Το θέμα δεν είναι το χρέος, είναι η ανεξαρτησία μας

Γράφει ο Πόλυς Βασιλειάδης*

Από το 2009 που οι αγορές σταμάτησαν να μας δανείζουν για να περνάμε καλά, αφού διαπίστωσαν ότι διαχειριστικά ήμασταν αμαθείς, το πολιτικό και οικονομικό σύστημα της χώρας για να επιβιώσει εφηύρε ένα σωρό εννοιολογικούς και πρωτόγνωρους επικοινωνιακούς όρους (τρόϊκα, θεσμοί, μνημονιακή εποχή, μεταμνημονιακή εποχή, βιώσιμο χρέος, καθαρή έξοδος, κανονικότητα κ.λπ.) αποφεύγοντας ακόμα και σήμερα να εκστομίσει τις λέξεις με το ακριβές νόημά τους (πτώχευση, επιτροπεία, απώλεια κυριαρχίας, κ.α), που προσδιορίζουν το αν μια χώρα βρίσκεται σε βαθιά κρίση ή μπορεί να την ξεπεράσει.

Ταυτίζομαι απόλυτα με πολλούς φιλελεύθερους οικονομολόγους που καταθέτουν ότι δεν είναι τελικά το χρέος το πρόβλημα μας. Το πρόβλημά μας είναι η έλλειψη πολιτικής εμπιστοσύνης ολόκληρου του κόσμου – όχι μόνο των αγορών – στην απογύμνωση της νεοελληνικής μεθοδολογίας. Σε αυτήν την χώρα σχεδόν όλοι οι αρμόδιοι εμμένουν σε δηλώσεις και σε εκθέσεις ιδεών αποπροσανατολίζοντας ή κρύβοντας σκόπιμα την αλήθεια και την ουσία. Ένα από τα βασικά θέματα που πασίδηλα φανερώνει την πολιτική αναξιοπιστία μας είναι και το κόστος χρήματος (επιτόκιο δανεισμού).

Το κόστος χρήματος λοιπόν (επιτόκιο) αποτυπώνει την φερεγγυότητα, την αξιοπιστία και την τελική αξιολόγηση μιας χώρας….και οι ”αγορές” δεν καταλαβαίνουν από πολιτικές πιέσεις, αναβλητικότητες, συλλογικότητες, ρουβίκωνες, ιδεολογίες, συμπάθειες ή αντιπάθειες.

Το πόσο σημαντικό λοιπόν είναι το κόστος χρήματος σε σχέση με το ύψος του χρέους ή την αξιοπιστία , αποτυπώνεται στην περίπτωση πολλών κρατών μεταξύ αυτών και της Ιαπωνίας.

Η Ιαπωνία έχει ένα ογκώδες χρέος περίπου 10 τρισεκατομμύρια δολάρια (8,60 τρις ευρώ), 255% του ΑΕΠ της χώρας της και 25 φορές μεγαλύτερο από το δικό μας χρέος. Όμως η Ιαπωνία δανείζεται από τις αγορές με επιτόκιο 0,1%… Γιατί ? …μήπως επειδή οι αγορές εμπιστεύονται την Ιαπωνία !!! Εμπιστεύονται το πολιτικό της σύστημα, την συνέπειά της, την κουλτούρα της, την δικαιοσύνη της και την αποτελεσματικότητά της. Οι ίδιοι οι Ιάπωνες δίνουν καθημερινά το παράδειγμα σε όλους τους ξένους ή εγχώριους επενδυτές, αγοράζουν οι ίδιοι τα ομόλογα της χώρας τους με αποτέλεσμα όταν το κράτος αποπληρώνει ένα ομόλογο, τα λεφτά να μείνουν μέσα ξανά στην Ιαπωνία ανατροφοδοτώντας την οικονομία της.

Πόσοι από εμάς και κυρίως τους πολιτικούς, που πρέπει να δώσουν πρώτοι το παράδειγμα, αγοράσαμε Ελληνικά ομόλογα μετά το 2011 ? …κανένας !!! Αλλά και πριν το 2011 τα αγοράζαμε μόνο γιατί είχαν πολύ καλές αποδόσεις.

Βάση χρέους και επιτοκίου, το ποσό που χρειάζεται να πληρώσει η Ιαπωνία για ετήσιους τόκους ανέρχεται σε 8,5 δισ. ευρώ. Το ποσό που χρειάζεται να πληρώσει η Ελλάδα στο πιο αισιόδοξο σενάριο αν βγούμε στις αγορές (επιτόκιο 4,50%+++) θα είναι 10 δισ. ευρώ ετησίως.

(Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος του χρέους μας το κατέχει ο Ευρωπαικός μηχανισμός σταθερότητας και κάθε χρόνο που θα λήγουν ομόλογα θα αναγκαζόμαστε να αντικαθιστούμε τον φτηνό “ευρωπαϊκό” μνημονιακό δανεισμό (μας δάνειζαν με 1,50%) με το ακριβό κόστος των αγορών (4,50% +++).

Αν λοιπόν ήμασταν αξιόπιστοι όπως οι Ιάπωνες θα χρειαζόμασταν για ετήσιους τόκους περίπου 350 εκατ. ευρώ, πιο λίγα δηλαδή από όσα επιδοτεί το κράτος κάθε χρόνο το ταμείο των συνταξιούχων μίας ΔΕΚΟ όπως π.χ. της ΔΕΗ ή τις μισθοδοσίες μία άλλης ΔΕΚΟ όπως της ΕΡΤ.

Η Ελλάδα ποτέ δεν έπεισε τις αγορές ότι είναι μια χώρα εμπιστοσύνης. Όταν μπήκαμε στο ευρώ το μεσο επιτόκιο του ελληνικού χρέους ήταν 7,0% ένα από τα υψηλότερα στο κόσμο αλλά και τότε δεν μιλόύε κανείς. Το 2000 πληρώσαμε σε τόκους 10,0 δισ. τα οποία δανειστήκαμε όταν το χρέος μας ήταν 148 δισ και έτσι την επόμενη χρονιά έγινε 158 δις ….κ.ο.κ.

Το 2009, πριν την έναρξη της κρίσης το μεσο επιτόκιο του χρέους μας ήταν 4,8% και σήμερα, (9 χρόνια χρεοκοπίας) είναι 1,50% από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη γιατι το ανακύκλωσαν οι εταίροι με επιτόκια πολύ χαμηλά και όχι βέβαια επειδή γίναμε φερέγγυοι….

Δυστυχώς για εμάς ή όσους από εμάς που χαιρόμαστε επειδή βγήκαμε από το μνημόνιο, μάλλον σφάλουμε για μία ακόμη φορά και μάλλον οι δανειστές μας χαίρονται γιατί τελικά αυτοί βγήκαν από το μνημόνιο, αφού δυστυχώς μετά από τόσον καιρό δεν υπάρχει ούτε μία τεχνική μελέτη των οικονομικών προοπτικών της χώρας μας που να δίνει έστω και μία πιθανότητα σ΄ αυτό το κρατικό μόρφωμα που υποδύεται το οργανωμένο κράτος, να βγει από την κρίση με δικές του δυνάμεις.

Όλα αυτά τα χρόνια που λέμε ότι ψηφίζουμε νόμους και εφαρμόζουμε μεταρρυθμίσεις για να γίνουμε παραγωγικοί, ανταγωνιστικοί και αξιόπιστοι, ευτυχώς οι εταίροι δεν μας άφησαν να αυτοκτονήσουμε και μάλιστα μας έδωσαν κι ένα κομπόδεμα 24 δισ. για να πληρώνουμε τοκοχρεολύσια μέχρι το 2022 (αν δεν τα σπαταλήσουμε σε νέους διορισμούς ή επιδοτήσεις συνδικαλιστικών φορέων). Μετά, το 2022 ή επανερχόμαστε ζητιανεύοντας ξανά την σωτηρία μας, ή τελειώνουμε όπως η Βενεζουέλα του Μαδούρο.

Απόδειξη του ότι τίποτε δεν άλλαξε σε αυτόν τον τόπο είναι το πολιτικό σύστημα που όσο πλησιάζουν οι εκλογές θα κάνει αυτό που πάντα ήξερε. Θα κοροϊδεύει τους ”ιθαγενείς” με υποσχέσεις, επιδόματα των 200 ευρώ, κοινωνικά μερίσματα και προσλήψεις στο Δημόσιο.

Δεν χρειάζεσαι προφητική ικανότητα για να μαντέψεις κάποιος ότι μέχρι τις εκλογές όλοι οι πολιτικοί σχηματισμοί θα ξεκινήσουν και πάλι διαγωνισμό λαϊκισμού και παροχολογίας. Θα επανέλθουν στις ναζιστικές αποζημειώσεις, στις συντάξεις που δεν θα κοπούν, στα δάνεια που θα κουρέψουν, στις αυξήσεις του κατώτατου μισθού, στις μονιμοποιήσεις των εποχικών, στους διορισμούς στο δημόσιο, στην προσπάθεια να μας πείσουν το πόσο αναγκαία είναι για όλους μας η ΕΡΤ ή το πόσο κερδοφόρα θα κάνουν την ΔΕΗ χωρίς να μιλά κανείς για τα μέλη της συνδικαλιστικής κρατιστικής ελιτ που εισπράττει αμοιβές πάνω από 4.000 ευρώ τον μήνα και χωρίς να μιλά κανείς για την φορολογία και τις μη ανταποδοτικές εισφορές που θα συνεχίσουν να εξοντώνουν κάθε παραγωγικό και κοινωνικό ιστό.

Πώς λοιπόν να μας εμπιστευθούν οι αγορές όταν αντί να βλέπουν ότι μάθαμε από τα λάθη μας, διαπιστώνουν ότι όχι μόνο τα επαναλαμβάνουμε αλλά τα μεγεθύνουμε σαν να μην έχει συμβεί το παραμικρό. Πώς θα εξελιχθεί λοιπόν η βούλησή μας για έξοδο στις αγορές που όμως είναι αναγκαίο κακό ?
Πώς μπορούμε να πετύχουμε ευνοϊκή έξοδο στις αγορές με κρατιστές, νομιμοποίηση αναρχικών οντοτήτων, ελεγχόμενη παιδεία, υπερφορολόγηση, μαρξιστικές ιδεοληψίες και δαπάνες που αξίζουν το 60% του ΑΕΠ ?
Τώρα που βγήκαμε από τα μνημόνια, χωρίς να έχουμε οικονομικές βάσεις με όλες τις παραμέτρους δραματικά επιδεινωμένες και χωρίς το δίχτυ προστασίας των εταίρων, φοβάμαι ότι μάλλον τώρα μπαίνουμε στην κρίση. Αν συνεχίσουμε έτσι, αυτά που θα ζήσουμε τα βλέπουμε σήμερα στην Λατινική Αμερική.

Θα ήθελα όμως να κλείσω με μία απλή αναφορά στην ελπίδα αυτού του τόπου

Η Εσθονία το 1990 ήταν σε τρισχειρότερη κατάσταση από μας. Οι πολίτες περνούσαν ώρες σε ουρές με το δελτίο στα χέρια για λίγο ψωμί. Δεν είχαν ηλεκτρικό και το νερό κοβόταν για ώρες κάθε μέρα. Κατάλαβαν όμως ποιό ήταν το βασικό πρόβλημα που τους οδήγησε εδώ και όταν πήραν το λόγο (στις εκλογές δηλαδή) ψήφισαν κατάλληλα. Δυστυχώς στην Ελλάδα την τελευταία φορά που ψηφίσαμε κατάλληλα ήταν όταν εκλέχθηκε ο ”Περικλής” το 460 π.χ.

Στην Εσθονία λοιπόν μέσα σε 2 έτη άλλαξε το κλίμα άρδην και σε 4 έτη η ανάπτυξη παρουσιαζόταν με διψήφιο αριθμό. Το ΑΕΠ αυξήθηκε, το χρέος μειώθηκε, οι πολίτες άλλαξαν κουλτούρα, ευημερούν και το κράτος λειτουργεί. Αλλά το ξανάπαμε…. Την πολιτεία την σώζουν οι πολίτες, όχι οι πολιτικοί….και η ελπίδα αυτής της χώρας είμαστε μόνο οι πολίτες της όταν κρίνουμε συνετά και ορθολογικά.
*Οικονομολόγος, πρώην τραπεζικός διευθυντής , υπεύθυνος επιχειρήσεων επιμελητηρίου Κιλκίς.