«Κι αν δεν μπορείς να κάμεις τη ζωή σου όπως τη θέλεις…»

Είναι γεγονός, ότι κάθε άνθρωπος ονειρεύεται έναν τρόπο ζωής που να αρμόζει στις δικές του προτιμήσεις και ενδιαφέροντα. Προσπαθεί να βελτιώνει την ποιότητα και το επίπεδο της ζωής του, χωρίς, όμως, να έρχεται σε διαμετρική αντίθεση με τις καθιερωμένες αξίες και συνήθειες της κοινωνίας, ούτε να προκαλεί το κοινό αίσθημα. Απλώς, ζη σύμφωνα με τις συνήθειες, που τον εκφράζουν, ώστε να διακρίνεται από αξιοπρέπεια.

Ωστόσο, η επιθυμία αυτή των ανθρώπων, τις περισσότερες φορές, δεν είναι εφικτή. Τα άτομα, συχνά, συναντούν πολλά εμπόδια, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να δημιουργήσουν έναν τρόπο ζωής, που να αρμόζει στις δικές τους αρχές και αντιλήψεις. Έτσι, αναγκάζονται, κυρίως για λόγους επιβίωσης, να υποχωρούν ή να συμβιβάζονται στις απαιτήσεις και στις επιθυμίες ατόμων που βρίσκονται σε ανώτερη, ιεραρχικά ή οικονομικά, θέση.

Σαφέστατα, ο συμβιβασμός, τόσο ως έννοια, όσο και ως πράξη, είναι απαραίτητος στην ζωή των ανθρώπων, προκειμένου να επιτευχθεί η ομαλή προσαρμογή μας στην κοινωνική πραγματικότητα. Ωστόσο, οι συμβιβασμοί δεν πρέπει να αγγίζουν τα όρια της αναξιοπρέπειας, της ταπείνωσης και του εξευτελισμού. Το άτομο, που δέχεται τον οποιονδήποτε συμβιβασμό, προκειμένου να αναρριχηθεί κοινωνικά ή να αποκτήσει ένα καλύτερο, από οικονομικής άποψης, επίπεδο ζωής, κινδυνεύει να χάσει το αληθινό νόημα της ζωής και να γίνει αντικείμενο περιφρόνησης όχι μόνο από τους γύρω του αλλά και από τον ίδιο του τον εαυτό. Με άλλα λόγια, με τον τρόπο αυτό, η ανθρώπινη προσωπικότητα χάνει την αξία της και, επομένως, δεν εμπνέει αισθήματα, όπως αυτά του σεβασμού και της εκτίμησης.

Παρά το γεγονός της αναγκαιότητας του συμβιβασμού, κάτω από ωρισμένες συνθήκες και περιστάσεις, είναι απαραίτητο να αποφευχθούν φαινόμενα καιροσκοπισμού, κολακείας και δουλοφροσύνης απέναντι στο χρήμα. Ο άνθρωπος για να διατηρήσει την αξιοπρέπειά του, οφείλει να μην υποτάσσεται στο χρήμα και να μην αποδέχεται εξευτελισμούς που θα του προσέφεραν μεν μια ζωή αδιατάρακτη αλλά θα του στερούσαν, από την άλλη, τον αυτοσεβασμό και την αξιοπρέπειά του.

Σύνηθες φαινόμενο, είναι και αυτό της εκμετάλλευσης στον τομέα των διαπροσωπικών σχέσεων και, ιδιαιτέρως, στο πλαίσιο του θεσμού της φιλίας. Υπάρχουν πολλοί γύρω μας που, προσπαθώντας να ικανοποιήσουν τα ατομικά τους συμφέροντα και τη ματαιοδοξία τους, εκμεταλλεύονται φιλικά τους πρόσωπα που γνωρίζουν ότι υποχωρούν και συμβιβάζονται εύκολα. Είναι, πραγματικά, χρήσιμο, όταν διαπιστώνουμε τέτοιες προθέσεις, να απομακρυνόμαστε από τα άτομα αυτά διαφυλάσσοντας την αξιοπρέπειά μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι οφείλουμε να διεκδικούμε την ελευθερία επιλογής, καθώς και την αβίαστη εκδήλωση ιδεών και προτιμήσεων.

Ωστόσο, λίγοι είναι αυτοί που καθημερινώς τολμούν και καταφέρνουν να ζουν την ζωή που θέλουν, παρά το γεγονός ότι δέχονται επιθέσεις και πιέσεις προκειμένου να συμβιβαστούν. Η μαζοποίηση και η έλλειψη ανθρωπισμού μας έχει «πείσει» για την μη αναγκαιότητα ιδανικών στην ζωή μας. Έτσι, λοιπόν, πολλοί είναι αυτοί που εγκαταλείπουν τις επιθυμίες και τα όνειρά τους για τις ανάγκες της ζωής και τις πιέσεις των ισχυρότερων, φτάνοντας στο σημείο να «υπηρετούν» τις φιλοδοξίες, τις επιθυμίες και τα συμφέροντα των άλλων. Χρέος μας είναι να διακρίνουμε το σημείο όπου οι συμβιβασμοί πρέπει να σταματούν και να μας επιτρέπουν να κάνουμε πράξη τα όνειρά μας.

Ο Αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης στο ποίημα του «Όσο μπορείς» (1913), αποτυπώνει, με τρόπο μοναδικό, τις «πιέσεις» που δεχόμαστε καθημερινά για συμβιβασμό και μας διδάσκει, με λόγο επιβλητικό αλλά και, παράλληλα, συμβουλευτικό, το αληθινό νόημα της ζωής:

«Κι αν δεν μπορείς να κάμεις τη ζωή σου όπως τη θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς : μην την εξευτελίζεις
μες την πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις και ομιλίες.

Μην την εξευτελίζεις πιαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινή ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.»