ΤΑ «ΜΕΡΟΜΗΝΙΑ» ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Μνημείο «Αέρηδες» στην Αθήνα. ο αρχαιότερος μετεωρολογικός σταθμός του κόσμου (α΄ μισό του 1ου αιώνα π.Χ.). (πηγή φωτ. Διαδίκτυο)

Τα «Μερομήνια» – Γενικά

Γράφει ο Γεώργιος Χ. Τοσιλιάνης*

Ο Αύγουστος, όγδοος μήνας του έτους, εκτός από μήνας της Παναγίας είναι, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις του λαού μας και ο μήνας των «Μερομηνίων».

«Μερομήνια» ονομάζει ο λαός μας τις δώδεκα ημέρες του Αυγούστου, (του όγδοου φεγγαριού), κατά τις οποίες ο καιρός είναι ευμετάβλητος, και σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, αντιστοιχεί με τις καιρικές συνθήκες των επόμενων δώδεκα μηνών του χρόνου.

Πρόκειται για μια πανάρχαια λαϊκή μέθοδο παρατήρησης και πρακτικής πρόβλεψης του καιρού όλης της επόμενης χρονιάς, τον οποίο βέβαια η επιστήμη της μετεωρολογίας δεν αποδέχεται.

Η λέξη προέρχεται από το «μέρα» και «μήνας», («κάθε ημέρα κι ένας μήνας» λέει ο λαός μας), καθώς κάθε μέρα από αυτές αντιστοιχεί με έναν πλήρη κύκλο του φεγγαριού ή αλλιώς έναν μήνα.

Σχετικά με την ημερομηνία έναρξης των «Μερομηνίων», οι γνώμες διίστανται. Κάποιοι ξεκινούν να παρατηρούν τα «μερομήνια» από την 1η Αυγούστου έως και την 12η Αυγούστου, ενώ άλλοι ξεκινούν με βάση το παλιό ημερολόγιο, δηλαδή από τα μεσάνυχτα της 13^ης Αυγούστου έως και την 25^η Αυγούστου, με επικρατέστερη την δεύτερη άποψη, λόγω της πανάρχαιας προέλευσής τους.

Η πρόγνωση του καιρού γινόταν και γίνεται τον Αύγουστο, του οποίου όπως προαναφέραμε ο καιρός συνήθως είναι ευμετάβλητος, ο οποίος θεωρούνταν αρχή του χειμώνα («από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα» λέει ο λαός μας). Η πρόβλεψη του καιρού άρχιζε από τον Σεπτέμβριο, καθώς η 1^η Σεπτεμβρίου (αρχή της Ινδίκτου), θεωρούνταν και θεωρείται αφετηρία του καλλιεργητικού κύκλου, αλλά και αρχή του έτους στις αρχαίες αγροτικές κοινωνίες, όπως επίσης και του Εκκλησιαστικού έτους, αλλά και του σχολικού έτους.

Ο τρόπος της πρόβλεψης του καιρού και η ερμηνεία των διαφόρων καιρικών φαινομένων

Η εικοσιτετράωρη μελέτη και πρακτική πρόβλεψη του καιρού γινόταν και γίνεται από κάποιους έμπειρους ανθρώπους, που υπήρχαν και υπάρχουν σε πολλές περιοχές της χώρας μας, όπως και στην Γουμένισσα.

Πίστευαν οι άνθρωποι αυτοί, ότι παρατηρώντας τις καιρικές συνθήκες των δώδεκα αυτών ημερών του Αυγούστου, οι οποίες αντιστοιχούν με έναν από τους επόμενους δώδεκα μήνες του χρόνου, επί εικοσιτετραώρου βάσεως, μπορούσαν να προβλέψουν τον καιρό των επόμενων δώδεκα μηνών.

Και μάλιστα, διαιρώντας το εικοσιτετράωρο δια των ημερών του αντίστοιχου μήνα, η πρόβλεψη μπορούσε να γίνει σε ημερήσια βάση.

Παρατηρούσαν και παρατηρούν τα διάφορα καιρικά φαινόμενα (ήλιος, βροχή, άνεμος, υγρασία, σύννεφα κ.λ.π.) που επικρατούν κατά το διάστημα της καταγραφής των δώδεκα αυτών εικοσιτετράωρων του όγδοου φεγγαριού (Αυγούστου) ερμηνεύοντάς τα. Π.χ.

-Όταν έχει αέρα, πιστεύεται ότι ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι άστατος.

-Όταν υπάρχουν άσπρα σταθερά σύννεφα, ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα έχει βροχές.

-Όταν υπάρχουν άσπρα σύννεφα που τρέχουν ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι χιονιάς.

-Όταν υπάρχουν σκούρα σύννεφα ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι κρύος.

-Όταν ο ουρανός είναι καθαρός, ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι καλός, κ.λ.π.

Τα «Μερομήνια», όπως προαναφέραμε, η επίσημη μετεωρολογία δεν τα αποδέχεται, υποστηρίζοντας ότι μακροχρόνιες προβλέψεις δεν είναι δυνατόν να γίνουν. Έχουν όμως πολλούς υποστηρικτές ανάμεσα στους γεωργούς, τους κτηνοτρόφους και γενικά τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται στην ύπαιθρο.

*M.Th. Θεολογίας – Καθηγητή Θεολόγου