«Μαγνήτης» γιά ….συγκρότηση πολλών συνδυασμών στην αυτοδιοίκηση ο «Κλεισθένης I»

Γράφει ο Βαγγέλλης Αποστολίδης

Νόμος του κράτος είναι από τις 12.7.18 το νομοσχέδιο του υπουργείου εσωτερικών («Κλεισθένης»), που αφορά στις αλλαγές στην τοπική αυτοδιοίκηση, με κυριότερη την εφαρμογή της απλής αναλογικής γιά τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, μετά την ψήφιση κατά πλειοψηφία (150 υπέρ και 123 κατά) στην ολομέλεια της Βουλής.

Μία εξέλιξη, η οποία, ανεξαρτήτως του εάν κάποιος συμφωνεί με την κυβερνητική θέση, όπως αυτή διατυπώθηκε διά στόματος του αρμοδίου υπουργού εσωτερικών Πάνου Σκουρλέτη, ότι «η απλή αναλογική εμβαθύνει τη δημοκρατία στην αυτοδιοίκηση» ή την αντίστοιχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης και των κεντρικών ενώσεων περιφερειών και δήμων ΕΝΠΕ και ΚΕΔΕ αντιστοίχως, ότι «θα λειτουργήσει αρνητικώς προκαλώντας ακυβερνησία και ότι προωθήθηκε από κυβερνητικής πλευράς με κεντρικό στόχο την ενίσχυση του αποδυναμωμένου σε αυτοδιοικητικό επίπεδο και δη στην περιφέρεια της χώρας, ρόλου των «κυβερνητικών παρατάξεων», είναι βέβαιον, ότι διαμορφώνει ένα εντελώς διαφορετικό πλαίσιο στις προσεχείς εκλογές, που ως γνωστόν ψηφίσθηκε να πραγματοποιηθούν στις 13 Οκτωβρίου 2019 (πρώτη Κυριακή) και στις 20 Οκτωβρίου γιά τις περιπτώσεις δεύτερου γύρου.

Και τούτο διότι ανεξαρτήτως εάν εξασφαλίζει ή όχι, όπως δηλώνει ο κ. Σκουρλέτης, με γνήσιο τρόπο την αντιπροσωπευτικότητα, αποτυπώνοντας τους πραγματικούς συσχετισμούς και ταυτοχρόνως διαπαιδαγωγεί στην «κουλτούρα» της σύνθεσης, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιον, ότι θα ενισχύσει το ενδιαφέρον γιά την συγκρότηση παρατάξεων, καθώς όχι μόνον θα αυξήσει την δυνατότητα συμμετοχής σε πλειοψηφικά διοικητικά σχήματα αν και θα κατέχουν μειοψηφικά ποσοστά αλλά θα προσφέρει σε αυτές και πόστα διοικητικής ευθύνης.

Κάτι που ως ένα βαθμό αποτυπώνεται εδώ και λίγο καιρό σε ό,τι αφορά στην κινητικότητα πολιτικών αυτοδιοικητικών στελεχών της περιφερειακής ενότητάς μας και αναμένεται να ενισχυθεί προϊόντος του χρόνου προς τις εκλογές κυρίως σε επίπεδο των δημοτικών εκλογών και γιά τους δύο δήμους μας.

Δύο δήμοι που έχοντας εντελώς διαφορετικά γεωγραφικά και δημοτικών παρατάξεων χαρακτηριστικά, που διαμορφώνουν και αντιστοίχως εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις γιά την συγκρότηση δημοτικών παρατάξεων, που γιά ακόμη μία φορά αν και βρισκόμαστε σε πρώιμο στάδιο, δεν έχουν ως «άξονα» τις προγραμματισμένες αναφορές αλλά περιστρέφονται κυρίως γύρω από τα πρόσωπα, τα κόμματα και την διάκριση μεταξύ κέντρου και περιφέρειας δήμου.

Άλλωστε και η συγκρότηση παρατάξεων με βάση το προβλεπόμενο από το εσχάτως ψηφισθέν νομοσχέδιο είναι σαφώς ευκολώτερη, δεδομένου ότι ο ελάχιστος αριθμός των υποψηφίων καθορίζεται με βάση τον αριθμό των εδρών του εκάστοτε δημοτικού συμβουλίου, προσαυξημένος κατά 30%, ενώ γιά κοινότητες μέχρι πεντακοσίων κατοίκων προβλέπει εκλογή από ενιαίο ψηφοδέλτιο.

Σίγουρα αξιοσημείωτο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι «ζυμώσεις», που αφορούν στους δύο δήμους σε σχέση με τα αστικά χαρακτηριστικά τους, καθώς γιά τον μεν δήμο του Κιλκίς υπάρχει ενδιαφέρον γιά την συγκρότηση ενός σχήματος, «που θα αντιπροσωπεύει εναργέστερα την παλαιά και έχουσα χάσει τον ηγετικό της ρόλο σε δημοτικό επίπεδο από την περιφέρεια γηγενή αστική τάξη της πόλης του Κιλκίς, ενώ σε διαφορετική επίπεδο κινείται γιά τον δήμο της Παιονίας.

Και τούτο, διότι, πέραν των υπαρχόντων σχηματισμών υπάρχει ενδιαφέρον και συζητήσεις σε προκαταρτικό στάδιο γιά την συγκρότηση σχημάτων και με βάση της δημοτικές ενότητες που την συγκροτούν και τα κεφαλοχώρια που υπάρχουν σε αυτά, καθώς υπάρχει κλίμα δυσαρέσκειας έναντι της δημοτικής ενότητας Πολυκάστρου, που θεωρούν ότι λειτουργεί διακριτικά υπέρ της, λόγω της μεγάλης με θέσεις ευθύνης εκπροσώπησής της στην στελέχωση των εν λόγω θέσεων από πρόσωπα που έχουν εκλεγεί σε αυτήν ενώ και ο δήμαρχος Χρήστος Γκουντενούδης προέρχεται από αυτήν.

Το κλίμα τέτοιων συζητήσεων αναμένεται να ενταθεί μέσα στο Καλοκαίρι, όπου λόγω των πολλών εκδήλωσεων κυρίως στις περιφερειακές περιοχές υπάρχει η δυνατότητα περισσοτέρων επαφών και το «τσεκάρισμα» των «πιστών συνοδοιπόρων» κυρίως σε ό,τι αφορά σε πρόσωπα με μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα και επιρροή σε αυτά, δεδομένου ότι το πλαίσιο του «Κλεισθένη Ι» εδώ και πέντε ημέρες έχει περάσει από την «σφαίρα» της φημολογίας στην πραγματικότητα ενός νόμου.

Ο χρόνος έως τις προσεχείς εκλογές είναι σίγουρα πολύμηνος, και σε αυτήν την πορεία υπάρχει, πέραν των όσων προαναφέρθηκαν, και μία σειρά παραμέτρων, που δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστές, όπως γιά παράδειγμα, πώς θα λειτουργήσουν κυρίως τα πολιτικά κόμματα, που έχουν σημαντική επιρροή στην περιφερειακή μας ενότητα, όπως μεταξύ άλλων, το κυβερνών στον δήμο Παιονίας ή ενδεχομένως και ο σύνδεσμος της «Χρυσής Αυγής» και οι οποίοι μπορούν να μεταβάλουν τα δεδομένα, όπως είναι βέβαιον, ότι ο νέος νόμος γιά την αυτοδιοίκηση θα ενισχύσει το ενδιαφέρον γιά την συγκρότηση περισσοτέρων παρατάξεων.

Αυτό, που απομένει να επιβεβαιωθεί ή να διαψευσθεί είναι τί πεδίο θα διαμορφώσουν μετεκλογικώς και κυρίως κατά πόσον θα βοηθήσουν να ανταποκριθούν θετικώς στον ισχυρό ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης και δεν θα γίνουν, όπως υποστηρίζουν οι επικριτές του, πεδίο συναλλαγής, διαπλοκής γιά ολίγους και ακυβερνησίας γιά πολλούς.

Τι προβλέπει ο «Κλεισθένης Ι»
Από τις διατάξεις του 378 σελίδων νομοσχεδίου ξεχωρίζει η πρόβλεψη για καθιέρωση της απλής αναλογικής ως εκλογικού συστήματος στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Το σύνολο των εδρών του δημοτικού και περιφερειακού συμβουλίου κατανέμεται στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον α’ γύρο. Αν κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει ποσοστό 50% συν 1, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή (β’ γύρος), ανάμεσα μόνο στους υποψήφιους δημάρχους των δύο συνδυασμών που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους.

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές αποσυνδέονται από τις ευρωεκλογές και θα διεξάγονται τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου (οι προσεχείς θα διεξαχθούν στις 13 Οκτωβρίου), ενώ η διάρκεια της δημοτικής και περιφερειακής περιόδου επανέρχεται στην τετραετία από πενταετία που ήταν με το πρόγραμμα «Καλλικράτης». Η εγκατάσταση των νέων αρχών γίνεται την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από τη διεξαγωγή των εκλογών και η θητεία τους λήγει την 31η Δεκεμβρίου του τέταρτου έτους.

Ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσος με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας με δυνατότητα προσαύξησης έως και 30%, αντί του 10% που προέβλεπε το αρχικό κείμενο που είχε δοθεί προς διαβούλευση.

Ρυθμίσεις του «Κλεισθένης Ι»
Από το τελικό κείμενο, επίσης, απουσιάζει η πρόβλεψη για ένταξη του πρασίνου στις ανταποδοτικές υπηρεσίες των δήμων (όπως η καθαριότητα και ο οδοφωτισμός), εξαιτίας ενστάσεων που διατύπωσαν αιρετοί κυρίως δήμοι της περιφέρειας.

Ο «Κλεισθένης» περιλαμβάνει ακόμα ρυθμίσεις για την ενίσχυση των θεσμών συμμετοχής των πολιτών στα κοινά με την προκήρυξη δημοψηφισμάτων ανά δήμο και ανά περιφέρεια για τοπικά ζητήματα.

Ο θεσμός του δημοτικού και περιφερειακού συμπαραστάτη του πολίτη που προέβλεπε ο «Καλλικράτης» και δεν είχε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, αντικαθίσταται από τον Δημοτικό και Περιφερειακό Διαμεσολαβητή, για τον οποίο αφιερώνονται 23 άρθρα.

Οι δήμοι διακρίνονται σε πέντε κατηγορίες με βάση τον πληθυσμό τους, τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά τους, τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονομικής δραστηριότητας εντός των ορίων τους, το βαθμό αστικοποίησής τους, την ένταξή τους ή μη σε ευρύτερα πολεοδομικά συγκροτήματα μητροπολιτικού χαρακτήρα και τη θέση τους στη διοικητική διαίρεση της χώρας.

Για την κατανομή της κρατικής χρηματοδότησης των δήμων (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι – ΚΑΠ) δεν θα λαμβάνεται υπόψη μόνο η υπαγωγή στην αντίστοιχη κατηγορία, αλλά και άλλα κριτήρια όπως το μήκος των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και του δημοτικού και αγροτικού οδικού δικτύου, το επίπεδο των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών, η δυνατότητα άντλησης τοπικών πόρων, οι πληθυσμιακές διακυμάνσεις ανά εποχές, η δημογραφική τάση κ.λπ.

Μετά από σχετική γνώμη του Συνηγόρου του Πολίτη, το νομοσχέδιο περιέχει διάταξη, που προβλέπει την διαγραφή οφειλών από τέλη καθαριότητας και φωτισμού για ακίνητα που έχει διακοπεί η ηλεκτροδότηση.

Το νομοσχέδιο συμπληρώνεται με ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) της χώρας, καθώς και διατάξεις για την ταχύτερη απονομή ιθαγένειας και πολιτογράφησης.