Ο συνδυασμός ανομβρίας και υπεράντλισης έχει ολέθρια αποτελέσματα γιά την Δοϊράνη
Μετά την δημοσιότητα που πήρε η μείωση της στάθμης της λίμνης Δοϊράνης η σελίδα Η Βιοποικιλότητα του Κιλκίς που ασχολείται με θέματα που αφορούν την πλούσια βιοποικιλότητα του νομού Κιλκίς και την ανάδειξή τους σε όλη την Ελλάδα, ο Βασίλης Ιωαννίδης αρθρογράφησε γιά το συγκεκριμένο θέμα που ταλανίζει πολλά χρόνια την περιοχή και αναφέρει τα εξής:
Λίμνη Δοϊράνη ένα φυσικό οικοσύστημα
Η Δοϊράνη είναι μια κλειστή λίμνη. Τα νερά που πέφτουν σε αυτή προέρχονται μόνο από την γύρω λεκάνη (Μπέλλες, Δύσσορο, Machek).
Tην μείωση των νερών της λίμνης που βλέπουμε σήμερα, είναι ένα φαινόμενο το οποίο δεν είναι καινούργιο. Κατ αρχάς είναι περιοδικό. Αύγουστο και Σεπτέμβριο η λίμνη είναι στα χαμηλά της. Οι εισροές υδάτων στην λίμνη έχουν μειωθεί πολύ, τόσο λόγο της μικρής ποσότητας χιονιού όσο και λόγω μειωμένων βροχοπτώσεων.
Σημαντική διαφορά στις εισροές έκανε το πρόγραμμα «Διάσωση της λίμνη Δοϊράνη» που ξεκίνησε το 2003 και έφερνε νερό του Αξιού από της πηγές Gjavato της γειτονικής χώρας το οποίο λόγω λήξης του προγράμματος σταμάτησε τα τελευταία χρόνια.
Όσον αφορά της εκροές, για όσους έχουν περάσει από την λίμνη η γεωργία έπαψε εδώ και 15 χρόνια να αποτελεί απειλή για την στάθμη της λίμνης λόγω αντικατάστασης των συστημάτων άρδευσης (στάγδην) αλλά και της δραματικής μείωσης καλλιεργειών που χρειάζονται πολύ νερό όπως το καλαμπόκι.
Τόσο η μειωμένη τιμή όσο και το αυξημένο ενεργειακό κόστος έχουν αναγκάσει του αγρότες να απομακρυνθούν από την καλλιέργεια. Η τουριστική ανάπτυξη της γειτονικής χώρας καταναλώνει μεγάλες ποσότητες νερού, μεγάλο τμήμα της οποίας επιστρέφει στην λίμνη.
Τώρα όσον αφορά την κατάσταση της λίμνης σε μελέτη με δορυφορικές εικόνες για την περίοδο 1985-2022, του Νοεμβρίου 2022, για της λίμνες Πρέσπα και Δοϊράνη, τα συμπεράσματα ήταν τα εξής:
Λίμνη Πρέσπα (απώλεια της επιφάνειας της λίμνης 8,75%, ακτογραμμή υποχώρηση 1.275m, όγκος νερού της λίμνης μείωση 56,77% από 4,86Κm3 σε 2,1m3).
Λίμνη Δοϊράνη (επιφάνεια της λίμνης; 1985: 39Κm2, 2002 : 31Κm2, 2022 41 Km2) , (όγκος νερού της λίμνης 1985: 0.262Km3, 2002: 0.0795Km3 , 2022: 0.297Km3) άρα το νερό στην Δοϊράνη την περίοδο 1985-2022 αυξήθηκε κατά 13,47%.
Πράγματι το 2024 έχουμε μείωση σε σχέση με το 2022 όμως φαίνεται ότι ο σημαντικότερος παράγοντας στην ποσότητα του νερού της λίμνης ήταν το πρόγραμμα «Διάσωση της λίμνη Δοϊράνη» συνεπικουρούμενο από της βροχοπτώσεις της περιόδου.
Σε αυτό που θα συμφωνήσω με την ανάδειξη του προβλήματος είναι το πόσο ευαίσθητη π[περιβαλλοντικά είναι η περιοχή η οποία βρίσκει της ισορροπίες της, όσο και με την ανάγκη έρευνας από τα δικά μας Πανεπιστήμια τα οποία σήμερα υπολείπονται σε μελέτες των γειτόνων.
Οι δεκάδες γεωτρήσεις στον μικρό κάμπο Δοϊράνης – Μυριόφυτου – Μουριών
Όπως αναφέρει σε ανάρτησή του ο Αντώνης Στάης γιά της γεωτρήσεις:
Οι γεωτρήσεις αυτές τραβάνε νερό από τον υδροφορέα που τροφοδοτεί υπόγεια τη λίμνη. Ο συνδυασμός ανομβρίας και υπεράντλισης έχει ολέθρια για την λίμνη αποτελέσματα.
Οι απέναντι άρχισαν και αυτοί τα τελευταία χρόνια να έχουν υδροβόρες καλλιέργειες αλλά περιορίζονται σε καμιά 700 στρέμματα νότια του χωριού Nicolich και μάλλον πρέπει να παίρνουν νερό απ’ ευθείας από τη λίμνη.
Επίσης έχουν πρόσφατα φυτέψει έναν τεράστιο αμπελώνα 1500 στρεμμάτων βορειοανατολικά της Νέας Δοϊράνης (Novi Doiran) αλλά τον ποτίζουν από ένα μικρό ταμιευτήρα που έκαναν σε ένα ρέμα στο βουνό.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπάρξει το ταχύτερο μια αντίδραση από μέρους μας σε συνεργασία με τους γείτονες αλλιώς τα επόμενα χρόνια αν η μείωση των βροχών και των χιονοπτώσεων συνεχιστεί και οι γεωτρήσεις λειτουργούν ανεξέλεγκτα θα έχουμε σοβαρό πρόβλημα για τα οικοσυστήματα του Βόρειου Κιλκίς.
Η διακύμανση της ακτογραμμής της λίμνης Δοϊράνης μεταξύ 1985-2023
Η υποχώρηση της ακτογραμμής που ξαναξεκίνησε πέρυσι. Η στάθμη της λίμνη μεταξύ 1985 -1998 έπεσε κατά 3,8 μέτρα. Σε μια λίμνη βάθους περίπου 8 μέτρων καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική είναι αυτή η πτώση.
Κάποιοι φωστήρες μάλιστα άνοιξαν το καλοκαίρι του ΄89 το υδατόφραγμα του καναλιού που λειτουργούσε σαν υπερχειλιστήρας της λίμνης και μεγάλες ποσότητες νερού διέφυγαν νότια προς το ρέμα Αγιάκι και πλημμμύρισαν τον κάμπο του Κιλκίς εκεί που ήταν η λίμνη Αρτζαν προκαλώντας καταστροφές. Έτυχε να ήμουν παρών όταν δύο Γιουγκοσλάβοι αξιωματούχοι είχαν έρθει και έβλεπαν το νερό να φεύγει. Ήταν έξω φρενών.
Η ξηρασία στα 1988-1990 που ήταν από τις μεγαλύτερες του 20ου αιώνα για την περιοχή μας δεν φτάνει από μόνη της να εξηγήσει την τόσο σημαντική πτώση της στάθμης η οποία συνεχίστηκε μέχρι τις αρχές του 2000. Αν ανέβουμε στο λόφο του αγγλικού μνημείου και κοιτάξουμε τον μικρό κάμπο προς Μουριές θα δούμε τους υπευθύνους. Δεκάδες πυκνές γεωτρήσεις που αντλούν το νερό του υδροφόρου που τροφοδοτεί υπόγεια την λίμνη.
Η πτώση λοιπόν της στάθμης ήταν αποτέλεσμα της ανομβρίας αλλά κυρίως της κακής διαχείρισης των υδατικών πόρων της παραλίμνιας περιοχής. Στο ΑΠΘ είχε εκπονηθεί σχετική μελέτη τα αποτελέσματα της οποίας υπάρχουν στο διαδίκτυο. Καταλαβαίνετε επίσης όλοι τι σημασία έχει αυτό σε μια διεθνή λίμνη, όταν το ένα κράτος (οι γεωτρήσεις είναι στη δική μας πλευρά) προκαλεί την καταστροφή της.
Το 1989-90 οι γείτονες αν θυμάστε είχαν άλλα πολύ σοβαρότερα προβλήματα από να μας καταγγέλλουν. Ας λάβουμε τα μέτρα μας λοιπόν. Προτείνω η περιφερειακή ενότητα Κιλκίς να επικοινωνήσει άμεσα με το εργαστήριο Υδρογεωλογίας του τμήματος Γεωλογίας ΑΠΘ και τον καθηγητή Κωνσταντίνο Βουδούρη.
