Γενικά

Οι «Λαζαρίνες» και τα κάλαντα του Λαζάρου

Γράφει ο Χρήστος Ίντος

Γράφει ο Χρήστος Ίντος

Η ανάσταση του Λαζάρου από τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, πέρα από την προαγγελία της Ανάστασης του ιδίου του Χριστού, είναι γεγονός που συγκίνησε και συγκινεί τον πιστό λαό. Πέρα από τη σημασία του στη θρησκευτική ζωή έχει περάσει στη λαϊκή παράδοση και έχει εμπλουτιστεί από πολλά στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού.
Η προαγγελία της ανάστασης του καλού φίλου του Ιησού μετά την τριήμερη ταφή του, ακόμη και σήμερα ιδιαίτερα στην ελληνική ύπαιθρο, γίνεται από ομάδες μικρών κοριτσιών ή νεανίδων που είναι στολισμένες με τοπικές παραδοσιακές στολές και λουλούδια της άνοιξης. Είναι οι γνωστές Λαζαρίνες ή Λαζαρένκες. Κρατώντας στα χέρια καλάθια στολισμένα με λουλούδια και με τη συνοδεία τοπικών μουσικών οργάνων επισκέπτονται τα σπίτια των ομοχώριων. Εκεί τραγουδούν και χορεύουν «τον Λάζαρο».

Το τραγούδι είναι εξιστόρηση του θαύματος και ο χορός η έκφραση της χαράς για το συγκεκριμένο γεγονός αλλά και πολύ περισσότερο για τον ερχομό του επικείμενου Πάσχα. Οι πολύχρωμες παραδοσιακές στολές και τα πολύχρωμα φρέσκα ανοιξιάτικα λουλούδια αναγγέλλουν την άφιξη της άνοιξης, το ζωντάνεμα και την αναγέννηση της φύσης. Είναι η Θεία ευλογία που μέσα στον κύκλο του χρόνου θα ξαναδώσει καρπούς και θα ανταμείψει τους κόπους των γεωργών και των κτηνοτρόφων.

Για αυτή την είδηση που με θορυβώδη και χαρούμενο τρόπο, εν όψει μάλιστα της Μεγάλης Εβδομάδας, που μεταφέρεται από σπίτι σε σπίτι και στα κεντρικά σημεία των οικισμών από τις Λαζαρίνες η ανταμοιβή είναι αυγά, χρήματα και πολλές φορές ψωμάκια που έχουν το σχήμα του περιτυλιγμένου με τα σάβανά του Λαζάρου.Όλη αυτή η διαδικασία που παίρνει τελετουργική μορφή και είναι ένας χαρούμενος σταθμός στη ζωή των απλών ανθρώπων με τη λήξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της επερχόμενης Μεγάλης Εβδομάδας θεωρείται σταθμός στη λατρευτική του ζωή και νότα ελπίδας στον αγώνα της ζωής.
Ο Λάζαρος έχει τα κάλαντά του. Ψάλονται, τραγουδιούνται και χορεύονται και σήμερα ακόμη σε κάθε ελληνικό τόπο. Είναι ένα από τα έθιμά μας που δεν χάθηκαν στον χρόνο. Να και μερικά δείγματα από τα κάλαντα αυτά προερχόμενα από διάφορες κοιτίδες του ελληνισμού.
Πανελλήνια
Ήρθε ο Λάζαρος ,
ήρθαν τα Βάγια ,
ήρθε η Κυριακή που τρών’ τα ψάρια.
Βάγια ,Βάγια και Βαγιώ,
Τρώνε ψάρι και κολιό.
Και την άλλη Κυριακή,
Τρώνε το ψητό τ’αρνί .

Θράκης
«Ήρθε ου Λάζαρους ήρθαν τα Βάγια,
ήρθ΄ κι η Κυριακή που τρών τα ψάρια.
Πού ‘σουν Λάζαρε, πού ‘σουν κρυμμένος;
Μες τη γη ήμουν παραχωμένος.
Σήκου Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθε η μάνα σου από την Πόλη,
σου ‘φερε χαρτί και κομπολόι.
Γράψε Θόδωρα, γράψε Δημήτρη,
γράψε Λεμονιά και κυπαρίσσι.
Δωσ’ Μπάμπω μ’ ένα αυγουλάκι,

Μακεδονίας
Ήρθε ο Λάζαρος ήρθαν τα Βάγια,
Ήρθε η Κυριακή που τρων ’τα ψάρια.
Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
Ήρθε η μάνα σου από την πόλη,
Σου ’φερε χαρτί και κομπολόι.
Γράψε Θόδωρε και συ Δημήτρη,
Γράψε Λεμονιά και Κυπαρίσσι.
Το κοφνάκι μου θέλει αυγά.
Κι η τσεπούλα μου θέλει λεφτά.

Ηπείρου
“Πες μας Λάζαρε τι είδες
εις τον Άδη που επήγες.
Είδα φόβους, είδα τρόμους,
είδα βάσανα και πόνους,
δώστε μου λίγο νεράκι
να ξεπλύνω το φαρμάκι,
της καρδούλας μου το λέω
και μοιρολογώ και κλαίω.
Του χρόνου πάλι να ‘ρθουμε,
με υγεία να σας βρούμε,
και ο νοικοκύρης του σπιτιού
χρόνια πολλά να ζήσει,
να ζήσει χρόνια εκατό
και να τα ξεπεράσει.”

Στερεάς Ελλάδας (Ευρυτανία)
Που ‘σαι Λάζαρε που είναι η φωνή σου,
που σε γύρευε η μάνα κι αδερφή σου.
Ήμουνα στη γη στη γη βαθιά χωμένος,
κι από τους εχθρούς εχθρούς βαλαντωμένος.
Βάγια βάγια των Βαγιών τρώνε ψάρια των κολιών,
και την άλλη Κυριακή τρώνε το παχύ αρνί.

Κρήτης
Σήμερον έρχεται ο Χριστός, ο επουράνιος Θεός,
εν τη πόλει Βηθανία. Μάρθα κλαίει και η Μαρία
Λάζαρο τον αδερφό τους, τον γλυκό και καρδιακό τους.
Τον μοιρολογούν και λέουν, τον μοιρολογούν και κλαίουν
(ακολουθεί η εξιστόρηση του θαύματος και η αφήγηση από τον Λάζαρο όλων όσων είδε στον άδη.)

Πόντου
Βάϊ βάϊ το βαγιό τρώγω ψάρι και κολιό
και την άλλεν Κερεκήν τρώγω κόκκινον ωβόν.
Βάϊ βάϊ το βαΐ τρώγω ψάρι και χαψί
και την άλλεν Κερεκήν τρώγω το Παχύν τ’ αρνί.
Τα ωβά τ’ εμέτερα τα τσιγκούλια τ’ εσέτερα.

Κύπρου
Ἔαρ ἡμῖν ἐπέφανεν, τοῖς πᾶσι τὸ μηνῦον
τὴν τοῦ Λαζάρου ἔγερσιν, ξένον, φρικτὸν σημεῖον.
Ἄνθη καὶ ρόδα εὔοσμα, κατάνυξις ψυχῆς τε,
καὶ λέγω σας, ἀκροαταί, εἰς τὴν χαρὰν νὰ εἶσθε.
Ἀκούσατε τὴν ἔγερσιν τοῦ τεταρταίου φίλου
καὶ τὴν χαράν, ἣν ἔλαβον αἱ ἀδελφαὶ ἐκείνου,
διὰ νὰ καταλάβετε τί εἶναι θεία Ἀγάπη
καὶ πὼς ψυχὴ λυτρώννεται ἀπὸ πικρὸν τὸν Ἅδην,
ὡς καὶ αὐτὸς ὁ Λάζαρος, ὅστις εἶχεν ἀγάπην
μὲ τὸν Δεσπότην τὸν Χριστόν, πολλήν, καθαρωτάτην
(ακολουθεί η εξιστόρηση του θαύματος).

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ

Περισσότερα
Δείτε ακόμα