Ονούφριος Τσαβδαρίδης: Μια άποψη γιά τους σεισμούς
Κατά αρχάς θέλω πριν σας αναφέρω την άποψη μου για τους σεισμούς, να εκφράσω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στον τουρκικό λαό που υποφέρει, και ιδιαίτερα στους συγγενείς και φίλους που έχασαν προσφιλή τους πρόσωπα . Είναι πολύ λυπηρό να χάνονται ανθρώπινες ζωές τόσο άδικα.
ΣΕΙΣΜΟΣ
Οι σεισμοί είναι φυσικά φαινόμενα που εκδηλώνονται χωρίς σαφή προειδοποίηση, δεν μπορούν να αποτραπούν και παρά το γεγονός ότι διαρκούν πολύ λίγο, μπορούν να προκαλέσουν τεράστιες υλικές ζημιές στις ανθρώπινες υποδομές επιφέροντας παράλληλα σοβαρούς τραυματισμούς και απώλειες ανθρώπινων ζωών. Στην κατεύθυνση αυτή, μιας και τα σεισμικά φυσικά φαινόμενα είναι αδύνατον να ελεγχθούν ή να προβλεφθούν, η μόνη λύση είναι η ισχυροποίηση των αντισεισμικών σχεδιασμών και Κανονισμών.
Η εφαρμογή του αντισεισμικού Κανονισμού, δηλαδή η θέσπιση ενός κατώτερου επιπέδου ασφαλείας που πρέπει να πληρούν οι κατασκευές αποτελεί το βασικό μέτρο αντισεισμικής προστασίας. Οφείλει να συμβαδίζει με την πραγματικότητα, να έχει ρεαλιστικές βάσεις, να είναι σύγχρονος, να εξελίσσεται από τα γεωλογικά φαινόμενα.
Ο στόχος όλων των αντισεισμικών κανονισμών παγκοσμίως, είναι η ανέγερση όλο και περισσότερο ανθεκτικών κατασκευών.
Βλέποντας τα γεγονότα πάντα θετικά, μπορώ να πω, ότι όπως σε όλους τους τομείς της τεχνολογίας έχουν γίνει θετικά βήματα, έτσι και στην κατασκευή των οικοδομών για παράδειγμα , έχουμε μια αλματώδη πρόοδο. Αναφέρω ενδεικτικά ότι ο σεισμικός συντελεστής που χρησιμοποιούσαμε το 1980 στον νομό Κιλκίς ήταν α=0,04, ενώ σήμερα χρησιμοποιούμε σεισμικό συντελεστή α=0,24. Αυτό με απλές κουβέντες σημαίνει ότι σήμερα οι οικοδομές μας γίνονται σχεδόν 6 φορές με περισσότερο χάλυβα και σκυρόδεμα.
Θυμίζω επίσης, ότι το σκυρόδεμα που χρησιμοποιούσαμε το 1980 ήταν το Β160, ενώ σήμερα χρησιμοποιούμε το c25/30 , επίσης το σίδερο που χρησιμοποιούσαμε ήταν το stI ( μαλακό σίδερο ), ενώ σήμερα χρησιμοποιούμε χάλυβες υψηλής αντοχής όπως Β500c.
Δυστυχώς όμως, είμαι υποχρεωμένος να πω και τα αρνητικά τα όποια έζησα ως πολιτικός μηχανικός-εργολάβος, που ορισμένα απ’ αυτά είναι τα παρακάτω:
1) Ποιοί είναι οι εργολάβοι κατασκευαστές πολυκατοικιών και ιδιαίτερα αυτοί που ασχολούνται με το σύστημα της αντιπαροχής. Ποιές είναι οι γνώσεις τους πάνω στην οικοδομή;
Υπάρχει μητρώο πιστοποιημένων κατασκευαστών σε όλη την Ελλάδα ;. Φυσικά όχι είναι η απάντηση . Ποιός λοιπόν κατασκεύαζε και κατασκευάζει σήμερα οικοδομές στην χώρα μας; Μόνο αυτοί που έχουν χρήματα.
2) Πληρώνονται οι μηχανικοί για να κάνουν την σωστή επίβλεψη; Όχι είναι η απάντηση.
Ο μηχανικός για να πάρει την δουλειά από έναν εργολάβο, η από έναν ιδιοκτήτη, αναγκάζεται να κάνει μεγάλες εκπτώσεις. Αυτό όμως οδηγεί πολλές φορές μοιραία στην πλημμελή επίβλεψη, ξέχωρα που πολλές φορές ούτε ο ιδιοκτήτης αλλά ιδιαίτερα ούτε ο εργολάβος θέλει στα πόδια του τον μηχανικό, για να πράττει όπως αυτός επιθυμεί, με βασικό μέλημα του μόνο το κέρδος και την αυθαιρεσία. Σήμερα η πολιτεία για να βάλει μια τάξη, θέσπισε τέσσερεις νόμους για την τακτοποίηση των αυθαίρετων, τον ν. 3843/2010, ν. 4014/2011 τον ν. 4178/13 και τον ν. 4495/17. Θα μπορούσε κάποιος να πει, ότι αυτό έγινε για να συγκεντρώσει χρήματα η πολιτεία . Δεν θα το αρνηθώ, ωστόσο πρέπει να παραδεχτούμε επίσης, ότι άρχισε να μπαίνει και μια τάξη στην άναρχη δόμηση.
Θα μπορούσα να σας αναφέρω και πολλά αλλά αρνητικά τα οποία παρατηρώ, ωστόσο δεν είναι σήμερα αυτή η πρόθεση μου, για αυτό θα επικεντρώσω την σκέψη μου περισσότερο στους αντισεισμικούς κανονισμούς.
Σεισμοί στην Ελλάδα.
Η ελληνική επικράτεια ενώ παρουσιάζει πολύ μεγάλη σεισμικότητα και υπολογίζεται ότι προσεγγίζει το 50% της σεισμικής ενέργειας που εκλύεται σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο παρουσιάζει μικρό σεισμικό κίνδυνο, μόλις 15% του συνόλου της Ευρώπης. Αυτό συμβαίνει επειδή τα επίκεντρα των περισσότερων σεισμών βρίσκονται στη θάλασσα και σε αρκετές ακατοίκητες περιοχές με αποτέλεσμα τα σεισμικά κύματα πολλών σεισμών να εξασθενούν πριν ολοκληρώσουν το καταστροφικό έργο τους.
Τα γεγονότα ορόσημα που ώθησαν την σύνταξη αντισεισμικών διατάξεων και Κανονισμών στην Ελλάδα ήταν:
1. Ο σεισμός της Κορίνθου και του Λουτρακίου το 1928 με 6,3 R (20 νεκροί, 30 σοβαρά τραυματίες και περίπου 2000 καταρρεύσεις κτιρίων).
2. O σεισμός της Λάρισας το 1932 με 6,3R (περίπου 40 νεκροί και σημαντικές καταρρεύσεις κτιρίων).
3. O σεισμός της Κεφαλονιάς το 1953 μεγέθους 7,3 R (476 νεκροί και πολύ μεγάλες υλικές καταστροφές.
• Οι σεισμοί αυτοί ώθησαν τους νομοθέτες στην αυστηριοποίηση των κανόνων αντισεισμικής θωράκισης και στην υιοθέτηση των πρώτων διατάξεων αντισεισμικής προστασίας, έτσι ώστε να κατασκευάζονται οικοδομές με ανθεκτικότερη δομή. Το 1959 τέθηκε σε ισχύ ο γενικευμένος αντισεισμικός Κανονισμός για όλη την Ελλάδα, ο οποίος συνέχισε να αποτελεί το βασικό κανονιστικό κείμενο που αφορά την ποιότητα του δομημένου περιβάλλοντος.
• Μεγάλοι όμως σεισμοί ( όπως της Θεσσαλονίκης 6,5R) είχαν ως αποτέλεσμα την εισαγωγή πρόσθετων, αυστηρότερων κατασκευαστικών και υπολογιστικών διατάξεων το 1984. Ήταν πλέον επιτακτική ανάγκη η σύνταξη ενός νέου αντισεισμικού Κανονισμού από τον Οργανισμό Αντισεισμικής Προστασίας (Ο.Α.Σ.Π.), ο οποίος ολοκληρώθηκε και τέθηκε σε εφαρμογή το 1995 (Ν.Ε.Α.Κ. – Νέος Αντισεισμικός Κανονισμός). Ο νέος Κανονισμός ήταν πληρέστερος και πιο ολοκληρωμένος από τους προηγούμενους, μιας και είχε βασικό στόχο την ενσωμάτωση νέων υπολογιστικών δυνατοτήτων στη φάση της μελέτης των κατασκευών. Το αποτέλεσμα της υιοθέτησης των διατάξεων του Ν.Ε.Α.Κ. ήταν η αλματώδης αύξηση της ποιότητας των κατασκευών αλλά και της αντισεισμικής αντοχής τους.
• Στη συνέχεια στις 7 Σεπτεμβρίου του 1999 συνέβη ο καταστροφικός σεισμός στην Πάρνηθα (5,9R – 143 νεκροί), ο οποίος επέφερε ακόμα περισσότερες αλλαγές στην εξέλιξη του αντισεισμικού Κανονισμού στην Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στον σεισμό της Πάρνηθας διαπιστώθηκε ότι οι νέες μέθοδοι σχεδιασμού που ίσχυαν είχαν αποδώσει θετικά και αυτό γιατί οι καταρρεύσεις αφορούσαν κυρίως παλαιότερα κτίρια ή κάποια νεότερα κτίρια, στα οποία δεν είχαν τηρηθεί οι υφιστάμενες κατασκευαστικές διατάξεις του 1995. Παρ’ όλ’ αυτά, το σύνολο των επιπτώσεων του σεισμού τροποποίησε τον μέχρι τότε υφιστάμενο αντισεισμικό Κανονισμό και οδήγησε στην θεσμοθέτηση του ΕΑΚ 1999, ο οποίος κάλυψε σχεδιαστικές και υπολογιστικές αδυναμίες που είχαν γίνει φανερές.
Τελειώνοντας την σύντομη αναφορά μου στο σεισμό- αντισεισμικούς κανονισμούς , θα σας αναφέρω επιγραμματικά, ότι τον αντισεισμικό κανονισμό της Ιαπωνίας θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε ως ένα πιο ολοκληρωμένο μοντέλο συγκρινόμενο με το αντίστοιχο αμερικανικό και τον ελληνικό, διότι ενώ στοv αμερικανικό και τον ελληνικό ο κύριος στόχος είναι να αποφευχθεί η απώλεια ζωής ανεξαρτήτου επιβίωσης του κτηρίου, στο Ιαπωνικό μοντέλο στόχος δεν είναι μόνο να αποτραπεί η απώλεια ανθρώπινης ζωής, αλλά επίσης υπάρχει ιδιαίτερο οικονομικό συμφέρον για τη διατήρηση των κτιρίων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μετά το σεισμικό γεγονός.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
1) Σωστός αντισεισμικός κανονισμός
Η βελτίωση ενός αντισεισμικού κανονισμού για να ανταποκρίνεται πάντα στην εποχή του, πραγματοποιείται από την συνεχή έρευνα των επιστημόνων .
Η οργάνωση από το κράτος ενός επιστημονικού ινστιτούτου έρευνας για τους σεισμούς, αλλά και τα κίνητρα τα οποία πρέπει να δώσει σ’ αυτούς τους επιστήμονες, να είστε σίγουροι ότι σύντομα θα φέρουν αποτέλεσμα τα οποία θα σώζουν ζωές ανθρώπων.
2) Σωστός σχεδιασμός ενός κτιρίου ( μελέτη) από τους μηχανικούς.
3) Σωστή και διαρκείς επίβλεψη από τον επιβλέποντα μηχανικό.
4) Διαρκής έλεγχος των δομικών υλικών( σκυροδέματος – χάλυβα, κλπ) από την πολιτεία.
5) Μόνο πιστοποιημένοι εργολάβοι να μπορούν να κατασκευάσουν οικοδομές
6) Μόνο πιστοποιημένοι εμπειροτέχνες να μπορούν να είναι οι επί μέρους κατασκευαστές μιας οικοδομής.
7) Σωστός σχεδιασμός αντιμετώπισης του σεισμού από τον κάθε δήμο, και από την κάθε περιφέρεια. Πρέπει δηλαδή οι εμπλεκόμενοι να γνωρίζουν τα καθήκοντα τους, τι θα πρέπει να κάνουν σε περίπτωση σεισμού ( συντονιστικό όργανο, μηχανήματα , κλπ).
Δεν χτίζουμε πόλεις και χωριά πάνω σε σεισμικά ρήγματα .
ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ ( ΙΣΩΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΤΤΟ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΣΤΙΓΜΗ)
Πράγματι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή . Ωστόσο επιτρέψτε μου να πω στον ο κ. Ερντογάν, ο οποίος μας απειλούσε συνέχεια με πόλεμο ( οτι θα έρθει νύχτα, οτι θα έρθει μέρα, ότι θα στείλει τους πυραύλους “Nταιφούν”, ότι θα κάνει γιουρούσι κλπ. ), υμνούσε δε τον εαυτό του, γιατί μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε τζαμί. Μπράβο κ. Ερντογάν συγχαρητήρια τα κατάφερες. Ίσως τώρα καταλάβεις πόσο μεγάλη αξία έχει η ανθρώπινη ζωή.
Ίσως τώρα καταλάβεις και πεις: ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ.
O ALMPERT AINSTAIN ΕΛΕΓΕ “Μην πασχίζεις να γίνεις άνθρωπος επιτυχίας, αλλά άνθρωπος αξίας “.
*Πολιτικός μηχανικός
