το νερό, το αρδευτικό, η καθαριότητα, οι δρόμοι, το πλατανόρεμα, το ενδιαφέρον για τους γεωργούς μας, η αγροτική οδοποιία, το περιβάλλον, η ανακύκλωση, ο βιολογικός καθαρισμός, η ένταξη σε προγράμματα υποδομής κ.α.

Το θέμα αυτό που μας πρόεκυψε να σας πω την αλήθεια ήταν «κεραυνός εν αιθρία» να μην πω «κεραμίδα στο κεφάλι μου». Όχι μόνο επειδή δεν πίστευα πως θα αντιπαρατεθώ με τη κοινοτική αυτή αρχή, η οποία ήταν της προτίμησής μου, αλλά πολύ περισσότερο να αντιπαρατεθώ για ένα ανύπαρκτο θέμα. Μήπως ήταν τελικά προεκλογική δέσμευση σε κάποιους και μας την αποκρύψατε κύριε πρόεδρε;