Η ποδοσφαιρική ομάδα «Πόντος»
Ο Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος «Πόντος», ιδρύθηκε από μαθητές και αποφοίτους του Κολλεγίου «Ανατόλια» στην πόλη της Μερζιφούντας το 1903, ενώ το Κολλέγιο Ανατόλια ιδρύθηκε το 1886. Με τον ξεριζωμό, το 1924, μεταφέρθηκε από την Μερζιφούντα στη Θεσσαλονίκη όπου και συνεχίζει μέχρι σήμερα τη λειτουργία του. Η πόλη της Μερζιφούντας (Μερζιφώνη-Ηλιούπολη) σύμφωνα με τον Στράβωνα χτίστηκε το 222 π.Χ. και θεωρείται από πολλούς γενέτειρα της Αγ. Βαρβάρας. Ο πληθυσμός της πριν από τη μικρασιατική καταστροφή ανερχόταν σε 20.000 κατοίκους και αποτελούνταν από Έλληνες, Τούρκους, Αρμένιους και Εβραίους.
Στη διοίκηση του Αθλητικού Συλλόγου «Πόντος» συμμετείχαν μαθητές και δάσκαλοι. Ο σύλλογος είχε πλούσια βιβλιοθήκη, διοργάνωνε ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις και από το 1910 ανέλαβε την έκδοση του περιοδικού «Πόντος» («Μηνιαίον δημοσίευμα φιλολογικόν, επιστημονικόν και παιδαγωγικόν». Επίσης κατείχε ξεχωριστή θέση, μεταξύ των άλλων συλλόγων, είχε τρία τμήματα, το φιλολογικό, το αθλητικό και το μουσικό, με διευθυντή τον Ν.Σ. Σειρηνίδη και, λόγω του ιδιαίτερου χαρακτήρα και της σχολικής του δράσης, είχε ως στόχο την διαμόρφωση ταυτότητας των μελών του.
Στις τελευταίες εκλογές, το Μάιο του 1920, πρόεδρος του συλλόγου εκλέχτηκε ο καθηγητής Δ. Θεοχαρίδης, αντιπροέδρος ο Χαράλαμπος Ευσταθιάδης, γραμματέας ο Αναστάσιος Παυλίδης, ταμίας ο Συμεών Ανανιάδης, ένας πολύ καλός δρομέας και υπεύθυνος αθλητισμού ο Γρηγόριος Τσακάλωφ. Όλοι τους οχτώ μήνες αργότερα συνελήφθησαν από τους Τούρκους, με εξαίρεση τον Τσακάλωφ που ήταν Ρώσος πολίτης, και δολοφονήθηκαν στην Αμάσεια το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 1921. (Φάνη Μαλκίδη, “Το ποδόσφαιρο στη Μικρά Ασία”, εφ. Πανιώνιος Κόσμος, φ. 53, σελ. 3, 13/2/2010)
Σημαντικό μέλος του Συλλόγου και κορυφαίος αθλητής του ήταν, όπως είπαμε παραπάνω ο Συμεών Ανανιάδης. Γεννήθηκε στη Σαμψούντα και εισήχθη στο «Ανατόλια» το 1919. Ο συμμαθητής και φίλος του Ε. Κουζινός γράφει για το ρόδινο μέλλον του Ανανιάδη το 1929 τα εξής: «Είχαμε επιβιώσει από τις σφαγές τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια κι είχε βάλει τρεις στόχους: Να πιάσει και, αν είναι δυνατόν να «σπάσει» το παγκόσμιο ρεκόρ στα 100 μέτρα, να φοιτήσει στην αμερικανική ιατρική σχολή στη Βηρυτό, να συνεχίσει τις σπουδές στη Βιέννη και να παντρευτεί μία όμορφη συμπατριώτισσα του από την περιοχή του Αλαχάμ, που φοιτούσε στο Αμερικανικό Λύκειο».( Couzinos E Twenty three years in Asia Minor (1899-1922). New York: Vantage Press 1969, σ. 67)
Στις 12 Φεβρουαρίου 1921 οι Τούρκοι περικύκλωσαν το «Ανατόλια». Αρχικά έψαχναν για όπλα και εκρηκτικά και στη συνέχεια αφού δε βρήκαν τίποτα κατευθύνθηκαν στο γραφείο του προέδρου του Κολλεγίου Γ. Γουάιτ. Μέσα στο γραφείο βρήκαν δύο χάρτες που απεικόνιζαν την περιοχή του Πόντου, σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Η εύρεση των χαρτών οδήγησε τους Τούρκους στο να ζητήσουν να δουν τη βιβλιοθήκη του συλλόγου. Μέσα εκεί υπήρχαν εκατοντάδες βιβλία στην ελληνική και ειδικότερα στην αρχαιοελληνική γλώσσα, έργα κλασσικών συγγραφέων τυπωμένα τα περισσότερα στην Αθήνα. Ανάμεσά τους βρήκαν και ένα σημειωματάριο με τις δραστηριότητες του Συλλόγου, το οποίο θεωρήθηκε «επαναστατικό». Το βράδυ της ίδιας μέρας, ο Συμεών Ανανιάδης, που ήταν παρών κατά την έφοδο των κεμαλικών στη βιβλιοθήκη του Συλλόγου, μίλησε με τον Κουζινό, λέγοντάς του πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα. «Αυτό είναι το τέλος», είπε ο Ανανιάδης. Λίγο πριν τις 12 το βράδυ τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου κατευθύνθηκαν στο γραφείο του προέδρου του Κολλεγίου, όπου κι έγινε η σύλληψή τους. Στην συνέχεια οδηγήθηκαν στην Αμάσεια και με ψευδείς κατηγορίες καταδικάστηκαν σε θάνατο, μαζί με τις πιο σημαντικές προσωπικότητες του Ελληνισμού.
Οι φανέλες που φορούσαν οι αθλητές του συλλόγου «Πόντος» είχαν λευκές οριζόντιες και γαλάζιες ρίγες που θύμιζαν την ελληνική σημαία και λευκά παντελονάκια. Στο στήθος είχαν ζωγραφισμένο το ελληνικό γράμμα “Π”. Στη σφραγίδα του συλλόγου απεικονίζονταν μια μπάλα, μια κουκουβάγια και μια λύρα, που αντιπροσώπευαν την τριπλή του δράση: αθλητική, φιλολογική, μουσική. Χάριν της φανέλας αυτής απαγχονίστηκαν.
Το Δεκέμβριο του 2008 η Ποντιακή αδελφότητα Αδελαΐδας Αυστραλίας και η ποδοσφαιρική του ομάδα «Ποντιακοί Αετοί» διοργάνωσαν αγώνα με επίλεκτους ποδοσφαιριστές της Μελβούρνης, προς τιμήν των θυμάτων του Συλλόγου. Η ομάδα των Ποντιακών Αετών φόρεσε πιστά αντίγραφα της στολής του συλλόγου «Πόντος». Αντίστοιχο ποδοσφαιρικό παιχνίδι έγινε στις 12 Μαΐου 2009, με αντίπαλους τους παλαίμαχους διεθνείς ποδοσφαιριστές του Πανελληνίου Συνδέσμου Αμειβομένων Ποδοσφαιριστών και τους παλαίμαχους της Καβάλας.
Τον Ελληνικό Αθλητικό Σύλλογο «Πόντος» τίμησαν και στον πρόσφατο ποδοσφαιρικό αγώνα που συνδιοργάνωσε η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος (ΠΟΕ) και ο Απόλλων Καλαμαριάς στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης για την Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. Ο αγώνας πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 13 Μαΐου 2013 στο γήπεδο του Απόλλωνα Καλαμαριάς. (Πηγή: «Είκοσι τρία Χρόνια στη Μικρά Ασία, 1899-1922» Ευθύμιος Κουζινός, εκδόσεις Λέσχη Ποντίων Νομού Καβάλας, Ομιλία Θεοφάνη Μαλκίδη «Ενενήντα χρόνια από τις μαζικές δολοφονίες στην Αμάσεια», «Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού», ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ.
