Η ζωή στα Στενημαχίτικα του Κιλκίς

«Ποτέ άλλοτε οι στέγες των σπιτιών των ανθρώπων δεν ήταν τόσο κοντά η μία στην άλλη, όσο είναι σήμερα. Και ποτέ άλλοτε οι καρδιές των ανθρώπων δεν ήταν τόσο μακριά η μία από την άλλη, όσο είναι σήμερα»
Αντώνης Σαμαράκης- «Ζητείται ελπίς»

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στα Στενημαχίτικα του Κιλκίς, ανάμεσα σε γενιές προσφύγων από την Θράκη, τον Πόντο, τον Καύκασο, την Στενήμαχο και την Στρώμνιτσα. Βίωσα την αρμονική συνύπαρξη για δεκαετίες ανάμεσα σε φυλές με διαφορετικές καταβολές. Καθεμιά με τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στοιχεία, με ιστορικές παραδόσεις που κρατούν έως και σήμερα.

Τη δεκαετία του ‘80 τα παιδιά της γειτονιάς μου έπαιζαν ακόμη κρυφτό, τζαμί και «μήλαρόνια» ενώ στις άλλες μεριές της πόλης οι δρόμοι καταλαμβάνονταν πια από αυτοκίνητα. Η αργοπορημένη επέλευση του «πολιτισμού» υπήρξε «θείο δώρο» για μικρούς και μεγάλους. Δρόμοι καθαροί και περιποιημένοι από ανθρώπους που φημίζονταν για τη νοικοκυροσύνη και την οργανωτικότητά τους.

Κάθε πρωί άκουγες τη σκούπα της νοικοκυράς με το φαράσι μπροστά από την αυλή της. Η καθαριότητα ήταν υπόθεση όλων μας και δεν θυμάμαι να άκουσα ποτέ «τι κάνει ο Δήμος;» για το δείνα ή το τάδε.

Η δεκαετία του ’90 βρήκε τα Στενημαχίτικα σε ρυθμούς «ανάπτυξης», με τον φρενήρη ρυθμό της ανοικοδόμησης και της αντιπαροχής. Οι παλιές αυλές δεν έπρεπε να μείνουν αναξιοποίητες και απέγιναν επιπρόσθετα τετραγωνικά μέτρα για ένα ανατολικομεσημβρινό σαλόνι. Καμμιά πρόβλεψη για χώρους στάθμευσης στους στενούς δρόμους μιας επαρχιακής συνοικίας. Απουσία αισθητικής και ομοιομορφίας επί της κτιριακής υποδομής. Στοιβαζόνταν ο κόσμος μέσα στα διαμερίσματα, ευγνωμονώντας την πρόβλεψη του παππού με το παλιό αναξιοποίητο οικόπεδο.

Οι νοικοκυραίοι έβγαιναν πια στα μπαλκόνια όταν άκουγαν παιδιά με μπάλλες κάτω από το σπίτι τους: «Πηγαίνετε πιο εκεί να παίξετε». Έτρεμαν πάνω από το αστραφτερό αμάξι τους που βρισκόταν πια σταθμευμένο μέσα στο δρόμο, μπροστά από την είσοδο της οικοδομής. Και όλο πήγαιναν πιο εκεί τα παιδιά, ώσπου αποφάσισαν ότι μια καλή επιλογή ίσως θα ήταν να τα ασφαλίσουν μέσα σε πάρκα.
Μπήκαμε στο 2000 και ο φωτισμός της περιοχής όλο και βελτιωνόταν γεγονός που ευχαριστούσε τους κατοίκους και τους επισκέπτες της περιοχής. Τα τείχη του παλιού γυμνασίου θηλέων γκρεμίστηκαν και απέκτησε οπτική επαφή η μαθητική μας κοινότητα.

Με στήριξη ενός ευρωπαϊκού «πακέτου» χρηματοδότησης, λίγο αργότερα, αποφασίστηκε η ανάπλαση της περιοχής των Στενημαχίτικων. Το έργο προέβλεπε τον εκσυγχρονισμό της περιοχής με πάρκα, ενίσχυση της απασχολησιμότητας, αναβάθμιση με παρεμβάσεις αισθητικής και όχι μόνο.

Σήμερα κοιτώ νοσταλγικά τα πράσινα γωνιακά κολωνάκια, ενδείξεις των οδών «Ανατολικής Ρωμυλίας» από την μία, «Αγίου Τρύφωνος» από την άλλη. Αυτά μας απέμειναν και κάτι έρημα και αναξιοποίητα πάρκα. Τα περίφημα δικαστήρια του Κιλκίς αποχαιρετούν και αυτά με την σειρά τους την περιοχή.

Παρεμβάσεις για την ανάπτυξη απετέλεσαν στη μια άκρη το κτίριο της περιφέρειας και στην άλλη το επιμελητήριο του Κιλκίς, με την αισθητή απώλεια χώρων στάθμευσης και για τα δύο.
Ωστόσο, η «καρδιά των Στενημαχίτικων» παραμένει αναξιοποίητη. Τις προάλλες, όταν με έφερε με το αυτοκίνητο μια φίλη μου στο πατρικό μου σπίτι, μου είπε: «Εδώ, είναι σαν να σταμάτησε ο χρόνος».

Ναι, σαν να μας ξέχασε ο χρόνος ή ξεχάσαμε εμείς να τον ακολουθήσουμε. Σαν να περιμένουμε ότι, κάποια στιγμή, θα ξαναπάρουν ζωή οι δρόμοι μας και θα γεμίσουν παιδιά με τις μπάλλες, θα βγουν οι γειτόνισσες στα μπαλκόνια να πιουν καφεδάκι και οι μπαχτσέδες θα ξαναγεμίσουν ζαρζαβατικά για την οικογένεια.
Η ενορία του Αγίου Δημητρίου με τις ευλογίες του σεβαστού πατέρα Επιφάνιου, επιχειρεί να κρατήσει «δεμένη» αυτήν την περιοχή που αποτελεί μικρογραφία του παλιού Κιλκίς, αναβιώνοντας τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις.

Μας αρμόζει να παραμείνουμε μια γραφική αλλά όχι ξεχασμένη περιοχή. Να δοθούν κίνητρα για δραστηριοποίηση και να αποτελέσει ο χώρος μια συνειδητή επιλογή του Κιλκισιώτη για διαμονή. Να συνδεθούν ξανά τα Στενημαχίτικα με την παράδοση και έτσι να έρθουν πιο κοντά όχι μονάχα οι στέγες αλλά και οι καρδιές των ανθρώπων.