Άνθιμος Α.Παπαδόπουλος, μία τεράστια πνευματική αξία

Ο Άνθιμος Παπαδόπουλος ήταν μια πολύτιμη πνευματική αξία για όλους και ακόμη πιο πολύτιμη για τους Πόντιους. Ένας αληθινός πνευματικός απόστολος του Πόντου. Γεννήθηκε στο χωριό Καράκαγια της περιφέρειας Αργυρούπολης το 1878, βαπτισθείς ως Αλέξανδρος. Ήταν ο νεώτερος από τους τέσσερις γιους της οικογένειας Ιάκωβου Παπαδόπουλου. Ο πατέρας του χειροτονήθηκε ιερέας υπό το όνομα Αντώνιος. Περί το τέλος του βίου του εισήλθε στη μονή Αγ. Γεωργίου Χουτουρά παίρνοντας μαζί του το νεαρό Αλέξανδρο. Ο Αλέξανδρος φοίτησε στο δημοτικό σχολείο του χωριού Χουτουρά και κατόπιν στο σχολαρχείο της Αργυρούπολης. Το 1897 κείρεται μοναχός της μονής υπό το όνομα Άνθιμος και χειροτονείται διάκονος. Το επόμενο έτος αποπερατώνει τις γυμνασιακές σπουδές στη Ροδοκανάκειο ιερατική σχολή Καισαρείας Καππαδοκίας. Μετά την αποφοίτησή του προσλαμβάνεται ως διάκονος και γραμματέας της ιεράς μητροπόλεως Ροδοπόλεως, η οποία τελούσε υπό τον μητροπολίτη Γερβάσιο Σερασίτη.
Το 1905 έρχεται στην Αθήνα και εγγράφεται την 15η Σεπτεμβρίου στη φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου, από την οποία αποφοιτά αριστοβάθμιος την 31η Μαρτίου 1910.
Το Σεπτέμβριο του 1910 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του ιεροδιδασκαλείου της Σάμου «Ανατολή», όπου και διδάσκει αρχαία ελληνικά. Μετά διετία, το 1912, κατά παράκληση του μητροπολίτου Χαλδίας Λαυρεντίου Παπαδοπούλου αναδιοργανώνει το ιεροδιδασκαλείο του Πόντου της Πρασσάρεως Κερασούντος και το διευθύνει επί δύο έτη.
Τo 1911 ο Άνθιμος Παπαδόπουλος χειροτονήθηκε από τον μητροπολίτη Χαλκίδος Χρύσανθο ιερομόναχος και προεχειρίσθη σε αρχιμανδρίτη. Για τέσσερες δεκαετίες υπηρέτησε ως εφημέριος και πνευματικός ηγέτης του Αμαλιείου ορφανοτροφείου Αθηνών.
Το 1914 διορίζεται συντάκτης του «Ιστορικού Λεξικού της Νέας Ελληνικής» και το 1932 αναλαμβάνει την διεύθυνσή του έως το 1945.
Το Φεβρουάριο 1933 αναγορεύεται διδάκτωρ της φιλοσοφικής σχολής με το βαθμό «άριστα».
Το 1950 με ειδικό νόμο επανεκλήθη στην διεύθυνση του Λεξικού, με διετή σύμβαση, η οποία μετά την λήξη επανελήφθη επί μία διετία ακόμη. Λίγους όμως μήνες, πριν τη λήξη της δεύτερης διετίας αναγκάσθηκε για λόγους υγείας να αποχωρήσει οριστικά.
«Καρπός πολυσχιδής των μόχθων του είναι το λαογραφικό, ιστορικό και γλωσσικό περιοδικό, το «Αρχείον του Πόντου», το οποίο διηύθυνε ως τον 23ο τόμο. Και κορύφωμα όλων, δίπλα στην Γραμματική του γλωσσικού ιδιώματος του Πόντου, ο μέγιστος άθλος: Το «Ιστορικόν Λεξικόν της Ποντικής Διαλέκτου και η Ιστορική Γραμματική της Ποντιακής Διαλέκτου».
Αν και ήταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου πολλών επιστημονικών και Εθνικών σωματείων, αν και ήταν απασχολημένος με την γενικήν γραμματείαν της Επιστημονικής Εταιρείας και την διεύθυνση του περιοδικού αυτής «Αθηνά», ενδιαφέρθη από τους πρώτους για την ίδρυση και την ανάπτυξη της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, της οποίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος, σύμβουλος, γενικός γραμματέας και πρόεδρος από το 1949 έως της ημέρας του θανάτου του, στις 2 Φεβρουαρίου 1962 σε ηλικία 84 ετών. Έως το 1952, οπότε και ασθένησε, είχε τη διεύθυνση του περιοδικού της, «Αρχείον του Πόντου», έως τον 23ο τόμο. Την διεύθυνση του περιοδικού της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών ανέλαβε μετά την ασθένειά του ο Οδ. Λαμψίδης.
Η Ακαδημία Αθηνών στην πανηγυρική της συνεδρία, την 24ην Μαρτίου 1953 απένειμε στον Άνθιμο Παπαδόπουλο τιμητική διάκριση «δια την μακροχρόνιον εκπαιδευτικήν, εθνικήν και επιστημονικήν του δράσιν».
Ο Άνθιμος Παπαδόπουλος πρόσφερε πολλά στην Εκκλησία, το Έθνος, την Επιστήμη και στον Ελληνισμό του Πόντου.
Τη νεκρώσιμη ακολουθία του Άνθιμου Παπαδόπουλου παρακολούθησε πλήθος επιστημόνων, φίλων και συνεργατών και πλείστοι όσοι Πόντιοι. Τον επικήδειον εκφώνησε ο τότε γενικός γραμματέας της Επιτροπής Οδ. Λαμψίδης, ο οποίος χαρακτήρισε τον εκλιπόντα ως έναν αγαθό λευΐτη, ακάματο ερευνητή και γνήσιο Πόντιο:
«Πάντες πενθούμεν σήμερον. Πενθεί η Ελληνική Επιστήμη, πενθεί η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών. Πενθεί ο Ελληνικός Πόντος. Διότι ο Άνθιμος Παπαδόπουλος ήτο φίλος εξαίρετος, επιστήμων διακεκριμένος, προσωπικότης ολοκληρωμένη. Η φιλία, η εκτίμησις, η αγάπη, το καθήκον προτρέπει ημάς να πράξωμεν εκείνο το οποίον, εν όσω έζη η μετριοφροσύνη του φιλτάτου μας προέδρου ουδέποτε επέτρεψε, να ομιλήσωμεν δημοσία δι’ αυτόν. Ο Άνθιμος Παπαδόπουλος είχεν πίστιν και πεποίθησιν ακράδαντον εις τας ιδέας του. Ουδέποτε ουδ’ επί στιγμήν εδέχθη να υποχωρήσει από των επάλξεων των ιδεών του. Δια τούτο ήτο επίμονος, αδιάλλακτος, δι’ εκείνα τα οποία επίστευεν… Εδέχετο να ακούση ήρεμος πάσαν αντιλογίαν και κριτικήν, διότι η ψυχική ηρεμία, η γλυκύτητα ουδέποτε τον εγκατέλειψεν. Και ακριβώς η ηρεμία αύτη και η αγαθότης προσείλκυε τόσον την αγάπην παντός, ο οποίος τον επλησίαζεν… Πάντες αναλογιζόμεθα το έργον του και τον ευγνωμονούμεν. Περισσότερον όμως οι Πόντιοι και ο Πόντος. Εάν δεν είχεν υπάρξει ο Άνθιμος Παπαδόπουλος, ο Πόντος ασφαλώς θα παρέμεινεν εν μέρει κεκρυμμένος θησαυρός δια τους μελετητάς».
Κατά την τέλεση του ετησίου μνημόσυνου του Άνθιμου Παπαδόπουλου ο γενικός γραμματέας της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών Σίμος Λιανίδης είπε χαρακτηριστικά: «Είναι ιστορικώς παρατηρημένον ότι οσάκις έθνη ή και τμήματα εθνών ή υπό λαμπρών ιστορικών γεγονότων καταυγάζονται ή υπό εθνικών συμφορών μαστίζονται, τότε εκ των σπλάχνων αυτών αναπηδούν μορφαί ανδρών, οίτινες ή την δόξαν αυτών και την αίγλην γεραίρουν ή την τραγωδίαν παραμυθούν και τα όσιά των διασώζουν. Τοιαύτη μορφή υπήρξεν δια τον Ποντιακόν λαόν ο αείμνηστος Άνθιμος Παπαδόπουλος».